Το γράμμα μιας φίλης

Μία καλή φίλη εδώ από τη βόρεια Ελλάδα, νηπιαγωγός, μου έστειλε αυτό:

«Έχεις νιώσει ποτέ να σε ρουφάει μια μαύρη τρύπα και να μην μπορείς ή μάλλον να μη θες να αντιδράσεις; Να θες να αφεθείς να σε καταπιεί γιατί δεν μπορείς να βλέπεις και να ακούς άλλο τι γίνεται στον κόσμο; Και δεν σου λέω τώρα για πόλεμο, καταστροφές, ζωές που φεύγουν έτσι, επειδή ο γείτονας είναι ψυχάκιας. Μιλάω για τα καθημερινά. Για την αγένεια που υπάρχει παντού και δεν την αντέχω άλλο. Για τα πεταμένα σκουπίδια ΠΑΝΤΟΥ.

» Παίζει να ζω στην πιο βρόμικη πόλη της χώρας. Περπατούσα προχθές και δεν μπορούσα να πιστέψω πόσες πεταμένες μασημένες τσίχλες είχε το πεζοδρόμιο. Δεν λέω υπερβολές. Και στο σχολείο, τα παιδιά. Όχι τα δικά μου, τα μικρά. Του Δημοτικού. Γιατί είναι τόσο σκατόπαιδα; Όταν ήταν μικρά, στο νηπιαγωγείο, ήταν καλά παιδάκια. Τι παθαίνουν μετά, τι γίνεται; Ποιος φταίει; Μπήκε ένα κουτάβι στο προαύλιο που το ταΐζω κάθε πρωί και πλησίασε με χαρά τα παιδιά τα μεγάλα. Το έπιασε ένα της έκτης απ’ το κεφάλι και το σήκωσε στον αέρα. Φώναξε το καημένο από φόβο, φώναξα κι εγώ, αγρίεψε το μάτι μου, και το άφησε κάτω σαν σακί. Και προκλητικά έκανε την κίνηση να του δώσει κλοτσιά.

» Αλήθεια, κάποια παιδιά δεν τα αντέχω πλέον. Εντάξει, δεν το λέω παραέξω αλλά μοιάζουν χαμένη υπόθεση, γαμώτο. Πεταμένα σκουπίδια ΚΑΙ στο προαύλιο. Ο κάδος εκεί, δίπλα τους. Το σακουλάκι κάτω. Δηλαδή ό,τι λέμε στο σχολείο πάει χαμένο; Να γυρίζει το άλλο και να λέει στη δασκάλα του, “Παράτα μας, ανάπηρη”;

» Θα μου πεις τώρα: “Τι μου τα λες, παιδάκι μου, εμένα;” Ξέρω κι εγώ; Μήπως βρεις κάτι να μου πεις να πάρω τα πάνω μου».

Το μόνο που της είπα ήταν ότι δεν είχα στ’ αλήθεια να της πω κάτι. Και απλώς ψέλλισα μετά κάτι γενικότητες τού στιλ, «Ας μένουμε στα θετικά, υπάρχουν και τόσο καλά πράγματα στη ζωή, τόσο πολλά καλά παιδιά, και μεγάλοι, και βιβλία» μπλα-μπλα-μπλα.

Από την άλλη, δεν πιστεύω ότι κάτι άλλαξε ή αλλάζει προς το χειρότερο. Και δεν το πιστεύω έτσι κι αλλιώς αυτό, είναι τελείως έξω από το πώς βλέπω τον κόσμο. Αντίθετα, πιστεύω πως τα πράγματα μόνο καλύτερα πηγαίνουν, και μόνο καλύτερα μπορούνε να πάνε. Γιατί προχωράμε κατά μάζες, όχι ένας-ένας ξεχωριστά. Ένας συμμαθητής μου στο δημοτικό, π.χ., έβγαζε τα μάτια από όσα γατάκια γεννιόντουσαν στη γειτονιά. Με μια φουρκέτα της μάνας του, που την επέστρεφε πάντα στο κομοδίνο της. Το έκανε συστηματικά, και δεν ήταν ο μόνος. Κι ούτε τού έλεγε κανείς τίποτε. Σήμερα δεν γίνονται τέτοια, αν μη τι άλλο.

Αν κάποιος, πάλι, κατέγραφε τις γυναικοκτονίες εκείνα τα χρόνια, θα μετρούσε κάμποσες δεκάδες τον χρόνο. Οι άντρες έσφαζαν τις γυναίκες στο γόνατο, και όσο πιο παλιά πάμε, τόσο χειρότερα ήταν τα πράγματα. Φέτος, έχουν γίνει μόνο τρεις στην Ελλάδα. (Χωρίς εισαγωγικά το τρεις, γιατί νά πώς πάει το θανατικό τα τελευταία χρόνια: 2015: 23 σκοτωμένες από άντρα, 2016: 21, 2017: 16, 2018: 21, 2019: 17, 2020: 14, 2021: 17, 2022: 13, ή αλλιώς, 20 γυναίκες τον χρόνο νεκρές την τετραετία 2015-18, 15 την τετραετία 2019-22. Ίσως υπάρχει μια τάση εδώ).

Παρακολουθώ κι εγώ λιγάκι τα παιδιά, κάπως μεγαλύτερων ηλικιών, και πολύ συχνά παρατηρώ χυδαίες ή βίαιες συμπεριφορές, ειδικά αγοριών απέναντι σε κορίτσια. Σε πιάνει η καρδιά σου, ναι. Από την άλλη, θα δεις κι ένα σωρό παιδιά τελείως σοβαρά, προσγειωμένα, ευγενικά και καλά καταρτισμένα σε ένα πλήθος αντικείμενα. Αυτοί οι τελευταίοι θα είναι τα αφεντικά αύριο —και δεν εννοώ στο «εργοστάσιο», εννοώ παντού στη ζωή—, και οι πρώτοι θα είναι οι αναποφάσιστοι των εκλογών, οι ψηφοφόροι της Νίκης και του Κασιδιάρη, οι «ΟΧΙ ΣΤΟ ΦΟΛΙ 666». Τι να κάνουμε τώρα. Έτσι πάν’ αυτά.

Η ζωή, και οι κοινωνίες μας, τα έχουν όλα. Και, αν εξαιρέσουμε τον αθλητισμό, τα άσχημα πάντα ξεχωρίζουν και κάνουν περισσότερο θόρυβο, μας τραβούν το μάτι, μας μαυρίζουν την ψυχή. Αυτή είναι η δουλειά τους. Ας κάνουμε ό,τι περνά απ’ το χέρι μας για να επικεντρωνόμαστε στα υπόλοιπα. Είμαστε εδώ για να αγαπάμε, να δουλεύουμε, και να κοινωνικοποιούμαστε. Ήδη αυτά είναι πάρα πολλά. Ας αφεθούμε μέσα τους.

ΥΓ. Μα βέβαια, ναι: καλό το μπλα-μπλα, αλλά τίποτε πραγματικά ουσιαστικό δεν έχω ακόμα να απαντήσω στη φίλη μου. Γιατί έχει δίκιο.