Σπουδές στην Αγγλία: 6 ερωτήσεις/ απαντήσεις περιμένοντας (;) το Brexit

«Όλοι οι φοιτητές που προέρχονται από την Ευρωπαϊκή Ένωση και θα ξεκινήσουν τις σπουδές τους το 2020-21 στο Ηνωμένο Βασίλειο, θα έχουν τα ίδια δίδακτρα και οικονομική υποστήριξη, όπως οι Βρετανοί συμφοιτητές τους, μέχρι και την ολοκλήρωση των σπουδών τους». Αυτό είπε η Βρετανίδα πρεσβευτής στην Αθήνα, Κέιτ Σμιθ, στο πλαίσιο της εκδήλωσης για τις υποτροφίες Chevening προκειμένου να καθησυχάσει όλους αυτούς που σκέφτονται την Αγγλία για σπουδές και το Brexit τους έχει τρομάξει. Αλλά πως έχουν τα πράγματα στην Αγγλία στο πανεπιστημιακό τοπίο; Ο Guardian πριν λίγες εβδομάδες δημοσίευσε ένα χρήσιμο οδηγό από τον οποίο διάλεξα κάποιες κάποιες ενδεικτικές πληροφορίες.

Πόσα πανεπιστήμια υπάρχουν στο Ηνωμένο Βασίλειο;

Υπάρχουν περίπου 140 πανεπιστήμια στο Ηνωμένο Βασίλειο αλλά ο ακριβής αριθμός εξαρτάται και από τον ορισμό. Αν επεκταθεί σε όλα τα ιδρύματα που μπορούν να δώσουν πτυχίο τότε ο αριθμός αυξάνεται στα 164, σύμφωνα με στοιχεία της βρετανικής Στατιστικής Υπηρεσίας Ανώτατης Εκπαίδευσης. 

Πόσοι φοιτητές υπάρχουν στα πανεπιστήμια;

Το ακαδημαϊκό έτος 2017-18, υπήρχαν 2,3 εκατομμύρια φοιτητές στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, σχεδόν το 3% του βρετανικού πληθυσμού. Από αυτούς το 57% ήταν γυναίκες. Οι εγγραφές στα πανεπιστήμια αυξάνονται  σταθερά από το 2015, όταν η κυβέρνηση κατάργησε το ανώτατο όριο για κάθε πανεπιστήμιο προκειμένου να αυξήσει τον ανταγωνισμό μεταξύ των ιδρυμάτων. Το σύστημα καθοδηγείται τώρα από τη ζήτηση, καθώς τα ιδρύματα προσπαθούν κάθε χρόνο να προσελκύσουν τους περισσότερους φοιτητές.

Πόσοι θα είναι οι νέοι φοιτητές φέτος;

Μέχρι τον Ιούλιο, 275.520 άτομα είχαν υποβάλει αίτηση για τα προπτυχιακά μαθήματα του 2019. Αυτό συνιστά αύξηση 1% σε σχέση με πέρυσι και παρά τη μείωση κατά 1,9% στον αριθμό των 18ρηδων της χώρας. Η ανοδική πορεία αναμένεται να συνεχιστεί και το Ινστιτούτο Πολιτικής Ανώτατης Εκπαίδευσης προβλέπει ότι τα πανεπιστήμια θα πρέπει να παρέχουν τουλάχιστον 300.000 περισσότερες θέσεις έως το 2030 για να καλύψουν τη ζήτηση. 

Πόσοι φοιτητές προέρχονται από το εξωτερικό;

Σύμφωνα με τη βρετανική Στατιστική Υπηρεσία Ανώτατης Εκπαίδευσης το 2017 υπήρχαν 247.685 φοιτητές από το εξωτερικό. Παρά τη μικρή αύξηση που σημειώθηκε πέρυσι, ο αριθμός τους είναι σταθερός τα τελευταία 5 χρόνια - ενώ άλλοι αγγλόφωνοι ανταγωνιστές όπως η Αυστραλία ανέβηκαν πολύ. O φοιτητικός πληθυσμός των Κινέζων στο Ηνωμένο Βασίλειο διπλασιάστηκε την τελευταία δεκαετία, καθώς το επιλέγουν όλο και περισσότερο έναντι των αμερικανικών πανεπιστημίων. Η εγγραφή φοιτητών από την ΕΕ μειώθηκε κατά 1,2% το 2018, μετά από 5 χρόνια ανόδου. Ενδιαφέρον έχει η είδηση ότι περισσότεροι από 40.000 φοιτητές από το εξωτερικό είναι πιθανό φέτος να αντιμετωπίσουν δυσκολίες στην υποβολή αίτησης για βίζα. Η διαδικασία έχει ανατεθεί στην εταιρεία πληροφορικής Sopra Steria, για την οποία υπάρχουν καταγγελίες για καθυστερήσεις και μεγάλα κόστη.

Πώς χρηματοδοτούνται τα πανεπιστήμια;

Από δίδακτρα, κρατική επιχορήγηση και χορηγίες. Τα δίδακτρα πολλές φορές προέρχονται από δάνεια. Το σύστημα των φοιτητικών δανείων επιτρέπει στους φοιτητές να αποπληρώσουν το σύνολο ή μέρος των σπουδών τους αφού αποφοιτήσουν. Οι αποπληρωμές αφαιρούνται ως ποσοστό του μισθού τους όταν αρχίσουν να κερδίζουν από 25.000 λίρες και άνω και αν υπάρχει υπόλοιπο διαγράφεται μετά από 30 χρόνια. Ως εκ τούτου, το πόσα πληρώνει το κράτος εξαρτάται από το πόσα θα βγάλεις κατά τη διάρκεια του επαγγελματικού βίου σου. Τα πανεπιστήμια του Ηνωμένου Βασιλείου κατά μέσο όρο λαμβάνουν σχεδόν το 25% της χρηματοδότησής τους από την κυβέρνηση υπό τη μορφή επιχορηγήσεων για έρευνα και κάλυψη της διδασκαλίας μαθημάτων υψηλού κόστους. Σύμφωνα με τα στοιχεία, τα πανεπιστήμια εισέπραξαν συνολικά 38,2 δισ. λίρες πέρυσι εκ των οποίων τα μισά προέρχονταν από δίδακτρα και εκπαιδευτικά συμβόλαια. Ορισμένα ιδρύματα, όπως το Oxford, το Cambridge και το Imperial College λαμβάνουν σημαντικές δωρεές και χορηγίες ενώ άλλα δεν λαμβάνουν σχεδόν καθόλου. το Oxford και το Cambridge για παράδειγμα είχαν πέρυσι στην κατοχή τους σχεδόν 21 δισ. λίρες σε περιουσιακά στοιχεία. Υπάρχει ένας μικρός αλλά αυξανόμενος αριθμός πανεπιστημίων που τα δίδακτρά τους δεν επιδοτούνται καθόλου από την κυβέρνηση και για αυτό χρεώνουν περισσότερα. Είναι ελκυστικά όμως γιατί έχουν πιο ευέλικτα συστήματα εισαγωγής και οι φοιτητές απευθύνονται απευθείας σε αυτά και όχι μέσω του πιο απαιτητικού κεντρικού συστήματος εισαγωγής  Universities and Colleges Admissions Service.  

Άντε και τελείωσες. Μετά;

Το οικονομικό βάρος ενός πτυχίου δεν είναι μικρό. Τα δίδακτρα τριπλασιάστηκαν το 2012 και οι φοιτητές αντιμετωπίζουν μεγάλο χρέος που συνεχίζει να αυξάνεται λόγω των υψηλών επιτοκίων. Το μέσο χρέος των τελειόφοιτων ανέρχεται σε πάνω από 50.000 λίρες για ένα πτυχίο 3ετούς διάρκειας.Το πτυχίο όμως εξακολουθεί να “βγάζει τα λεφτά του” μακροπρόθεσμα. Σύμφωνα με τις τελευταίες στατιστικές, οι πτυχιούχοι είχαν το 2018 μέσο εισόδημα ύψους 34.000 λιρών ενώ οι μη πτυχιούχοι ιχαν μόλις 24.000. Αυτοί που βγάζουν τα περισσότερα 5 χρόνια μετά την αποφοίτηση είναι οι απόφοιτοι του London School of Economics, με τις γυναίκες να κερδίζουν κατά μέσο όρο 45.000 λίρες το χρόνο και τους άνδρες πάνω από 60.000. Αυτοί που έχουν μεγαλύτερη ζήτηση είναι στην ιατρική και τα σχετικά επαγγέλματα.

Και λίγη ιστορία. Σύμφωνα με την Unesco, το παλαιότερο πανεπιστήμιο του κόσμου βρίσκεται στην πόλη Φέζ του Μαρόκου. Το πανεπιστήμιο του al-Qarawiyyin λειτουργεί από το 859 μΧ. Στην Ευρώπη είναι το πανεπιστήμιο της Μπολόνια που ιδρύθηκε το 1088 ενώ το πανεπιστήμιο της Οξφόρδης μπορεί να ισχυριστεί ότι είναι το παλαιότερο πανεπιστήμιο στον αγγλόφωνο κόσμο αφού υπήρξε υπό κάποια μορφή από το 1096.