Και μετά τον χωρισμό, τι κάνεις;

Σε αφήνει κάποιος που λατρεύεις. Σε βαρέθηκε, δεν γουστάρει πια, τέλος πάντων, αποφάσισε ότι δεν σε θέλει, για δικούς του λόγους, για όποιους λόγους. Δεν έχει καμία σημασία γιατί. Πάντως σ' αφήνει, ή δεν σου κάθισε ποτέ, παρόλο που εσύ τον είχες λατρέψει κι είχες λιώσει στο παρακαλετό, στα παιχνίδια σαγήνης, ή στη σκληρή πολιορκία, εξαρτάται από το στιλ του καθένα.

Οκ. Συμβαίνει όμως αυτό και είναι και πολύ συνηθισμένο κι ας μην το μαρτυράμε εύκολα. Η παγκόσμια λογοτεχνία βρίθει από τέτοιες ιστοριούλες και παραλλαγές πάνω στο ίδιο θέμα. Μια από τις πιο φημισμένες είναι βέβαια η ιστορία του νεαρού Βέρθερου που έγραψε ο νεαρός Γκαίτε το 1774 σε ηλικία μόνο 24 χρονών (Die Leidendesyungen Werthers) και που έγινε μπεστ σέλερ σε όλη την Ευρώπη. Μάλιστα έγινε τόσο της μόδας, που μέχρι και merchandise πουλιόντουσαν, κολόνιες, κοστούμια, πιατάκια με σκηνές από το ρομάντζο, κλπ. Οι γυναίκες φορούσαν Eau de Werther και οι νεαροί ντυνόντουσαν σαν τον Βέρθερο, μπλε παλτό, κίτρινο γιλέκο. Η συλλογική υστερία που έπιασε τους νέους της εποχής φαίνεται ότι προκάλεσε ουκ ολίγες αυτοκτονίες α λα Βέρθερ, αν και τα επίσημα στοιχεία παραμένουν κάπως νεφελώδη. Οι αρχές πάντως σε διάφορες χώρες θορυβήθηκαν τόσο πολύ, που απαγόρευσαν την έκδοση του βιβλίου.

Κι όλα αυτά γιατί δεν του κάθισε η Λόττε του Βέρθερου. Τι να πεις.

Τέλος πάντων, έτσι είναι, τι να κάνουμε, εμένα πάντως το βιβλίο μού ενεργοποιεί εμετικά ανακλαστικά και μόνο που το σκέφτομαι. Κι αν τύχει να το σκεφτώ, όπως τώρα που γράφω αυτές τις γραμμές, για να καταπραΰνω την αναγούλα, σιγοτραγουδάω από μέσα μου το αγαπημένο μου και έξοχο τραγουδάκι των Κατσιμιχαίων «Μια βραδιά στο λούκι», και συνέρχομαι κάπως.

Δεν ξέρω τι δουλεύει για τον καθένα, πάντως θα πρότεινα σε όσους έχουν ζήσει την ερωτική απόρριψη, είτε χωρίς να τους κάτσει ποτέ ο γκόμενος, ή η γκόμενα, είτε μετά που τους έχει κάτσει, να βάλουν το τραγουδάκι στο YouTube, να πιουν κι ένα ουισκάκι, ή ένα ποτηράκι μοσκάτο ντ’ άστι για όσους προτιμούν κάτι πιο λάιτ, και να χαμογελάσουν λίγο.

Βέβαια δεν μου πέφτει λόγος τι κάνει ο καθένας. Αλλά, αλήθεια, τι κάνεις όταν σου συμβεί αυτό; Είπαμε, αυτός που δεν σε γουστάρει πια σ' άφησε, πάει, σ’ άφησε, ok. Εσύ τι κάνεις; Ας δούμε λίγο.

Ας δούμε σε τι πράξεις επιδίδεται ο κόσμος.

1. Κάνεις αυτό που έκανε ο Βέρθερος. Το πώς θα το κάνεις βέβαια έχει κι αυτό τη σημασία του. Ο Περικλής Γιαννόπουλος, αυτός ο ερασιθάνατος διανοούμενος, έβαλε ένα στεφάνι στο κεφάλι του, καβάλησε ένα άσπρο άλογο, μπήκε στη θάλασσα του Σκαραμαγκά και αυτοπυροβολήθηκε. Οι απόψεις διίστανται για το αν το έκανε επειδή δεν ευοδώθηκε εις γάμου κοινωνίαν η σχέση που είχε με την ανεξάρτητη και σκληρή γκόμενα της εποχής Σοφία Λασκαρίδου. Όπως και να έχει, ελληνικό κιτς avant la lettre, ή αλλιώς, εξόχως μελοδραματική πράξη.

2. Εκδίκηση. Κάτι που δυστυχώς επίσης συμβαίνει. Η εκδικητικότητα, συνήθως των ανδρών, όχι αποκλειστικά βέβαια (για την ιδιάζουσα περίπτωση της Μήδειας δεν θα μιλήσω εδώ), παίρνει τραγικές μορφές. Πόσοι άντρες μην αντέχοντας την απόρριψη, δεν έχουν σκοτώσει τις γυναίκες που τους άφησαν. Σε άφησε η γκόμενα, και μάλιστα για έναν παιδαρά με πέος τριπλάσιο σε μέγεθος από το δικό σου. Αυτό ήταν. Πώς τόλμησε; Δεν το άντεξε ο αντρισμός σου. Την καθαρίζεις. Υπέρτατη πράξη δειλίας. Υπέρτατη.

3. Χτυπάς τα ουίσκια μέρα, νύχτα. Κλαις, πλαντάζεις, και τα συμπαρομαρτούντα. Οκ, ίσως αυτό έχει μια κάποια γοητεία για μερικούς. Αν το κάνεις, κάν' το με κάποια αισθητική όμως, αν και είναι τόσο συνηθισμένο, που δύσκολο να βρεις μια αυθεντική αισθητική. Βαρετή επιλογή.

4. Απαξίωση του άλλου. Επίσης συνηθισμένο. Λες αυτός που μ' άφησε ήταν μαλάκας, βαρετός στο κρεβάτι και εκτός κρεβατιού, αποτυχημένος, ανεύθυνος, αναίσθητος, δεν καταλαβαίνω τι τρέλα μ’ έπιασε και τον λάτρεψα. Μάλλον τον είχα λυπηθεί γιατί είχε μελαγχολικά μάτια, έγραφε και ποιηματάκια, τι ποιηματάκια δηλαδή, μαλακίες έγραφε, αλλά να, ήμουν και στα κάτω μου εκείνη την εποχή. Ευτυχώς που έφυγε, χαίρομαι που έφυγε. Εξόχως δειλό και θλιβερό.

5. Απαξίωση του εαυτού σου. Μ’ άφησε γιατί δεν αξίζω. Γιατί είμαι ένα τίποτα, γιατί δεν είχα τίποτα να προσφέρω. Γιατί είμαι άχρωμος, άοσμος, βαρετός, κλπ. Το κατάλαβε στο τέλος και είχε δίκιο. Θλιβερό.

6. Ρίχνεσαι με τα μούτρα σε κάτι για να ξεχάσεις. Δεν ξέρω, δουλειά, γράψιμο, γλυπτική, μουσική, τρέξιμο, ό,τι έχει ο καθένας στο ρεπερτόριό του. Κάποιου είδους εργοθεραπεία, ας πούμε. Δουλεύει για κάποιους. Όχι ιδιαίτερα εμπνευσμένο.

7. Πας σε ψυχολόγο να σε βοηθήσει. Καλή τύχη και καλά κρασιά. Μίζερη επιλογή. Για κάποιους, η μιζέρια αυτή δεν είναι αρκετή και πάνε σε ψυχίατρο να τους δώσει κι έναν εκλεκτικό αναστολέα επαναπρόσληψης σεροτονίνης, τύπο αντικαταθλιπτικού δηλαδή στην καθομιλουμένη,  να έρθουν στα ίσια τους. Ό,τι δουλεύει για τον καθένα. Προσοχή στα ψιλά γράμματα πάντως με τα οποία τυπώνονται οι παρενέργειες στο ενημερωτικό φυλλάδιο.

8. Λατρεύεις κάποιον άλλο. Και μάλιστα αμέσως. Δεν περιμένεις δυο χρόνια, δεν περιμένεις δύο μήνες, δεν περιμένεις ούτε δύο μέρες. Μα πού να βρεις τον κατάλληλο άλλο να μεταφέρεις τον έρωτά σου; Κι έτσι μεταφέρεται ο έρωτας; Οκ, κάπως δύσκολο ίσως, αλλά γίνεται. Απαιτεί μια σκληρή εντιμότητα κι έναν έρωτα που δεν λυγίζει από την εγκατάλειψη. Που αρνείται να σβήσει με την αποχώρηση του άλλου. Ενδιαφέρουσα κάπως επιλογή.

9. Αυτή η επιλογή θα μπορούσε θεωρητικά να ενταχτεί στο έξι πιο πάνω, αλλά επειδή ως πράξη ξεπερνάει κάθε θεωρία, είναι εδώ μόνη της. Ελεύθερη κατάδυση στη θάλασσα, χωρίς μάσκα, χωρίς βατραχοπέδιλα, χωρίς στολή, έτσι. Τους χειμωνιάτικους και πρώτους ανοιξιάτικους μήνες, δύσκολο, αν δεν αντέχεις τα παγωμένα νερά. Απαιτεί πειθαρχία, καλά πνευμόνια, αλλά πάνω από όλα μία απόλυτη αγάπη για τη θάλασσα. Ως επιλογή, δεν χαρακτηρίζεται.

10. Rough sex, αυτό το αφήνω κάπως αμετάφραστο, αλλά να εξηγήσω λιγάκι πώς δουλεύει. Επιδίδεσαι σε σκληρό, καθαρό και έντιμο σεξ. Χωρίς κουβέντες, εξηγήσεις, υποσχέσεις, δράματα. Ιδανικά μετά από δυο ώρες σκληρή σωματική άσκηση, ας πούμε, crossfit, με τους μύες να πονάνε ακόμα σε ώμους, πλάτη, μπράτσα, κοιλιά, μηρούς. Όταν τελειώσεις, δεν κοιμάσαι ποτέ δίπλα στον άλλο. Σηκώνεσαι ήσυχα, ντύνεσαι και φεύγεις. Προϋποθέτει μεταφορικό μέσο, αν ο άλλος ζει στη μέση που πουθενά. Αν ο άλλος έχει έρθει σπίτι σου, θα πρέπει να του έχεις εξηγήσει ότι μετά θα πρέπει να φύγει. Έντιμη επιλογή.

11. Δεν θα το ξαναπάθω. Κλασική όσο και προβλέψιμη τακτική. Λες δεν θα ξαναλατρέψω. Κανέναν. Δεν γίνεται κάθε φορά να γίνομαι λιώμα. Οκ για αυτούς που δεν αντέχουν την απόρριψη. Αποφευκτική και βαρετή επιλογή.

Υπάρχουν βέβαια και άνθρωποι που δεν το έχουν βιώσει ποτέ αυτό. Θέμα συγκυρίας, θέμα τύχης, θέμα ψυχικής δομής που δεν επιτρέπει κάτι τέτοιο να συμβεί, κλπ. Σεβαστό. Οκ. Τα παραπάνω δεν τους αφορούν.

Τώρα, ανάμεσα σε αυτούς που έχουν ζήσει κάτι τέτοιο, είναι αρκετοί που δεν το παραδέχονται ότι τους έχει συμβεί, από περηφάνια, κάποιο αίσθημα αξιοπρέπειας, κοινωνικής ετικέτας, κλπ. Οκ, σεβαστό κι αυτό, ανθρώπινο.

Όσο για τη λατρεία, ερωτική και μη ερωτική, θα σύστηνα σε όποιους επιδίδονται σ’ αυτήν, με διάφορα λατρευτικά τελετουργικά, να σκεφτούν τούτο. Η λατρεία εμπεριέχει μέσα της μια τρομαχτική απειλή για τον άλλον, είτε ο άλλος είναι το παιδί μας που λατρεύουμε, είτε ο γκόμενος / η γκόμενα που λατρέψαμε. Λέμε στον άλλο με χίλιους τρόπους μέσα από τη λατρεία μας για αυτόν, αν φύγεις, ή αν δεν ικανοποιήσεις τις ανάγκες μου, θα με καταστρέψεις. Ένα από τα πιο τρομαχτικά παραδείγματα που έχω συναντήσει ήταν πολύ πρόσφατα ένας πατέρας του οποίου η κόρη είχε κάνει την εφηβική επανάστασή της με καθυστέρηση, μετά τα είκοσί της, τατουάζ, σκουλαρίκια στη μύτη κι αλλού, έπινε, έβγαινε με τυπάκους που δεν χαμπάριαζαν από πατρίδα, θρησκεία, οικογένεια, τέλος πάντων τίποτα δραματικό. Μια χαρά κορίτσι. Για αυτόν όμως ήταν όχι μόνο δραματικό, ήταν τραγικό. Ήταν η ύστατη προδοσία, η ύστατη εγκατάλειψη, και δεν ντρεπόταν να της λέει ότι μ’ αυτά που κάνει τον σκοτώνει, ότι κυριολεκτικά θα τον πεθάνει, και μάλιστα ανέπτυξε σοβαρά προβλήματα υγείας, καρδιολογικά και άλλα τα οποία απέδιδε ανοιχτά και με μένος, το μένος της λατρείας, στη συμπεριφορά της κόρης του. Προσπάθησα να του πω να αφήσει τις λατρείες κατά μέρος και να αγαπήσει απλά λίγο το παιδί του. Δεν τα κατάφερα. Τα μάτια του ήταν κατακόκκινα. Το αίμα της πληγωμένης λατρείας.

Ίσως κάθε λατρεία είναι τρομερή, γιατί καραδοκεί να καταστρέψει το αντικείμενό της. Η λατρεία που δεν σέβεται την ελευθερία του άλλου δεν είναι προσφορά, αλλά μια ανελέητη απαίτηση.

Ας αναλάβει ο καθένας τις ευθύνες του, ανάλογα με την ηθική του και την αισθητική του.