Life

Είμαστε όλοι misheard lyrics;

Συγγνώμη, δεν με ακούσατε καλά

Μυρσίνη Γκανά
ΤΕΥΧΟΣ 802
2’ ΔΙΑΒΑΣΜΑ

Misheard lyrics: Οι παρανοήσεις που προκύπτουν όταν ακούμε ένα τραγούδι και το μυαλό μας ερμηνεύει εντελώς λάθος κάποιους στίχους.

Τις μέρες που τα κέφια βρίσκονται στο ναδίρ, έχω διαπιστώσει ότι ένα από τα λίγα πράγματα που λειτουργούν καταπραϋντικά είναι να διαβάζω λίστες με misheard lyrics, ή για να το πούμε στα ελληνικά, παρανοήσεις που προκύπτουν όταν ακούμε ένα τραγούδι και το μυαλό μας, μέσω κάποιας παράξενης σύναψης, ερμηνεύει εντελώς λάθος κάποιους στίχους – συχνά μάλιστα δημιουργώντας κάτι που δεν βγάζει κανένα νόημα, χωρίς αυτό να μας κάνει να αναρωτηθούμε μήπως κάτι δεν πιάσαμε εμείς. Επιμένουμε στην ερμηνεία μας και πιστεύουμε ότι ο στιχουργός απλώς έγραψε ό,τι να ’ναι. Ίσως αυτό να οφείλεται εν μέρει στη γενικότερη ιδέα ότι οι καλλιτέχνες είναι λίγο «τρελοί», ίσως και στη συγγένεια της στιχουργικής με την ποίηση, την τέχνη που κατεξοχήν οι άνθρωποι θεωρούν ακατάληπτη.

Σε ό,τι και να οφείλεται, στις λίστες αυτές, αγγλόφωνες ως επί το πλείστον, βρίσκω πάντα κάτι που θα με κάνει να βάλω τα γέλια. «Πώς είναι δυνατόν να άκουσε κανείς κάτι τέτοιο;» σκέφτομαι. Ποιος είναι ο ειρμός των σκέψεων που σε οδηγούν να σκεφτείς ότι ο Μπόουι στο Space Oddity έγραψε «Clown control to Mao Tse Tung»; (οι στίχοι λένε «Ground control to Major Tom»). Τι άνθρωπος είναι αυτός; 

Πόσες φορές πιστεύω ότι έχω ακούσει καθαρά το τραγούδι του άλλου, αλλά δεν βγάζει νόημα; Φταίει εκείνος; Γράφει τον εαυτό του ακατάληπτα; Δεν ξέρει τι θέλει να πει; Ή εγώ αρνούμαι να καταλάβω;

Και μετά σοβαρεύομαι. Ξαφνικά μου έρχονται στο μυαλό όλα αυτά τα άρθρα, περιοδικά, βιβλία, που μας λένε ότι είμαστε ο καθένας ένα τραγούδι. Αρκεί να αφήσουμε το τραγούδι να ακουστεί, στίχοι και μουσική, κάποιοι θα το αγαπήσουν. Και άντε, με τη μελωδία μας κάτι γίνεται ίσως, αλλά με τους στίχους; Πόσες φορές πιστεύω ότι έχω ακούσει καθαρά το τραγούδι του άλλου, αλλά δεν βγάζει νόημα; Φταίει εκείνος; Γράφει τον εαυτό του ακατάληπτα; Δεν ξέρει τι θέλει να πει; Ή εγώ αρνούμαι να καταλάβω; Είμαστε όλοι misheard lyrics; Προφανώς και είμαστε, σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό και σε πολλές περισσότερες παραλλαγές από τα κανονικά τραγούδια. 

Πολύ συχνά, ειδικά όταν ακούμε τραγούδια σε γλώσσες που δεν γνωρίζουμε καλά –και κάθε άνθρωπος είναι μια ξένη γλώσσα για τους άλλους–, δεν καταλήγουμε απλώς σε μια αστεία, ακατάληπτη παρανόηση, αλλά, πιάνοντας μια λέξη από δω και μια φράση από κει, φτιάχνουμε στο μυαλό μας ένα εντελώς διαφορετικό τραγούδι, το επενδύουμε τελικά με τους δικούς μας στίχους και νιώθουμε βαθιά σύνδεση. Mέχρι που κάποια στιγμή τυχαίνει να διαβάσουμε τα λόγια ή κάποιος να μας διορθώσει, και τότε, τι απογοήτευση! Πραγματικά, ο τρόπος με τον οποίο επιχειρούμε να δημιουργήσουμε νόημα εκεί που δεν κατανοούμε κάτι, ίσως να έχει μεγαλύτερη ερμηνευτική σημασία για τον ψυχικό μας κόσμο, ακόμα και από τις περιβόητες «φροϋδικές παραδρομές».

Γι’ αυτό άλλωστε και νιώθουμε τόση ανακούφιση όταν αντιλαμβανόμαστε ότι κάποιος μας «ακούει» σωστά ή ότι, έστω, όταν δεν του βγάζουμε νόημα φροντίζει να μας ρωτήσει αν κατάλαβε καλά. Και μερικές φορές αυτό αρκεί για να καταλάβουμε κι εμείς οι ίδιοι πως λέμε ό, τι να ’ναι, ότι το στιχούργημά μας θέλει λίγη δουλειά ακόμη. Στα πραγματικά τραγούδια η παρεξήγηση σχεδόν πάντα οφείλεται στον ακροατή. Στις ανθρώπινες σχέσεις η ευθύνη της παρεξήγησης βαραίνει εξίσου και τον δημιουργό.