Σκουπίδια: Ένας δείκτης πολιτισμού

Περιστολή κάποιων δικαιωμάτων αλλά καθαροί δρόμοι, ή αυτό το χάλι που επικρατεί σήμερα; ΦΥΣΙΚΑ και το πρώτο. Ακόμη και ένας κατ’ επάγγελμα στενοχωρημένος δεν θα τολμούσε να πει ψέματα επιλέγοντας ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΑΛΛΟΥΣ να ζουν μέσα σε ένα αποχωρητήριο. Και, δόξα τω Θεώ, είμαστε πλημμυρισμένοι από κατ’ επάγγελμα στενοχωρημένους.

Γιατί; Γιατί δεν υπάρχει ανθρώπινο δικαίωμα που να μην περιστέλλεται από το σκουπιδαριό. Ή μάλλον, μιας και ο όρος δεν είναι παρά ένας όρος, κατιτί που φαίνεται κάπως άχρωμο στους πολλούς, δεν υπάρχει ΑΝΘΡΩΠΟΣ που να μην τον φτύνουν στα μούτρα όλοι οι υπόλοιποι, χώνοντάς του στο στόμα τα σκουπίδια τους. Στις αράδες παρακάτω, ούτε οι Δήμοι με νοιάζουν, ούτε το «κράτος». Πάντα σ’ αυτά τα πράγματα εχθρός δεν είναι κάποιου είδους κυβέρνηση, κεντρική ή μη, αλλά ο άλλος, ο γείτονας, ο Λαός. Από εκεί που ξεκινούν όλα τα προβλήματα, δηλαδή.

Διαολίζομαι, και πάντα θα διαολίζομαι με αυτή την ανυπαρξία «κουλτούρας σκουπιδιών», όπως επίσης διαολίζομαι και με όσους δεν διαολίζονται με δαύτη. Δεν αντέχω, επί παραδείγματι, αυτά:

• Τις άσπαστες πεταμένες χαρτόκουτες στους κάδους ανακύκλωσης. Δύο όλες κι όλες αρκούν για να γεμίσουν έναν μόλις αδειασμένο μπλε κάδο. Γι’ αυτές ευθύνονται κυρίως τα καταστήματα εστίασης, αλλά όχι μόνο. Αν η χαρτόκουτα από το κλιματιστικό που αγόρασες βρεθεί δίπλα από έναν πράσινο κάδο, ο υπεύθυνος είσαι εσύ, κι όχι ο μάστορας που το τοποθέτησε εκεί επειδή θέλει να πάει σπίτι του ή στο προποτζίδικο να παίξει ΚΙΝΟ.
• Τα μη ανακυκλώσιμα υλικά που πετιούνται στους κάδους ανακύκλωσης, ένα βάσανο για τους ανθρώπους που τα ξεχωρίζουν, αλλά και μία γενικότερη πληγή: πολλοί, επιλέγουν να καταστρέψουν ένα φορτίο πολύτιμων ανακυκλώσιμων υλικών πετώντας στον κάδο μαγειρικό λάδι, αίφνης. (Και δεν μιλώ καν εδώ ΕΙΔΙΚΑ για τη γενικότερη ανυπαρξία «κουλτούρας ανακύκλωσης»).
• Τα αλλότρια σκουπίδια στα καλάθια του Δήμου, καλάθια που από τη φύση τους και εξ ορισμού προορίζονται μόνο για απορρίμματα περιπάτου, και όχι για οικιακά απορρίμματα. Δεν μπορώ να σκεφτώ μεγαλύτερη φαυλότητα από αυτήν, και αθλιότερη πονηριά. Όποτε τύχει να δω να πετούν σακούλες σκουπιδιών εκεί μέσα, κινδυνεύω με εγκεφαλικό. Τουλάχιστον έχω τη σοφία να θυμάμαι πως το να τον βάλεις να τα φάει είναι ποινικό αδίκημα.
• Τα έντυπα διαφημιστικά που πετάνε οι επιχειρήσεις (εστίασης, σούπερ-μάρκετ, επιπλοποιίες, κλειδαράδικα, ό,τι φανταστεί κανείς) στις εισόδους των πολυκατοικιών, και που σε χρόνο ντετέ βρίσκονται στα πεζοδρόμια και στους δρόμους, από όπου μπορούν να μαζευτούν μόνο με το χέρι από τους άμοιρους οδοκαθαριστές. Είναι μεγάλη ανάγκη να απαγορευτούν. Δεν υπάρχει ούτε μισός άξιος λόγου καταναλωτής που να μη βλέπει άπειρες ψηφιακές διαφημίσεις καθημερινά. Δεν θα ψωνίσει από το τρικάκι, δεν ζούμε στο παρελθόν.
• Τα παγκάκια όπου βρίσκεις ό,τι σκουπίδι μπορείς να φανταστείς όταν φεύγουν αυτοί που κάθονταν εκεί πέρα και τρωγόπιναν. Μιλάμε για κάφρους. Δεν μπορείς να τρως πιτόγυρο και μπουγάτσα στο παγκάκι, στο πεζούλι, ή οπουδήποτε, και να αφήνεις το περιτύλιγμα εκεί. Δεν επιτρέπεται να αφήνεις εκεί το κουτάκι από τη φτηνή μπίρα σου. Είναι έγκλημα, και είναι βαρύ έγκλημα. Όπως λέγανε και παλιά, «Δεν είναι υπηρέτης σου ο οδοκαθαριστής». Εσύ θα έπρεπε να είσαι υπηρέτης κάπου. Και, πιθανότατα, θα γίνεις.

Δόθηκαν μάχες για να μάθουν να κάνουν έναν κόμπο στη σακούλα των σκουπιδιών: ένα μικρό βήμα για τον άνθρωπο, ένα μεγάλο βήμα για την ανθρωπότητα.

Υπάρχουν πολλά ακόμη, αλλά θα μείνω επίτηδες σε αυτά τα πέντε.

Για παράδειγμα, κάθε μα κάθε μέρα βλέπω, προφανώς —όπως βλέπετε κι ΕΣΕΙΣ—, ανθρώπους να πετάνε πλαστικά μπουκαλάκια νερού στα καλάθια του Δήμου, χωρίς να το κρύβουν, στα φανερά, ενώ διαπράττουν μια αντικοινωνική φαυλότητα, και μάλιστα νομίζοντας πως, όχι, μα γιατί, το κάνουν ΣΩΣΤΑ αφού. Είναι να απορείς που ξέρουν να περάσουν απέναντι από το φανάρι.

Όπως επίσης κάθε μέρα —και ειδικά τα σαββατόβραδα— βλέπουμε κι εσείς κι εγώ τύπους να αφήνουν τα σκουπίδια τους στην κορυφή ενός ήδη ξεχειλισμένου καλαθιού, που με βεβαιότητα θα πέσει κάτω το επόμενο κιόλας ΛΕΠΤΟ και θα σκορπίσει. Αλλά το κάνουν για να ’χουν το κεφάλι τους ήσυχο.

Όπως επίσης κάθε μέρα βλέπουμε ακαθαρσίες σκύλων στα πεζοδρόμια — ή μάλλον το πρωί: γιατί όταν τούς βγάζουν βόλτα το βράδυ, απολαμβάνουν το προνόμιο του σκοταδιού για να κοπρίσουν χωρίς μάρτυρες στην πόλη και να τα αφήσουν εκεί, επιτόπου, από σαδική ανωμαλία: φυσικά, είναι οι ίδιοι που κοπρίζουν, όχι τα κακόμοιρα τα σκυλιά τους.

Ναι, τι να κάνουμε: προ είκοσι-τριάντα ετών, το πρόβλημά μας ήταν αυτοί που κατέβαζαν τα σκουπίδια τους σε ανοιχτές σακούλες, γιατί ήταν αρκετά ηλίθιοι για να μη σκεφτούν ότι το λογικό είναι να τις κλείνουν, καθώς (πέραν όλων των άλλων), τότε δεν υπήρχαν κάδοι σε κάθε γωνία, και τα γατιά και οι αδέσποτοι σκύλοι κάνανε πάρτι. Δόθηκαν μάχες (οι νεότεροι δεν τις θυμάστε, και δικαίως απορείτε) για να μάθουν να κάνουν έναν κόμπο στα δύο χερούλια της σακούλας, για να μη γεμίζουν, τότε, οι δρόμοι, φλούδες από πατάτες, ματωμένα χαρτιά από τον χασάπη, ελεεινές πάνες: ένα μικρό βήμα για τον άνθρωπο, ένα μεγάλο βήμα για την ανθρωπότητα.

Και, ναι, κάθε μέρα βλέπαμε το περιεχόμενο από το αδειασμένο τασάκι ενός αυτοκινήτου στον δρόμο: τριάντα και σαράντα γόπες μαζεμένες — φυσικά και το θυμάστε οι περισσότεροι. Έπρεπε να περάσουν ΠΟΛΛΑ ΧΡΟΝΙΑ, δεκαετίες ολόκληρες, για να περιοριστεί το κάπνισμα και για να καταλάβουν αυτά τα καθάρματα πως δεν το κάνουμε αυτό, είναι σημάδι βαριάς αρρώστιας, μιας αρρώστιας μπουζουκόβιου και σκορπιό-είναι-για-σένα.

Πλέον, δεν υπάρχει ΚΑΜΙΑ δικαιολογία, για τίποτε από όλα αυτά.

Και ας μου επιτραπεί να μείνω εδώ. Θα μπορούσα να επεκταθώ σε θέματα σαν και τα παρακάτω:

• Οι συσκευασίες των προϊόντων και οι επιπτώσεις τους στη συνετή διαχείριση των απορριμμάτων.
• Εναλλακτικές συσκευασίες φιλικές προς το περιβάλλον, και ο ρόλος του ενημερωμένου πολίτη: επιλέγουμε το καλό.
• Εκπαιδευτικές Πρωτοβουλίες, εκτεταμένες εκστρατείες ευαισθητοποίησης για την προώθηση πρακτικών υπεύθυνης διάθεσης απορριμμάτων.
• Ο κρίσιμος ρόλος του σχολείου και των κυβερνητικών φορέων στη διδασκαλία της σημασίας που έχει η ανακύκλωση και η κομποστοποίηση.
• Υφιστάμενες πολιτικές διαχείρισης απορριμμάτων και πιθανοί τρόποι βελτίωσής τους σε επίπεδο Δήμου, Κοινότητας κ.ο.κ.
• Η κοινότητα/γειτονιά σαν φορέας ζύμωσης πρωτοβουλιών για την αντιμετώπιση συναφών προβλημάτων.
• Λοιπό μπλα-μπλα.

Πραγματικά δεν είναι ο τομέας μου. Τομέας μου είναι το πεζοδρόμιο όπου περπατάω δυο ώρες την ημέρα. Στο ίδιο που περπατάνε και οι δύστυχοι τουρίστες, που μας βλέπουν δικαίως όπως εμείς κάτι ψαραγορές του Βιετνάμ.

Πάει καλά που πάψαμε να αδειάζουμε το ξέχειλο τασάκι της κούρσας στο πεζοδρόμιο. Πάει καλά που υπάρχουμε.

ΥΓ. Αναφορικά με τον Δήμο μου, τον Δήμο Θεσσαλονίκης, μαθαίνω ότι ήδη από τον πρώτο μήνα που ανέλαβε η νέα διοίκηση έχει ξεκινήσει μια εκστρατεία ενημέρωσης των καταστηματαρχών να βγάζουν τα ανακυκλώσιμα σκουπίδια τους (κούτες κλπ.) σε πολύ συγκεκριμένες πρωινές ώρες, ενώ ήδη έχουν βεβαιωθεί διοικητικά πρόστιμα σε όποιον επιχειρηματία ρυπαίνει. Φυσικά, δεν υπάρχει άλλος τρόπος για να πάψει αυτή η πρακτική: μόνο τα βαριά πρόστιμα.