Joie de vivre: 30 στιγμές από τις μικρές χαρές της ζωής

Σύμφωνα με τις φήμες, όταν ξεψυχούσε η συγγραφέας, ποιήτρια και συλλέκτρια Γκέρτρουντ Στάιν, η σύντροφός της Αλις Μπ. Τόκλας έσκυψε πλάι στο κρεβάτι της και την ρώτησε, «Ποια είναι λοιπόν η απάντηση;»

Η Στάιν την κοίταξε βλοσυρή και είπε, «Ποια είναι η ερώτηση;»

Δεν ξέρω αν είναι αληθινή η ιστορία, μου την είχε πει πριν πολλά χρόνια ο Αντώνης Πανούτσος και αφορά το περίφημο Νόημα της Ζωής. Το οποίο έχει ψάξει πολύς κόσμος, μαζί και οι Μόντυ Πάυθονς, οι μόνοι που είχαν επιτυχία και αυτό όχι ως προς την απάντηση, για το νόημα, αλλά ως προς το γέλιο (“The meaning of life”, 1983).

Η φράση “Joie de vivre” μου ήρθε ενώ το Γατούνι κυνηγούσε χοροπηδώντας πρώτα ένα μπαλάκι, μετά ένα τούλι και τέλος την ουρά του: όσο το κοίταζα, χαμογελούσα χωρίς να το θέλω/ξέρω. Ακριβώς όπως χαμογελάω όταν κοιτάζω μωρά ή μικρά παιδάκια – τα δικά μου, όσο ήταν μικρά, τα ξένα τώρα. Ο μικρότερος γιος μου πχ για ένα διάστημα, από δώδεκα μηνών ως τριών χρονών, είχε κόλλημα με ένα συγκεκριμένο πλαστικό αυτοκινητάκι, από αυτά που καβαλιούνται. Η χαρά του, κάθε πρωί που ξυπνούσε κι έβλεπε το αυτοκινητάκι του, ήταν απερίγραπτη. Το αγκάλιαζε, το καμάρωνε, μερικές φορές όταν νόμιζε ότι δεν τον έβλεπα το φιλούσε κι όλας. Ο μεγάλος, έδειχνε την ίδια χαρά κάθε φορά που έβλεπε ένα φίλο του – κι ας τον είχε δει την προηγούμενη μέρα στο νηπιαγωγείο. Ο χρόνος για τα μικρά παιδιά όπως και για τα ζώα, είναι ένας μόνον – εδώ και Τώρα. Η ιδέα του «θα επιστρέψω σε λίγο» δεν παρηγόρησε ποτέ κανένα παιδάκι, γιατί το «σε λίγο» δεν είναι καθόλου σαν το Τώρα, και το Τώρα μόνον είναι αυτό που ενδιαφέρει το παιδάκι, όπως και το ζωάκι…

Οι Γάλλοι του 17ο αιώνα, έστησαν την φράση «η χαρά του να ζεις». Τον 19ο αιώνα το “joie de vivre” μπήκε στην λογοτεχνία και στην Τέχνη – π.χ., υπάρχει ένας διάσημος πίνακας του Henri Matisse, το “La Bonheur de vivre”, που σημαίνει «Η χαρά του να ζεις». Από κει κι ύστερα, η αρχική Γαλλική φράση πέρασε αμετάφραστη, σχεδόν σε όλες τις γλώσσες: την επαναλαμβάνουν, κουτσά-στραβά, οι Ρώσοι, Γερμανοί, Άγγλοι, Αμερικάνοι, Σουηδοί, Νορβηγοί, Φιλανδοί, Βέλγοι και κάμποσοι ακόμα λαοί. Είναι η ικανότητα των παιδιών και ζώων να απολαμβάνουν την Στιγμή, να συγκεντρώνονται στο Τώρα αδιαφορώντας ή μάλλον αγνοώντας ντιπ για ντιπ το Παρελθόν και το Μέλλον. Μερικοί ενήλικες είναι προικισμένοι με αυτήν την ικανότητα, αλλά όχι όλοι: την χάνουμε μεγαλώνοντας, με τα χαστούκια της ζωής της ίδιας, και καθώς πέφτουμε με τα μούτρα πάνω στα Συστήματα (σχολεία, φροντιστήρια, δουλειές, σχέσεις, ιδρύματα κλπ.) Μερικές φορές μας ξανάρχεται, όχι σε φάσεις τρελής χαράς – όχι απαραίτητα πάνω σε ουάου σεξ, μεθύσια, εξαντρίκ καταστάσεις ή όργια, αλλά σε μικρές καθημερινές στιγμές, που θα έπρεπε να είναι Στιγμές, και γίνονται τέτοιες μόνον όταν δεν τις περνάμε στο ντούκου. Π.χ.:

• Το χαλαρό ξύπνημα τις Κυριακές/αργίες
• Το να έχουμε επιτέλους κοιμηθεί καλά
• Το πρώτο πράγμα που πίνουμε το πρωί (καφές, τσάι, νερό, χυμός κλπ)
• Το ντους όταν έχουμε ιδρώσει
• Τα ανθισμένα δέντρα ή λουλούδια που μοσχοβολάνε, την άνοιξη. Ακόμα καλύτερα, όταν περνάμε από μπροστά τους και τα μυρίζουμε
• Οι ζεστές τυρόπιτες και σπανακόπιτες
• Τα ζεστά κουλούρια. Η φρέσκια μπουγάτσα
• Η θάλασσα το καλοκαίρι. Η άμμος και ο ήλιος το καλοκαίρι
• Το πλίτσι-πλίτσι από κυματάκι στα πόδια μας, πάλι το καλοκαίρι
• Το γέλιο των παιδιών μας, όσο είναι μικρά (από την εφηβεία και μετά, η παράγραφος ισχύει με συνοδεία το «μερικές φορές»)
• Τα κατοικίδιά μας και οι σαχλαμάρες που κάνουνε
• Το αγαπημένο μας φαγητό και γλυκό
• Το αγαπημένο μας ποτό
• Το αγαπημένο μας κρεβάτι/μαξιλάρι
• Τα απλωμένα ρούχα, με μυρωδιά μαλακτικού, όταν ο καιρός είναι καλός
• Ο καλός καιρός
• Τα τσιπς
• Τα γεμιστά μπισκότα
• Το να περνάει ξαφνικά ένας πόνος μας: η ανακούφιση  (να μην πονάς πουθενά) είναι μεγαλείο, αλλά την εκτιμάς μόνον μετά από πόνο
• Το να βλέπουμε/ακούμε αγαπημένα μας πρόσωπα
• Το να φτιάχνουμε κάτι, οτιδήποτε, με τα χεράκια μας: από ένα πλεκτό, ένα κέηκ, ένα διακοσμητικό τασάκι, ένα κολιέ – μέχρι το να φιλοτεχνούμε έργο ζωγραφικής, γλυπτικής κλπ, να γράφουμε ένα διήγημα, βιβλίο, θεατρικό, σενάριο, να γυρίζουμε ένα τικ-τοκ, ένα κλιπάκι, μια ταινία κλπ.
• Το να ενθουσιάζεται κάποιο αγαπημένο μας πρόσωπο με το αριστούργημά μας, και να μας το δείχνει
• Το να αγκαλιάζουμε αγαπημένα μας πρόσωπα, που τόσο μας στηρίζουν
• Το να χαζεύουμε. Στο Ιντερνετ, στο δρόμο, στο μπαλκόνι, στην ξερή μας την κεφάλα, κλπ
• Το να διαβάζουμε ένα βιβλίο ή άρθρο που μας αρέσει
• Το να βλέπουμε ταινία, ντοκιμαντέρ, σειρά ή βιντεοκλίπ που μας αρέσει
• Το να βλέπουμε ηλιοβασίλεμα/ξημέρωμα με ωραία χρώματα
• Το να ακούμε μουσική ή τραγούδια που μας αρέσουν.

Η λίστα με στιγμές, σόρι, Στιγμές οι οποίες ξεπετάνε μέσα μας το Joie de vivre, είναι ατελείωτη, και διαφορετική για τον καθένα. Καμιά ζωή δεν είναι τέλεια, πόσο μάλλον σούπερ, κι άμα περιμένουμε τα Μεγάλα Χάι για να χαρούμε, μπορεί να περιμένουμε στο βρόντο. Και επειδή περνάμε δύσκολα, όλοι… επειδή παιδευόμαστε, και ζοριζόμαστε από διάφορες μπάντες… ευτυχώς που συνερχόμαστε πότε-πότε και δίνουμε σε κάτι τέτοιες μικρές Στιγμές την σημασία που αξίζουν. Κι όλο βρίσκουμε κι άλλες, για να μεγαλώνει η λίστα…