Φοβούνται οι Millennials τη μητρότητα;

Για τους Μillennials, η μητρότητα φαίνεται άχαρη, κουραστική και μοναχική εργασία. Όπως έγραψε η Rachel M. Cohen στο Vox, τα ζευγάρια των Millennials αποφεύγουν ακόμα και να μιλήσουν για το αν θέλουν να κάνουν παιδιά και το πότε. Αν και οι σύμβουλοι γνωριμιών λένε ότι το θέμα πρέπει να θίγεται από νωρίς στις σχέσεις, οι περισσότεροι Millennials δεν ξέρουν τι θέλουν και δεν νιώθουν έτοιμοι να μιλήσουν περί οικογένειας. Ιδιαίτερα στις ΗΠΑ, όπου οι νόμοι για το δικαίωμα άμβλωσης τείνουν να ανατραπούν, οι Millennials δεν έχουν πολλά περιθώρια αμφιταλαντεύσεων. Οι ψυχολόγοι επιμένουν: τα νεαρά ζευγάρια πρέπει να θέτουν ρητά το ερώτημα «Θέλεις να γίνεις πατέρας;», «Θέλεις να γίνεις μητέρα;», να μην το αναβάλουν επ’ αόριστον και να μην το αφήνουν να πλανάται στην ατμόσφαιρα.

Millenials: Οι λόγοι που τους αποτρέπουν από το να γίνουν γονείς

Όμως, αυτό φαίνεται πως κάνουν πολλοί άνθρωποι που είναι σήμερα γύρω στα 30-35. Οι Millennials παλεύουν με την προοπτική της μητρότητας. Τα τελευταία 15 χρόνια, τα ποσοστά γεννήσεων στις ΗΠΑ σε ορισμένες φυλετικές και εθνοτικές ομάδες (κυρίως στους λευκούς της μεσαίας τάξης) έχουν μειωθεί: οι μειώσεις δεν οφείλονται μόνο στους ανθρώπους που έχουν λιγότερα παιδιά αλλά και σε εκείνους που αργούν να πάρουν την απόφαση και διστάζουν. Πολλοί θεωρούν τον εαυτό τους υποψήφιο γονέα, αλλά αγχώνονται για το τι θέλουν πραγματικά: ένα από τα viral βίντεο του TikTok πέρυσι, με εκατομμύρια προβολές και περίπου 800.000 likes, είναι γνωστό ως «The List»· η λίστα περιλαμβάνει εκατοντάδες λόγους για να μην κάνεις παιδιά. Μεταξύ αυτών είναι οι κίνδυνοι της εγκυμοσύνης η οποία στο βίντεο χαρακτηρίζεται «δυνάμει, η πιο άθλια εμπειρία της ζωής μιας γυναίκας».

Η αβεβαιότητα είναι φυσιολογική. Το να γίνεις γονιός είναι μια απόφαση που αλλάζει τη ζωή ριζικά και αμετάκλητα. Όμως, ανέκαθεν, άλλαζε τη ζωή χωρίς οι άνθρωποι να είναι τόσο αγχωμένοι στην προοπτική των παιδιών: τεκνοποιούσαν χωρίς πολλή σκέψη. Στην πραγματικότητα, εκείνο ήταν το λάθος· οι Millennials έχουν δίκιο να είναι αμφίθυμοι. Έτσι, σήμερα παρατηρούνται τα εξής φαινόμενα: όλο και περισσότερες γυναίκες στις δυτικές χώρες κάνουν παιδιά μετά τα 35, άλλες καταψύχουν ωάρια μέχρι να αποφασίσουν, άλλες δεν κάνουν καθόλου· υπάρχουν και μερικές που κάνουν παιδιά με βαριά καρδιά, έτοιμες για πικρές θυσίες. Η χαρά της μητρότητας δεν φαίνεται να αποτελεί μέρος του σχεδίου των Millennials.

Στις ΗΠΑ, οι Ρεπουμπλικανοί ενθαρρύνουν την τεκνοποιία, ιδιαίτερα στο πλαίσιο της παραδοσιακής οικογένειας, ενώ οι Δημοκρατικοί πιστεύουν στη λεγόμενη αναπαραγωγική ελευθερία και εκτιμούν τις οικογένειες κάθε είδους. Αλλά, παρότι οι οικογένειες κάθε είδους έχουν δικαίωμα τεκνοποιίας με διάφορους τρόπους, στην πραγματικότητα δεν ευνοούν τη μητρότητα και την πατρότητα. Μια αιτία της διστακτικότητας απόκτησης τέκνων είναι οι πολυμορφικές οικογένειες, οι μη παραδοσιακές. Μια άλλη είναι η τεκμηριωμένη αποστροφή που νιώθουν πολλοί Μillennials μπροστά σε οποιοδήποτε είδος δέσμευσης: προτιμούν να καλλιεργούν ελεύθερα όλες τις προσωπικές και επαγγελματικές τους επιλογές. Αυτό το φαινόμενο είναι εντονότερο στους ανθρώπους με οικονομικούς πόρους και υψηλά επίπεδα εκπαίδευσης: όσο πιο μορφωμένος είναι κανείς, τόσο μεγαλύτερο είναι το άγχος μπροστά στην οικογένεια — κι αυτό μολονότι οι πιο μορφωμένοι εργάζονται συνήθως σε θέσεις οι οποίες προσφέρουν άδειες μητρότητας-πατρότητας, αμειβόμενες ημέρες ασθενείας και ευελιξία στην εξ αποστάσεως εργασία.

Ένα άλλο πολύ ενδιαφέρον στοιχείο είναι πως οι άνδρες Millennials είναι πιο πρόθυμοι να κάνουν οικογένεια από τις γυναίκες: όμως, όλοι ξέρουμε ότι οι άντρες έχουν λιγότερα να χάσουν. Η διαφορά αυτή αντανακλάται στη λογοτεχνία, στη λαϊκή κουλτούρα και σε πολλές σύγχρονες απεικονίσεις μαμάδων που είναι αγχωμένες, καταθλιπτικές, απομονωμένες, ολοένα και πιο αγανακτισμένες. Ο μύθος της μητρότητας έχει καταρρεύσει προ πολλού: μολονότι, ιδιαίτερα σε χώρες με δημογραφική εξασθένηση, γίνεται προσπάθεια να παρουσιαστεί η μητρότητα ως μια συγκλονιστική εμπειρία, οι Millennials πιστεύουν ότι οι γυναίκες δεν μπορούν να τα έχουν όλα κι ότι δεν υπάρχει, στην πράξη, ίση κατανομή καθηκόντων μεταξύ μαμάδων και μπαμπάδων.

Πράγματι, στο Instagram, το Facebook ή το TikTok εμφανίζονται μαμάδες που δηλώνουν ότι απολαμβάνουν την εμπειρία της ανατροφής των παιδιών, αλλά οι Millennials είναι καχύποπτοι: τις θεωρούν υποκρίτριες ή αρκετά πλούσιες ώστε να πληρώνουν νταντάδες και να έχουν βοήθεια σε όλες τις κουραστικές δουλειές. Όπως το έθεσε η αρθρογράφος των Times, Jessica Grose, οι πανευτυχείς μαμάδες του Διαδικτύου «διακινούν καταστροφικές προσδοκίες».

Ακόμα και ένα αυξανόμενο μέρος της Gen Z αντιλαμβάνεται τη μητρότητα ως «ψυχικό φορτίο» έχοντας συνείδηση ότι οι γυναίκες αφιερώνουν διπλάσιο χρόνο από ό,τι οι άνδρες στις δουλειές του σπιτιού και στα παιδιά. Καθώς έχει παρέλθει ο καιρός όπου το κοινό δεν άκουγε σχεδόν τίποτα για την επιλόχεια κατάθλιψη ή για τις επιπτώσεις της μητρότητας στην εργασία —για πολλούς αιώνες οι γυναίκες αντιμετώπιζαν τις προκλήσεις σιωπώντας— σήμερα οι Millennials και η Gen Z κάνουν ελεύθερα λόγο για τη «ζοφερή μητρότητα». Tην οποία ωστόσο δεν επιβεβαιώνουν οι έρευνες. Στις έρευνες σχετικά με τις χαρές και τα προβλήματα της ανατροφής των παιδιών, οι ερωτώμενοι απαντούν σε μεγάλα ποσοστά ότι η γονική μέριμνα είναι «ευχάριστη πάντοτε ή συχνά»: πρόσφατη δημοσκόπηση της Pew έδειξε πως μόνο το ένα τρίτο των γονέων θεωρεί την ανατροφή των παιδιών περισσότερο αγχωτική παρά ευχάριστη. Αυτό το εύρημα έρχεται σε αντίθεση με τα ευρήματα μιας άλλης μελέτης η οποία συμπέρανε ότι, με την πάροδο του χρόνου, η ψυχική υγεία των μητέρων επιδεινώνεται συγκριτικά με εκείνη των γυναικών χωρίς παιδιά. Εδώ προστίθεται μια λεπτομέρεια: οι ανύπαντρες ή διαζευγμένες μητέρες, που έχουν συνήθως την επιμέλεια των παιδιών τους, είναι λιγότερο ευτυχισμένες από τους ανύπαντρους πατέρες.

Αυτό που έχει αλλάξει τα τελευταία 60 χρόνια είναι το ότι οι γυναίκες χωρίστηκαν σε δυο κατηγορίες: στις επαγγελματίες μητέρες που αναρτούν εικόνες υπέροχης μητρότητας στα social media και στις ειλικρινείς γυναίκες που διστάζουν μπροστά στη μητρότητα και ομολογούν ότι είναι «πελαγωμένες». Οπωσδήποτε έχουν συμβεί και κάποιες άλλες αλλαγές σχετικά με την ισότητα των φύλων και τον καταμερισμό εργασίας μέσα στο σπίτι: παρ’ όλ’ αυτά, ακόμα και σε ανεπτυγμένες χώρες όπως οι ΗΠΑ, οι άνδρες δεν επιβαρύνονται το 50% των οικιακών καθηκόντων και της γονικής μέριμνας. Αν αυτό δεν αλλάξει, οι νεότερες γυναίκες θα διστάζουν όλο και περισσότερο έναντι της μητρότητας ακόμα και σε χώρες με πολιτικές φιλικές προς την οικογένεια.