Κάποια μέρα έρχεται η ώρα που δεν θέλεις να φτάσει ποτέ. Που κάποιος δικός σου πρέπει να μεταφερθεί επειγόντως στο νοσοκομείο. Τηλεφώνημα στο 166. «Υπάρχει φόρτος εργασίας, θα έρθει ασθενοφόρο αλλά πριν από μία ώρα αποκλείεται». Προορισμός, η γενική εφημερία του Νοσοκομείου Ευαγγελισμός.
Τα ασθενοφόρα του ΕΚΑΒ είναι παλιά και τρίζουν και τα Επείγοντα μοιάζουν με εμπόλεμη ζώνη. Ασθενοφόρα με τις σειρήνες ανοιχτές ξεφορτώνουν φορεία κι εκεί που τα έχεις λιγάκι χαμένα κάποιοι τύποι προλαβαίνουν και σου χώνουν στην τσέπη καρτούλες για αποκλειστικές νοσοκόμες. Μέσα στα Επείγοντα φορεία κολλητά το ένα δίπλα στο άλλο με γυναίκες με άσπρα μαλλιά να έχουν από μια πάπια ανάμεσα στα πόδια τους και να περιμένουν τον γιατρό. Απ’ έξω, στον διάδρομο, συνωστισμός από συγγενείς και φίλους. Και κάθε φορά που ερχόταν ένα νέο φορείο, κάποιος ασθενής ερχόταν αντιμέτωπος με τα δεκάδες αδιάκριτα βλέμματα που τον περιεργάζονταν, εκτιμώντας την κατάστασή του. Εκείνη, έδειχνε χαμένη. Πότε πότε γυρνούσε το βλέμμα της δίπλα, στη γυναίκα που πόναγε πολύ. Κι όταν έπαθε κράμπα, έπιασα μια νοσοκόμα για βοήθεια και με συμβούλευσε να της κάνω ό,τι κάνω και στον εαυτό μου σε ανάλογες περιπτώσεις – «μα, δεν έχετε πάθει ποτέ κράμπα;»
Ο Ευαγγελισμός διαθέτει όλες τις ειδικότητες, εκτός από γυναικολόγους, αγγειοχειρουργούς και παιδιάτρους, έτσι στις εφημερίες του γίνεται το αδιαχώρητο: εξετάζονται από 1.500 έως και 2.000 ασθενείς. Μπορεί να χρειαστεί να περιμένουν ατελείωτες ώρες, κάποιες φορές έως και το επόμενο πρωί, για να ολοκληρωθεί η εξέτασή τους. Τελικά, περίπου 300 από αυτούς θα εισαχθούν στο νοσοκομείο είτε για παρακολούθηση, είτε για πιο εξειδικευμένες εξετάσεις, είτε για κάποια επέμβαση ή άλλη θεραπεία. Αλλά ακόμα κι αν υπάρχει κενό κρεβάτι, μπορεί να περιμένουν στα Επείγοντα για κάμποσο μέχρι να βρεθεί τραυματιοφορέας.
Ο μικρόκοσμος του Ευαγγελισμού
Σε κάθε πιθανό και απίθανο σημείο βρίσκονται οι καρτούλες με τις αποκλειστικές νοσοκόμες. Είναι δύο τρία διαφορετικά γραφεία και ο ένας εξαφανίζει τις καρτούλες του άλλου, που γράφουν κάτι σαν «Έμπειρες αποκλειστικές Ελληνίδες, €30/6 ώρες, €40/10 ώρες, €50/12 ώρες, με δωρεάν μπάνιο, λούσιμο και ξύρισμα». Οι νόμιμες αποκλειστικές έχουν ωράριο 6 ώρες και 40 λεπτά και αμείβονται με €43,50 την ημέρα και €54,50 τη νύχτα, όμως μέσα σε αυτά είναι και οι κρατήσεις τους. Τα δωμάτια έχουν από 2 έως 6 κρεβάτια (πολλές φορές στριμώχνονται στον θάλαμο κι ένα δυο φορεία), τουαλέτα και συνεργείο καθαρισμού που περνάει νωρίς το πρωί. Οι τύποι με τις κάρτες μπαίνουν ακόμα και μέσα στο δωμάτιο για να τις αφήσουν, λες και είναι δημόσιος χώρος.
Για κάθε κρεβάτι υπάρχει και μια καρέκλα, το ωράριο επισκεπτηρίου δεν ισχύει, ενώ μια ταμπέλα προειδοποιεί: «Μη φέρνετε καρέκλες από το σπίτι σας». Έτσι, κάποιος αποφάσισε να κάνει δουλειά μέσα στον Ευαγγελισμό και να νοικιάζει καρέκλες που γίνονται κρεβάτι για τους συνοδούς των ασθενών αντί €2 την ημέρα. Πιάνεσαι λίγο πάνω τους, αλλά καλές είναι.
Μια άλλη «παράπλευρη ειδικότητα» του νοσοκομείου είναι η επιστροφή στο σπίτι με ιδιωτικό ασθενοφόρο. Εδώ η καρτούλα γράφει «24ωρη εξυπηρέτηση με πιστοποιημένο διασώστη» και η διαδρομή Ευαγγελισμός - Νέα Σμύρνη θα κόστιζε €45. Μια μέρα μας ειδοποίησαν ότι την επομένη θα παίρναμε εξιτήριο γιατί δεν υπήρχε λόγος παραμονής, το πολύ πολύ να κονομάγαμε καμιά λοίμωξη. Θα βγαίναμε, λέει, κάποια στιγμή από τις 3 το μεσημέρι έως τις 11 το βράδυ, ανάλογα πότε θα μπορούσε το ΕΚΑΒ. Την ημέρα του εξιτηρίου πέρασε από το δωμάτιο κάποιος τύπος από τα ιδιωτικά ασθενοφόρα έξι-επτά φορές. Κάπου, κάπως θα το είχε πληροφορηθεί. Διαβεβαίωνε, μάλιστα, ότι επειδή εκείνη τη μέρα είχε απεργίες και μεγάλη κίνηση στους δρόμους, το ΕΚΑΒ δεν θα ερχόταν ποτέ.
Τσιτωμένα νεύρα, ελλείψεις και τσιγάρα
Τις νύχτες που η ώρα δεν περνάει, μαθαίνεις διάφορα. Ο Ευαγγελισμός είναι το μεγαλύτερο νοσοκομείο της Αττικής, με περισσότερα από 1.000 κρεβάτια. Τα κενά σε νοσηλευτικό προσωπικό υπολογίζονται σε πάνω από 250 και σε μόνιμους γιατρούς σε περίπου 130, ενώ λείπουν και περισσότεροι από 70 ειδικευόμενοι. Στα νέα χειρουργεία υπάρχουν 15 αίθουσες που λειτουργούν σχεδόν όλες τις πρωινές ώρες, ενώ το απόγευμα λειτουργούν περίπου τρία χειρουργεία για τα επείγοντα περιστατικά. Οι αξονικοί τομογράφοι είναι δύο, αλλά ο ένας δεν λειτουργεί λόγω έλλειψης προσωπικού και η αναμονή για τον πρώτο μπορεί να φτάνει κάποιες φορές και τις 8 ώρες. Οι γιατροί στην πλειονότητά τους είναι διευθυντές μεγάλης ηλικίας, κοντά στη συνταξιοδότηση. Στο πλάι τους δουλεύουν λίγοι νεαροί γιατροί, κυρίως ειδικευόμενοι ή επικουρικοί (συμβασιούχοι) κι ελάχιστοι νέοι επιμελητές. Ένας ειδικευμένος συμβασιούχος γιατρός έχει βασικό μισθό περίπου στα €1.350.
Αφετηρία της ίδρυσης του Ευαγγελισμού θεωρείται η προσπάθεια που έγινε το 1872 από 62 γυναίκες για τη σύσταση του «Συλλόγου Κυριών υπέρ Γυναικείας Παιδεύσεως». Τελικώς, τα εγκαίνια έγιναν στις 25 Μαρτίου 1884. Ο Κανονισμός Υποχρεώσεων Ασθενών αναγράφει: «Η καταβολή αμοιβής σε οποιοδήποτε πρόσωπο και για οποιοδήποτε λόγο είναι παράνομη, ενώ συνιστά προσβλητική πράξη για τους ίδιους τους εργαζόμενους».
Τακτική ιατρική επίσκεψη στους θαλάμους των ασθενών προβλέπεται μία φορά την ημέρα, το πρωί. Μπορεί όμως να περάσει και το απόγευμα ο εφημερεύων γιατρός μαζί με κάποιον ειδικευόμενο. Γενικώς, όποτε και να ζητήσει κανείς γιατρό, ειδικά μετά το μεσημέρι, το πότε θα έρθει είναι μάλλον… απροσδιόριστο. Κι αυτό γιατί σε κάθε κλινική υπάρχουν μόνο ένας δύο εφημερεύοντες, οι οποίοι εκτός από τους ασθενείς της κλινικής τους, οι οποίοι είναι συνήθως 60-80, επιπλέον είναι υπεύθυνοι για οποιονδήποτε ασθενή του νοσοκομείου παρουσιάσει πρόβλημα που υπάγεται στην αντίστοιχη ειδικότητα. Κι αν κάποιος ασθενής είναι ασυνόδευτος και βρεγμένος και ζητήσεις βοήθεια, θα σου πουν ότι το συνεργείο των νοσηλευτών είναι καθ’ οδόν, όμως «όλοι είναι βρεγμένοι και χρειάζονται αλλαγή».
Είναι ζόρικη δουλειά να είσαι γιατρός ή νοσηλευτής. Πρέπει να έχεις γνώσεις, εξειδίκευση αλλά και υπομονή και να είσαι ευγενικός γιατί έχεις να κάνεις με ανθρώπους και πολλές φορές με ζητήματα ζωής ή θανάτου και ο κάθε ασθενής ή συγγενής του έχουν απαιτήσεις, αγωνία, υποφέρουν. Οι περισσότεροι γιατροί και νοσηλευτές έχουν υπομονή και είναι ευγενικοί. Ζητούν, μάλιστα, μια καλύτερη φύλαξη/επιτήρηση, γιατί οι φασαρίες με εκνευρισμένους συνοδούς είναι σχεδόν καθημερινές και πολλές φορές πιάνονται μέχρι και στα χέρια. Αλλά υπάρχουν κι εκείνοι που, πλέον, δεν βλέπουν ανθρώπους αλλά περιστατικά, ίσως και ασυναίσθητα, για να διατηρήσουν μια δική τους εσωτερική ισορροπία και ηρεμία.
Το τσιγάρο επιτρέπεται μόνο στο προαύλιο αλλά όσοι βαριούνται να κατέβουν, βγαίνουν στα παράθυρα που υπάρχουν στις σκάλες. Στις ευκαιριακές γνωριμίες του ενός τσιγάρου ξεχνάς για λίγο το δικό σου πόνο, ακούγοντας του άλλου. Μια γυναίκα έχει τον γιο της στην εντατική. Πέρασε κάποιος με κόκκινο μιλώντας στο κινητό κι έπεσε πάνω στη μηχανή του. Ένας άλλος, μοναχοπαίδι, έχει τον πατέρα του σε τελικό στάδιο καρκίνου, ύστερα από πολλές μεταστάσεις και τη μάνα του στο σπίτι κατάκοιτη από εγκεφαλικό. Μετά το τσιγάρο και το «τα ξαναλέμε», γυρνάς πάλι στα δικά σου. Οι γιατροί που περάσανε το πρωί είπανε για εκείνη ότι η κατάσταση είναι μη αναστρέψιμη: «Δεν είμαστε και Θεοί να ξέρουμε, αλλά έχει από μία μέρα μέχρι ένα μήνα».
Είναι αποδιοργανωμένη. Το σκατόπραμα στο κεφάλι της μεγαλώνει και πολλές φορές δεν πολυκαταλαβαίνει. Κοιτούσε σαν μικρό Θεό την ειδικευόμενη γιατρό που είχε σκύψει πάνω της και ρωτούσε φωναχτά «αν τα έχει τετρακόσια».
Τα φώτα της πόλης από το δωμάτιο 714
Την κυρία Β. τη βρήκαμε στο δωμάτιο. Μας είπαν ότι έπεσε και χτύπησε κι είχε ήδη κάποιους μήνες εδώ. Πολύ κοκέτα. Θα ήταν κοντά στα 90, κάθε πρωί χτενιζόταν και γελούσε περιμένοντας το πρωινό της και τη μία έχανε τη χτένα της, την άλλη την κουβέρτα της, την παράλλη παραπονιότανε που δεν ήρθανε ακόμα να την αλλάξουν και μία φορά την εβδομάδα ερχόταν μία γυναίκα εθελόντρια από την πρόνοια για να της κάνει παρέα.
Στο δικό μας κρεβάτι, εκείνη δεν ήξερε τίποτα. Αλλά ακόμα και όταν κοιμόταν, το πρόσωπό της είχε μια εικόνα αγωνίας και θλίψης μαζί. Και κάθε φορά που της έκαναν ένεση, που πάντα τις φοβόταν, έκανε υπομονή κι ένα μικρό μορφασμό πόνου.
Είχαν ήδη περάσει επτά νύχτες στο δωμάτιο 714. Όταν είσαι κουρασμένος και άυπνος, το πρώτο σημάδι στον ουρανό ότι έρχεται το ξημέρωμα μοιάζει απελευθερωτικό. Από το παράθυρο φαίνονταν τα πρώτα φώτα της πόλης. Κάποιοι αγουροξυπνημένοι θα έφτιαχναν τον καφέ τους και θα ετοιμάζονταν να πάνε στις δουλειές τους. Κανείς τους δεν ήξερε για το δωμάτιο 714. Τις νύχτες η ώρα δεν περνάει, αλλά μπορείς να σκεφτείς για το πού πάνε οι άνθρωποι όταν φεύγουν. Κάποιοι λένε ότι χάνονται στο άπειρο. Κάποιοι άλλοι ότι μένουν σε μια παράλληλη διάσταση. Και ίσως, τότε, οι πριγκίπισσες να γίνονται οι άγγελοί μας.
* Κάποια από τα στοιχεία λειτουργίας του νοσοκομείου προέρχονται από συζήτηση που έγινε με τα μέλη του Σωματείου Εργαζομένων Τατιάνα Ευαγγελοπούλου (διοικητική υπάλληλος), Ελένη Μπάγια (συμβασιούχος παθολόγος), Μαρία Ναλουόγκα (νοσηλεύτρια), Νίκο Γούσιο (νοσηλευτής). Ο Ευαγγελισμός έχει γενική εφημερία (δηλαδή, με όλες τις ειδικότητες) κάθε τέσσερις ημέρες.Τηλεφωνικό κέντρο: 2132041000. Δείτε και στο www.evaggelismos-hosp.gr
11°
