Το φυσιολογικό και το ηθικό

«Μα δεν είναι φυσιολογικό!» λένε πολλοί άνθρωποι που αντιτάσσονται στην αναγνώριση δικαιωμάτων της ΛΟΑΤ κοινότητας, είτε πρόκειται για γάμο, υιοθεσία ή αναγνώριση της ταυτότητας φύλου. «Ας κάνουν ό,τι θέλουν σπίτι τους, αλλά είναι ανήθικο και δεν μπορώ να το υποστηρίξω». Συνδέεται όντως το φυσιολογικό με το ηθικό και αν ναι, με ποιο τρόπο;

Ας ξεκινήσουμε από την έννοια του «φυσιολογικού». Αν το «φυσιολογικό» είναι αυτό που συναντάμε στη φύση, ανάλογες συμπεριφορές με τους ΛΟΑΤ ανθρώπους, όπως το ομόφυλο σεξ, συναντάμε και σε άλλα, εκατοντάδες, είδη του ζωικού βασιλείου. Με αυτή την έννοια, οι πρακτικές των ΛΟΑΤ ανθρώπων είναι φυσιολογικές αλλά και να μην ήταν έτσι, ποιος άραγε αναζητεί ηθική νομιμοποίηση στις πρακτικές των ζώων;

Αν το «μη φυσιολογικό» είναι απλή απόκλιση από το σύνηθες, τότε ξεχάστε τους ΛΟΑΤ ανθρώπους, μια και δεν θα είναι καν «φυσιολογικό» να είναι κάποιος αριστερόχειρας (ίδια περίπου ποσοστά στον πληθυσμό έχουν οι αριστερόχειρες με τους ομοφυλόφιλους άνδρες). Δεν θα είναι «φυσιολογικό» να έχει κάποιος δείκτη νοημοσύνης άνω του 150. Δεν θα είναι «φυσιολογικό» κάποιος να πετυχαίνει τις επιδόσεις πρωταθλητών. Υπό αυτή μάλιστα την έννοια του «μη φυσιολογικού», κανείς δεν σκεφτόταν να προσάψει ανηθικότητα στους αποκλίνοντες από το σύνηθες.

Θα πει κάποιος σωστά ότι δεν πρέπει μόνο να είναι ασύνηθες ένα χαρακτηριστικό για να χαρακτηριστεί «μη φυσιολογικό» αλλά πρέπει να υπάρχει μια δυσλειτουργία, όπως μια ασθένεια ή μια αναπηρία. Πρέπει, με άλλα λόγια, να υπονομεύεται η ζωή των ανθρώπων που έχουν αυτό το χαρακτηριστικό.

Οι ΛΟΑΤ άνθρωποι όμως δεν έχουν τέτοια δυσλειτουργία, όπως πιστοποιούν οι γιατροί, οι ψυχίατροι και οι ψυχολόγοι. Οι όποιες διαταραχές, συνήθως ψυχολογικής φύσεως, δεν πηγάζουν εγγενώς από την ταυτότητα των ΛΟΑΤ ανθρώπων αλλά κυρίως από την έλλειψη αποδοχής τους από την κοινωνία. Ακόμη και όπου υπάρχουν εγγενή, ίσως εκ γενετής ζητήματα (για παράδειγμα, στην περίπτωση της δυσφορίας φύλου), δεν τους χαρακτηρίζουμε ως ανήθικους, παρά μόνον προσπαθούμε να τους υποστηρίξουμε.

Από πού τελικά πηγάζει η ηθική καταδίκη;  Η όποια ανηθικότητα των ΛΟΑΤ ατόμων για τους αρνητές των δικαιωμάτων τους δεν απορρέει ουσιαστικά από το γεγονός ότι δεν είναι «φυσιολογικά» άτομα, αλλά από το γεγονός ότι είναι διαφορετικά. Απειλούν το ύφος ζωής, τις πρακτικές και τις αξίες των επικριτών τους.

«Μα είναι πρότυπο αυτοί οι άνθρωποι για τα παιδιά μας;» αναρωτιούνται αρκετοί. Ειδικά για τους θρησκευόμενους, η ζωή των ΛΟΑΤ ανθρώπων δεν συνάδει διόλου με τις θρησκευτικές τους πεποιθήσεις. Βεβαίως, από μέλη της εκκλησίας που καταδικάζουν το προγαμιαίο σεξ, είναι ανακόλουθο το επιχείρημα ότι τα ΛΟΑΤ άτομα είναι ανήθικα επειδή δεν είναι φυσιολογικά. Όλη τους η ζωή άλλωστε αφιερώνεται στην αντίσταση στις φυσιολογικές τους τάσεις, με χαρακτηριστικά παραδείγματα τις νηστείες. Πρότυπό τους σαφέστατα δεν είναι το «φυσιολογικό».

Το πρόβλημα τελικά δεν είναι στους ΛΟΑΤ ανθρώπους αλλά σε εμάς. Εμείς νιώθουμε την ανάγκη να βαφτίσουμε «μη φυσιολογικό» κάτι που θεωρούμε ξένο προς τις αρχές μας και προσπαθούμε να το προσομοιάσουμε με ασθένεια ή μίασμα, χωρίς μάλιστα να το πολυσκεφτόμαστε. «Φυσιολογικές» είναι οι αξίες και οι πρακτικές της ομάδας μας, «μη φυσιολογικές» είναι οι πρακτικές και οι αξίες μιας άλλης ομάδας.

Σε όρους της ίδιας συζήτησης περί φυσιολογικότητας είναι απόλυτα φυσιολογικό να κοινωνικοποιούμαστε σε ομάδες με ομοίους μας και να υπονομεύουμε, ακόμη και να εχθρευόμαστε, άλλες ομάδες. Η προκατάληψη αποτελεί από τις βασικότερες «φυσιολογικές» μάστιγες των ανθρώπων: οδηγεί σε καταστρατήγηση δικαιωμάτων, διάκριση ενάντια σε άτομα με σωματική ή ψυχική αναπηρία, ενάντια σε γυναίκες ή σε φυλές, χαρακτηρίζεται συχνά από μίσος και φανατισμό ενώ στις χειρότερές της μορφές καταλήγει σε εθνικισμό, πόλεμο, ακόμη και γενοκτονία.

Μπορεί να αναζητούμε το ανήθικο στο «μη φυσιολογικό» κάπου έξω, αλλά αν κοιτάξουμε μέσα μας θα το βρούμε στην απόλυτα φυσιολογική μας τάση να απορρίπτουμε και να εχθρευόμαστε το διαφορετικό.