Η πανδημία του κορωνοϊού, ο φθόνος της καραντίνας και πώς θα τον διαχειριστούμε παραγωγικά
Όταν ο κορωνοϊός έπληξε τη Γαλλία, η Leila Slimani, μια δημοφιλής gάλλο-μαροκινή μυθιστοριογράφος, και η οικογένειά της έφυγαν από το Παρίσι για το εξοχικό τους σπίτι. Εκεί η κυρία Slimani άρχισε να γράφει ένα ημερολόγιο καραντίνας για την εφημερίδα Le Monde. Η αντίδραση, ειδικά από ανθρώπους σε μικροσκοπικά παριζιάνικα διαμερίσματα, ήταν τόσο εξοργιστική που η συγγραφέας εγκατέλειψε τη σειρά. Όταν ο δισεκατομμυριούχος David Geffen δημοσίευσε φωτογραφίες του mega-yacht του στο Instagram ενώ ήταν σε καραντίνα στις Γρεναδίνες, η αντίδραση τον οδήγησε να μετατρέψει τον λογαριασμό του από δημόσιο σε ιδιωτικό.
Φθόνος καραντίνας: Εάν δεν είναι ήδη ένας διαδεδομένος όρος, θα έπρεπε να είναι, μας λέει η αρθρογράφος του New York Times. Ο φθόνος, φυσικά, είναι το συναίσθημα της λαχτάρας για αυτό που έχουν οι άλλοι. Ακόμη και πριν την πανδημία, τα κοινωνικά μέσα είχαν συνδεθεί με τα αυξανόμενα επίπεδα συναισθημάτων. «Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης μεγεθύνουν και δημιουργούν στιγμιαίο, καταστροφικό φθόνο», δήλωσε ο Andrew Oswald, καθηγητής Oικονομικών και Συμπεριφορικής Επιστήμης στο Πανεπιστήμιο του Warwick στην Αγγλία και συν-συγγραφέας μιας μελέτης σχετικά με το αν ο φθόνος είναι κοινωνικά επιβλαβής (σύντομη απάντηση: ναι). «Υπάρχει μια παγκοσμιοποίηση του φθόνου και μακροπρόθεσμα, πρέπει να το ρυθμίσουμε».
Η αυξανόμενη ανισότητα του πλούτου, μαζί με τα πανταχού παρόντα κοινωνικά μέσα, φαίνεται να μας έχουν κάνει όλους λιγότερο ικανοποιημένους - και πιο περίεργους. Η πανδημία πυροδότησε τη φωτιά. Οι εργαζόμενοι στον τομέα υγείας ή υπάλληλοι που πρέπει να πάνε στον χώρο εργασίας τους ζηλεύουν αυτούς που εργάζονται στο σπίτι. Οι άνθρωποι που απολύθηκαν ζηλεύουν εκείνους που έχουν ακόμα δουλειά. Τα μικρά παιδιά που φοιτούν στο σπίτι ζηλεύουν αυτά που πάνε σχολείο. Όλοι φθονούμε τους πλούσιους. Εκείνοι που μελετούν το θέμα βρίσκουν την αντίδραση κατανοητή.
«Όταν οι άνθρωποι είναι μίζεροι και δυστυχισμένοι, η ανθεκτικότητά τους σε δυσμενείς καταστάσεις μειώνεται», δήλωσε ο Δρ Oswald. «Είναι ευκολότερο να μην ασχολείσαι με την καλή τύχη των άλλων όταν η ζωή σου είναι εντάξει. Έχει υπάρξει μια δύσκολη περίοδος για πολλούς ανθρώπους, και το τελευταίο πράγμα που θέλουν να δουν είναι ένα σπίτι εκατομμυριούχου με ένα τεράστιο γκαζόν».
Ο φθόνος, σύμφωνα με μελέτες, παρουσιάζεται ως μία μετρήσιμη εγκεφαλική αντίδραση. (Οι ερευνητές υποπτεύονται ότι ο φθόνος δεν αναφέρεται αρκετά επειδή οι άνθρωποι ντρέπονται να το παραδεχτούν.)
«Ο φθόνος είναι ένα άσχημο τέρας με δύο κεφάλια», δήλωσε η Δρ. Christine Harris, καθηγήτρια ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια στο San Diego, η οποία μελετά συναισθήματα. «Το ένα κεφάλι θέλει αυτό που έχει κάποιος άλλος. Το άλλο κεφάλι μασάει το πρώτο, γιατί έχει αυτά τα αρνητικά συναισθήματα.» Ο Jens Lange, ψυχολόγος στο Πανεπιστήμιο του Αμβούργου στη Γερμανία, συμφώνησε ότι η πανδημία έχει δημιουργήσει συνθήκες που είναι καρποφόρες για φθόνο. «Στην καρδιά του φθόνου βρίσκεται η κοινωνική σύγκριση της κατάστασής σας με κάποιον άλλον», είπε ο Δρ Lange. «Είναι κάτι που συμβαίνει σε όλους τους πολιτισμούς». Πρόσθεσε: «Η πανδημία αυξάνει το χάσμα μεταξύ των ευνοημένων και αυτών με μειονέκτημα, οπότε υπάρχουν περισσότερες πιθανότητες να συγκρίνουμε τον εαυτό μας με τους άλλους με μη κολακευτικούς τρόπους. Μπορεί επίσης να συνειδητοποιήσουμε ότι ορισμένα πράγματα είναι σημαντικά που δεν είχαμε σκεφτεί ποτέ στο παρελθόν. Ας πούμε ότι είστε μόνοι στον εγκλεισμό. Στο παρελθόν δεν είχατε ποτέ απομονωθεί κοινωνικά. Τώρα ο φθόνος σας αυξάνεται προς τους ανθρώπους που είναι κλειδωμένοι με άλλους παρέα».
Ένας από τους καλύτερους τρόπους για να επεξεργαστείς τον φθόνο, κατά τη διάρκεια της πανδημίας ή οποιαδήποτε άλλη στιγμή, είναι να μην κρίνεις τον εαυτό σου. Το συναίσθημα αυτό, που βρέθηκε σε μελέτες τόσο για σκύλους όσο και για πιθήκους, πιθανότατα έχει αρχαίες ρίζες. «Έχουμε προέλθει από πολύ ανταγωνιστικές ομάδες πιθήκων όπου η θέση στην ιεραρχία διαμόρφωνε ολόκληρη τη ζωή σου ή σε καταδίκαζε σε πρόωρο θάνατο», δήλωσε ο Δρ Oswald. «Είμαστε πλάσματα αυτού του παρελθόντος και δεν είναι λογικό να πιστεύουμε ότι μπορούμε να απαλλαχτούμε από αυτά εντελώς. Αυτό που έχει σημασία είναι πώς αντιμετωπίζουμε τα συναισθήματα αυτά του φθόνου».
Μερικές έρευνες δείχνουν ότι ο φθόνος τον οποίο διαχειριζόμαστε παραγωγικά είναι ένα κίνητρο που μας οδηγεί να επιτύχουμε. Το γεγονός ότι ένας φίλος έχει δουλειά ενώ εσείς έχετε μόλις απολυθεί, μπορεί να σας ωθήσει πολύ πιο εύκολα στο κυνήγι εργασίας. Αλλά είναι δύσκολο να σημειώσουμε καινούργια επιτεύγματα κατά τη διάρκεια μιας παγκόσμιας πανδημίας. Εάν είστε δυστυχής και δεν μπορείτε να αλλάξετε την κατάστασή σας σε μεγάλο βαθμό, αναζητήστε βελτιώσεις μικρότερης έκτασης. Οργανώστε μια συγκέντρωση τηρώντας τους κανόνες κοινωνικής αποστασιοποίησης, παρακολουθήστε μια αστεία ταινία, βρείτε εθελοντική εργασία ή υιοθετήστε ένα κατοικίδιο.
Μπορείτε επίσης να χρησιμοποιήσετε τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για να «συνδεθείτε» και όχι να επιθυμείτε από απόσταση όσα έχουν οι άλλοι. Μελέτες έχουν δείξει ότι το παθητικό scrolling (σε αντίθεση με την απευθείας σύνδεση με φίλους) σε πλατφόρμες όπως το Facebook, μπορεί να σας κάνει να νιώθετε άσχημα για τον εαυτό σας. Προς το παρόν, αποκλείστε φίλους που συνήθως αναρτούν δημοσιεύσεις που εμπνέουν ζήλια. Τέλος, είναι εύκολο να εικάσουμε ότι κάποιος που ζηλεύουμε είναι χαρούμενος και ξέγνοιαστος, ενώ παράλληλα μειώνουμε τη σημασία των καλών πραγμάτων στη ζωή μας. Η Δρ Harris από το U.C. του San Diego επισημαίνει πως συχνά αξιολογούμε χωρίς να γνωρίζουμε τις δυσκολίες του άλλου: «Εξισώνουμε τα χρήματα με την ευτυχία και δεν είναι αλήθεια. Επικεντρωθείτε σε ό, τι έχετε. Μια οικογένεια; Ανθρώπους που σας αγαπούν; Μια πίστη; Καλό καιρό; Πολύ συχνά θεωρούμε κάποια πράγματα δεδομένα. Υπάρχουν θετικά στοιχεία στις ζωές των περισσοτέρων ανθρώπων, αλλά πρέπει να τα βρουν», είπε η Δρ Harris. «Άτομα που πετούν με ιδιωτικά τζετ είναι πάντα στον κίτρινο τύπο! ‘’Διαβάζω’’ τις εκφράσεις στο πρόσωπό τους, πόσους ευτυχισμένους γάμους βλέπετε;»
Ορισμένες ομάδες μπορεί επίσης να είναι καλύτερες από άλλες στην αντίσταση στο φθόνο. Μια πρόσφατη μελέτη του Brookings Institution έδειξε ότι οι Αφροαμερικανοί και οι Ισπανόφωνοι, ειδικά εκείνοι με χαμηλά εισοδήματα, παρέμειναν πιο αισιόδοξοι από τους λευκούς ομολόγους τους, παρά το γεγονός ότι αντιμετώπιζαν σωματικές και οικονομικές προκλήσεις από την πανδημία. «Πιστεύουμε ότι οι ισχυροί πολιτιστικοί και κοινοτικοί δεσμοί και η παράδοση του να ξεπερνάς αντιξοότητες είναι ένας λόγος για τον οποίο αυτές οι κοινότητες είναι ανθεκτικές», δήλωσε η Carol Graham, ανώτερος συνεργάτης του Brookings. «Αν εστιάζετε στο πόσο καλύτερα τα πάνε οι άλλοι από εσάς, είναι πολύ δύσκολο να ξεπεράσετε τις αντιξοότητες».
11°
