Το «λιώσιμο στο κρεβάτι» και η γενιά Ζ

Έχουμε μάθει πολλά από τη Gen Z: από το να αποδεχόμαστε το σώμα μας μέχρι το πώς να φοράμε φαρδιά μπλουτζίν. Αλλά για κάθε ιδέα που αλλάζει το παιχνίδι, υπάρχει μια άλλη, πιο αμφισβητήσιμη τάση που επιδεικνύουν οι νεότεροι συνάνθρωποί μας. Το «σάπισμα στο κρεβάτι» όλη μέρα από επιλογή, όχι από ασθένεια, είναι μια τέτοια τάση. Όπως λέει η νευροψυχολόγος Sanam Hafeez και ο οστεοπαθητικός Δρ. Jared Braunstein, αν περνάμε πολλές ώρες στο κρεβάτι δεν ξεκουραζόμαστε: η ξάπλα είναι επιζήμια για τη σωματική και ψυχική μας υγεία. Οι δυο Νεοϋορκέζοι επιστήμονες ασχολούνται με παιδιά και ενήλικες που πάσχουν από διάσπαση προσοχής, μαθησιακές δυσκολίες, αυτισμό, προβλήματα μνήμης, τραύμα και εγκεφαλικές βλάβες από κακοποίηση.

Με το hashtag #bedrotting, οι υποστηρικτές της ξάπλας λένε ότι αποτελεί στοιχείο του slow living: η βραδύτητα θεωρείται αντίσταση στις κοινωνικές πιέσεις για καριέρα, φιλοδοξίες για απόκτηση πλούτου και για μεγάλα επιτεύγματα. Πολλοί από τη γενιά Ζ που συμμετέχουν στο TikTok —το hashtag έχει πάνω από 300.000 likes— ισχυρίζονται ότι το «λειώσιμο» στο κρεβάτι σημαίνει «το τέλος της βελτιστοποίησης και της παραγωγικότητας […] χάνεσαι κάτω από μια κουβέρτα και το τίποτα γίνεται η καλύτερη ζωή που μπορείς να ζήσεις.»

Όμως οι ειδικοί ψυχικής και σωματικής υγείας διαφωνούν. Η Hafeez τονίζει ότι η ξάπλα στο κρεβάτι συνδυάζεται με υπερβολή χρήση των κινητών τηλεφώνων και με ανοιχτή τηλεόραση όλη την ημέρα: οι ξαπλωμένοι μασουλάνε σνακ με το ένα χέρι και παίζουν παιχνίδια στο κινητό με το άλλο. Ακούγεται κάπως χαλαρωτικό (όλοι χρειαζόμαστε μια χαλαρή μέρα κάθε τόσο…), αλλά επηρεάζει σοβαρά τη σωματική και την ψυχική υγεία. «Η ξάπλα κατά τη διάρκεια της ημέρας διαφέρει από το να αφιερώνουμε χρόνο για να χαλαρώσουμε: το “λιώσιμο στο κρεβάτι” χρησιμοποιείται συχνά ως μηχανισμός αντιμετώπισης του στρες και του άγχους, κάτι εξαιρετικά διαδεδομένο στην κουλτούρα της Gen-Z σήμερα. Αυτή η γενιά είναι πιο επιρρεπής σε προβλήματα ψυχικής υγείας.» Έχουμε φτάσει στο σημείο να θεωρούμε ένα θύμα τη σχετική υλική ισορροπία; Πάντως, ο Braunstein προσθέτει πως η ξάπλα, όταν χρησιμοποιείται ως μηχανισμός αντιμετώπισης προβλημάτων ψυχικής υγείας όπως το άγχος ή η κατάθλιψη, δεν είναι αποτελεσματική λύση. «Το να ξαπλώνεις στο κρεβάτι για να αντιμετωπίσεις το άγχος δεν απελευθερώνει ενδορφίνες που βοηθάνε στην καταπολέμηση του στρες», λέει. «Ο τρόπος αντιμετώπισης του άγχους ή της κατάθλιψης είναι το να είσαι όρθιος και να ενεργείς.»

Η Hafeez υπερθεματίζει λέγοντας ότι η ξάπλα επιδεινώνει το άγχος: εξάλλου, η έλλειψη σωματικής και διανοητικής άσκησης και η κατάχρηση των οθονών εμποδίζει τον ύπνο. Το κρεβάτι πρέπει να προορίζεται μόνο για ύπνο και μικρές περιόδους ανάπαυσης. Ο Braunstein προσθέτει ότι το να μένει κανείς στο κρεβάτι όλη μέρα είναι σαφής ένδειξη κατάθλιψης: όταν τα άτομα αποσύρονται όλο και περισσότερο στο κρεβάτι τους, κάνοντας όλο και περισσότερα πράγματα ξαπλωμένοι —φαγητό, διάβασμα, εργασία, συνομιλίες με φίλους— κάτι δεν πηγαίνει καλά. Ή μάλλον κάτι πηγαίνει πάρα πολύ στραβά. «Κανείς μας δεν πρέπει να ζει οριζοντίως για πάνω από οκτώ ώρες το 24ωρο», καταλήγει.