Μια νύχτα με βροχή στην εποχή της Ιοκαίνου*

Χτες έβρεχε όλη νύχτα. Η βροχή μιλάει πολλές γλώσσες, αλλά δεν σου δίνει κάποια πληροφορία. Απλά ενισχύει την υποψία ότι γίνεται να είσαι ερωτευμένος χωρίς αντικείμενο. Χτες, ήρθε για λίγο να προσθέσει την ευεργετική της ασάφεια στους δύσκολους καιρούς που μας δοκιμάζουν.

Οι ημερομηνίες μπλέκονται μεταξύ τους, όπως όταν ταξιδεύει κανείς στη θάλασσα, ή όταν είναι φυλακισμένος. Οι ώρες, επίσης, έχουν αρχίσει να χάνουν το περίγραμμά τους. Ποιο πρωινό ήταν εκείνο που... ποιο απόγευμα;

Σε συνθήκες εγκλεισμού, οι σχέσεις με τους οικείους τρίζουν και βγάζουν σπινθήρες. Η εγγύτητα δεν μπορεί να είναι επιβεβλημένη. Η σχέση με τον εαυτό, επίσης, επαναπροσδιορίζεται. Ποιος είσαι χωρίς τα παιχνίδια σου; Τα ψώνια, το σεξ, τις βόλτες, τα ταξίδια…; Κυρίως, ίσως, η κοινωνικότητα που μας συνέχει, σαν ανθρώπινο είδος αλλά και σαν Νοτιοευρωπαίους, τελεί σε εκκρεμότητα. Τέρμα επ’ αόριστον τα «τραπεζάκια έξω». Συρόμαστε όλοι, εκόντες άκοντες, σε μια νέα εποχή όπου η ζωή θα είναι μια διαρκής περιχαράκωση απέναντι σε αόρατους μικροοργανισμούς, παθογενείς και μεταδοτικούς; Ανατέλλει, άραγε, η Ιόκαινος περίοδος;

«Λέω στον εαυτό μου ότι λαχταράω να βγω, να νιώσω άπλα γύρω μου, να δω ανθρώπους. Μόνο που, πια, δεν βλέπεις ανθρώπους στο δρόμο. Φοράνε όλοι την ίδια μεταμφίεση, το μισό πρόσωπο λείπει. Πάνε τα χαμόγελα, οι αστραπιαίες συνεννοήσεις και τα μικρά νεύματα ανάμεσα σε αγνώστους, το μόνο που μας νοιάζει είναι να μην έρθουμε πολύ κοντά. Όμως εγώ δεν είμαι γάτα, να μπορώ να χαλαρώνω παραμένοντας σε επιφυλακή. Περνάω έξω μία, μιάμιση ώρα και γυρνάω σπίτι εξουθενωμένη. Λες και δε φορτίζουν οι μπαταρίες μου με τίποτα.»

Όντως, υπάρχει μια δυσδιάκριτη κόπωση, σαν τα μόρια του αέρα να έχουν αλλάξει σύσταση, να έχουν γίνει ελαφρώς κολλώδη. Κάτι μας ρουφάει την ενέργεια.

Φτάνει η μέρα στο τέλος της, κοιτάς πάνω απ’ τον ώμο σου να δεις τι έχει συμβεί μέσα στις ώρες που προηγήθηκαν. Αντικρίζεις μια ομίχλη, πράγματα χωρίς περίγραμμα, χωρίς ειδικό βάρος. Μια απροσδιοριστία. Λες και τα γεγονότα έχουν πάψει να συμβαίνουν «πραγματικά». Ή, λες κι έχεις εσύ σταματήσει να τα μεταβολίζεις. Σαν έχει μετατοπιστεί το κέντρο βάρους της ίδιας της πραγματικότητας.

«Φυλαγόμουν, φυλαγόμουν, μέχρι που, τελικά, ενέδωσα. Πήγα σ’ ένα φιλικό σπίτι, πρώτη φορά μετά από μήνες. Μεγάλο σαλόνι, πέντε άτομα μετρημένα, εγώ στην άκρη του καναπέ, δίπλα στην μπαλκονόπορτα. Δεν κάναμε κάτι το ιδιαίτερο, παραγγείλαμε απ’ έξω, τίποτα σπουδαίο. Όταν όμως, μετά από ώρες, αποφάσισα ότι ήταν καιρός να πηγαίνω, το σώμα μου δεν ήθελε. Καταχράστηκα τη φιλοξενία του οικοδεσπότη μέχρις τελευταίας ρανίδας. Αφού γύρισα σπίτι, αισθανόμουν λες και είχα πάει ταξίδι στο εξωτερικό!»

Όντως, η επιθυμία επιμένει και ψάχνει ευκαιρίες να αντλήσει από την τωρινή συνθήκη ιδιότητες που θυμάται από άλλοτε. Αποζητάμε το προνόμιο της εγγύτητας, όπως άλλοτε την ανακουφιστική ελευθερία της απόστασης. Κάνουμε, πλέον, μεγάλα ταξίδια σε μικρά ανύσματα. Αποθησαυρίζουμε το μηδαμινό, που αποδεικνύεται μια αναγκαία τέχνη.

Ποτέ άλλοτε δεν ήταν τόσο επίκαιροι οι Στωικοί: «Αν θέλεις να κάνεις κάποιον πλούσιο, μην του δώσεις χρήματα, αφαίρεσέ του επιθυμίες».

Κάτω από αυτόν τον δυσοίωνο ουρανό, επαναφερόμαστε σε μια καινούργια εγκράτεια και μια καινούργια επινοητικότητα. Η χτεσινοβραδινή, και κάθε, βροχή είναι μια μικρή θάλασσα που μας έχει πάρει καταπόδι. Έρχεται ξανά και μας καλεί. Ζητά να καταθέσουμε στα πόδια της την περιπλοκότητά μας. Ζητά το πιο δύσκολο πράγμα απ’ όλα· να απλοποιηθούμε…

* Ολόκαινος (δηλ. η ολοκαίνουργια) γεωλογική εποχή περίπου 12 χιλιάδων χρόνων από την εμφάνιση του ανθρώπινου είδους: υλοτόμηση, καλλιέργεια γης, γραπτός λόγος, πόλεις.

Ανθρωπόκαινος: από την πρώτη βιομηχανική επανάσταση και μετά (18ος -19ος αιώνας) όπου οι αλλαγές σε πλανητικό επίπεδο καθορίζονται από τις δραστηριότητές του «ανθρώπου» (δηλ. του δυτικού προτύπου βιοεξουσίας).

Η Ιόκαινος (νεολογισμός) αναφέρεται στην εποχή όπου (ενδεχομένως) μπαίνουμε και όπου ο νέος καθοριστικός παράγοντας θα είναι οι Ιοί.