Κυκλοφοριακά προβλήματα: H Αθήνα είναι πανευρωπαϊκά πρώτη στη χρήση αυτοκινήτου και ειδικά στη χρήση του για αποστάσεις μερικών εκατοντάδων μέτρων.
Δευτέρα πρωί, βρέχει. Από τις 7.00 μέχρι τις 10.00, ανά μισή ώρα, το δελτίο κυκλοφορίας της Τροχαίας Αττικής επαναλαμβάνει το ίδιο μήνυμα: «Κίνηση πολύ αυξημένη. Παντού». Η πόλη ξύπνησε. Πάει για δουλειά. Βρέξει χιονίσει θα πάρει το αυτοκίνητο. Και θέλει να παρκάρει.
H Αθήνα είναι πανευρωπαϊκά πρώτη στη χρήση αυτοκινήτου και ειδικά στη χρήση του για αποστάσεις μερικών εκατοντάδων μέτρων. Περισσότερα από 100.000 αυτοκίνητα καταφέρνουν να παρκάρουν καθημερινά στο κέντρο, εκ των οποίων τα 30.000 παρκάρουν παράνομα.
«Αι Αθήναι δεν θεραπεύονται. Ίσως μάλιστα να μη πρέπει να θεραπευθούν. Αι Αθήνα δεν δύνανται πάντως ποτέ να εξελιχθούν εις σύγχρονον πρωτεύουσαν. Τον χειρουργόν καθυστερήσαντα, διαδέχεται εαυτόν ο ιερεύες. Ας ακολουθηθή η μόνη απομένουσα λύσις: Η εγκατάλειψις» έλεγε ο ακαδημαϊκός Σόλωνας Κυδωνιάτης το 1961 στο Α΄ Συνέδριο Ελλήνων Αρχιτεκτόνων, όταν είχαν ήδη εμφανιστεί τα πρώτα κυκλοφοριακά προβλήματα.
Ο καθηγητής του ΕΜΠ Ιωάννης Φραντζεσκάκης είναι ο πρώτος πρόεδρος του Συλλόγου Ελλήνων Συγκοινωνιολόγων. Θεωρείται από τους σημαντικότερους μελετητές των κυκλοφοριακών θεμάτων στην Ελλάδα. Έχει περάσει από υπουργεία, επιτροπές. Έχει δει μελέτες, διαγωνισμούς. Έχει εμπειρίες και τις συγκέντρωσε σ’ ένα βιβλίο: «Εμπειρίες 1958-2012 ενός Έλληνα Συγκοινωνιολόγου. Από τις αστικές περιοχές της Ελλάδας και του εξωτερικού».
«Μπορείτε να φανταστείτε πόσα αυτοκίνητα είχε η Αθήνα στις αρχές του ’60; Αναλογούσαν 12 αυτοκίνητα ανά 1.000 κατοίκους. Σήμερα είμαστε στα περίπου 500 αυτοκίνητα ανά 1.000 κατοίκους. Ποια στάθμευση; Σε ποιους δρόμους; Το πρόβλημα συνεχώς μεγαλώνει, γιατί προστίθενται αυτοκίνητα ή χάνονται κομμάτια από το δρόμο. Σήμερα ορθώς φροντίζουν να κατασκευάζουν ποδηλατοδρόμους και να μεγαλώσουν τα πεζοδρόμια που είναι της κακιάς ώρας. Δεν υπάρχει περιθώριο στο δρόμο. Σ’ όλο τον κόσμο φροντίζουν να υπάρχει ελάχιστος χώρος για στάθμευση οχημάτων στους δρόμους και κατασκευάζουν γκαράζ».
Σόλωνος: Εκεί που το πεζοδρόμιο έχει πλάτος με το ζόρι ένα μέτρο, βρήκες χώρο πάνω στο διάδρομο των τυφλών/ Τζαβέλα: Κάθε πρωί ο πεζόδρομος μετατρέπεται σε πάρκινγκ. Τι κι αν κάποιοι κάτοικοι, ακριβώς απέναντι, μετέτρεψαν ένα πάρκινγκ σε πάρκο/ Αιόλου. Φαρδιά πλατιά στη ράμπα των ατόμων με μειωμένη κινητικότητα/ Πατησίων: Σε απόσταση αναπνοής από τη στάση του λεωφορείου/ Πατριάρχου Ιωακείμ: Ανάποδα, σύρριζα στο φωτεινό σηματοδότη/ Χαριλάου Τρικούπη: Δίπλα στην πινακίδα Ρ-40 (απαγορεύεται η στάση, στάθμευση).
«Όλα αυτά είναι παραδείγματα αντικοινωνικής στάθμευσης» εξηγεί από τον Δήμο Αθηναίων ο αντιδήμαρχος Δημοτικής Αστυνομίας Γιώργος Αναγνωστόπουλος. «Είναι ένας καινούργιος όρος με ουσιαστικό περιεχόμενο. Είμαστε αμείλικτοι όταν παραβιάζονται ράμπες ΑμεΑ. Είμαστε αυστηροί στο διπλοπαρκάρισμα, στη στάθμευση στις γωνίες, στις στάσεις των λεωφορείων και κοντά στους κάδους απορριμμάτων. Δεν παραγνωρίζουμε τις άλλες παρατυπίες, αλλά το κύριο βάρος το δίνουμε στην αντικοινωνική στάθμευση».
Οι συγκοινωνιολόγοι αποδίδουν την καθημερινή παραβατικότητα:
α) στην ανεπαρκή νόμιμη προσφορά στάθμευσης και
β) στην έλλειψη συστηματικής αστυνόμευσης.
Υπογραμμίζουν ότι στην Ελλάδα ο συγκοινωνιακός σχεδιασμός δεν είχε και δεν έχει επικοινωνήσει/συντονιστεί με το χωροταξικό. Η Αθήνα δεν έχει ακόμα ρυθμιστικό σχέδιο πόλης.
Ελεγχόμενη στάθμευση
Ο στόχος είναι αυτονόητος. «Η εύρυθμη λειτουργία της πόλης. Να διευκολύνεται η πρόσβαση σε μόνιμους κατοίκους και επισκέπτες. Αυτός είναι ο κυριότερος στόχος και όχι το οικονομικό, όπως λένε κάποιοι. Το οικονομικό έρχεται επικουρικά σ’ αυτή την ιστορία» διευκρινίζει ο αντιδήμαρχος Δημοτικής Αστυνομίας.
Η ελεγχόμενη στάθμευση ξεκίνησε το 2006. Σε α΄ φάση εφαρμόστηκε στο κέντρο. Η β΄ φάση κάλυψε περιοχές όπως ο Ευαγγελισμός, ο Άγιος Θωμάς και τα νοσοκομεία στο Γουδί. Ο Δήμος Αθηναίων θέλει το μέτρο να επεκταθεί και να εκσυγχρονιστεί. «Αυτό απαιτεί κυκλοφοριακή μελέτη. Δεν μπορούμε να αποφασίσουμε και να διατάζουμε» λέει ο Γ. Αναγνωστόπουλος, «απαιτείται διαβούλευση με τους φορείς και τους κατοίκους. Μελέτη χωρίς τη συμμετοχή των πολιτών είναι μια φούσκα».
Σύμφωνα με την αντιδημαρχία Δημοτικής Αστυνομίας, το επόμενο εξάμηνο το μέτρο της ελεγχόμενης στάθμευσης θα εφαρμοστεί πιλοτικά στο Α΄ Νεκροταφείο στο Μετς. «Εκεί που κάποιοι –όχι οι κάτοικοι– ήθελαν να γίνει υπόγειος χώρος στάθμευσης. Ήμουν ένας εξ αυτών που διαφωνήσαμε και αγωνιστήκαμε για να μη γίνει υπόγειο ιδιωτικό πάρκινγκ. Η ελεγχόμενη στάθμευση εξυπηρετεί λειτουργικές ανάγκες, δίνει κοινωνικές διεξόδους και στηρίζει την ποιότητα ζωής των κατοίκων».
Κλαυθμώνος
Ο πρώην αντιδήμαρχος των αριθμών
Ο Τάσος Αβραντίνης, προκάτοχος του Γ. Αναγνωστόπολου στην αντιδημαρχία Δημοτικής Αστυνομίας, δικηγόρος και μέλος της ΔΕ του κόμματος «Δράση», έχει τη συνήθεια να μιλάει με αριθμούς. Εξελέγη δημοτικός σύμβουλος με το συνδυασμό του Γιώργου Καμίνη το 2010. Έχει πάθος με την καταπολέμηση της παράνομης στάθμευσης. Όσο είχε την ευθύνη της Δημοτικής Αστυνομίας, είχε καλλιεργήσει τη φήμη του αντιδημάρχου που «έκοβε» πάνω από μια κλήση το λεπτό.
«Κάθε μέρα έχουμε 700.000 με 1.000.000 αυτοκίνητα που θέλουν να παρκάρουν στην Αθήνα. Στο κέντρο και όχι στα περίχωρα. Ας κάνουμε μια άσκηση: ένα αυτοκίνητο καταλαμβάνει κατά μέσο όρο 12 τ.μ. Για να παρκάρουν τα 1.000.000, πόσο μας κάνει; Είναι 12.000 στρέμματα δημόσιου χώρου. Δεν τον έχουμε. Αλλά ακόμα και να τον είχαμε, δεν θα έπρεπε να καταληφθεί από αυτοκίνητα. Αυτό το δημόσιο αγαθό είναι περιορισμένο. Στην οικονομική ανάλυση λέμε ότι όταν υπάρχει ένα περιορισμένο δημόσιο αγαθό, πρέπει να γίνει σωστή κατανομή του. Ο μόνος τρόπος για να γίνει αυτό σωστά και δίκαια είναι να πληρώνεις. Η ελεγχόμενη στάθμευση κατανέμει με τρόπο βέλτιστο, όχι ιδανικό, τον περιορισμένο δημόσιο χώρο μεταξύ των επισκεπτών και των μόνιμων κατοίκων μιας περιοχής».
Ο Τάκης παραδέχεται ότι παρκάρει κάθε μέρα παράνομα στο κέντρο. Κυρίως προτιμά την ευρύτερη περιοχή των Εξαρχείων, η οποία δεν ελέγχεται. «Τα πράγματα είναι απλά. Δεν μου περισσεύουν χρήματα για να πληρώνω κάθε μέρα κάποιο ιδιωτικό χώρο στάθμευσης. Για μένα το παράνομο παρκάρισμα είναι σαν να βρίσκω έξι ευρώ στο δρόμο και να μη σκύβω να τα μαζέψω». Ο καθηγητής Ι. Φραντζεσκάκης στέκεται σε μια άλλη ελληνική πρωτοτυπία. «Στο ιδιωτικό πάρκινγκ χρεώνουν την πρώτη ώρα 15 ευρώ και τις άλλες από ένα. Ποιος λογικός άνθρωπος θα δώσει τόσα χρήματα, όταν μπορεί να παρκάρει παράνομα. Η πλειονότητα των αυτοκινητιστών δεν μένει σε μια περιοχή για πολλές ώρες».
Η κρίση έχει επιφέρει μείωση στην πληρωμή των κλήσεων. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Διεύθυνσης Δημοτικών Προσόδων από τις 103.043 κλήσεις που βεβαιώθηκαν έως τώρα το 2012 πληρώθηκαν μόνο οι 10.035, με τα έσοδα του δήμου να περιορίζονται στις 500.000 ευρώ έναντι του ποσού των 5,5 εκ. ευρώ που θα έπρεπε να μπαίνει στα ταμεία. Χαρακτηριστικά, από το 1984 έως το 2007 υπήρχαν 90 εκ. ευρώ χρωστούμενα από κλήσεις, δηλαδή περίπου 2,5 εκ. κλήσεις ανείσπρακτες.
«Μη μου μιλάτε για τα Εξάρχεια»
Ο Νέος Οικοδομικός Κανονισμός (ΝΟΚ) ψηφίστηκε τον Απρίλιο. Οι επικριτές του υποστηρίζουν ότι είναι ένας κανονισμός πρόχειρος, ο οποίος παραδίδει κυριολεκτικά τους πεζόδρομους στην κίνηση και τη στάθμευση των αυτοκινήτων. Σύμφωνα με το άρθρο 18 του ΝΟΚ «Δρόμοι Ήπιας Κυκλοφορίας είναι οι πεζόδρομοι στους οποίους επιτρέπεται η υπό όρους κίνηση οχημάτων». Ο συγκοινωνιολόγος του ΕΜΠ Θάνος Βλαστός εκτιμά ότι με το χαρακτηρισμό των πεζόδρομων ως δρόμων ήπιας κυκλοφορίας, η γνωστή αυθαιρεσία στάθμευσης και κυκλοφορίας, που ήταν η χαρακτηριστική εικόνα τους, μπορεί πλέον να νομιμοποιηθεί. Το ΥΠΕΚΑ μετά τη νομιμοποίηση των αυθαίρετων κτισμάτων νομιμοποιεί τώρα και τις αυθαιρεσίες στους πεζόδρομους, παγιώνοντας την κατάκτησή τους από το αυτοκίνητο.
«Μένω κι εγώ σε πεζόδρομο» εξηγώ στον υποδιευθυντή της Δημοτικής Αστυνομίας Γιώργο Κολοβό, «τα αυτοκίνητα είναι περισσότερα από τους πεζούς».
«Σύμφωνα με τον ΚΟΚ πεζόδρομος είναι η οδός η οποία χρησιμοποιείται αποκλειστικά από τους πεζούς και για είσοδο-έξοδο οχημάτων προς και από ιδιωτικούς χώρους στάθμευσης παροδίων ιδιοκτησιών, όπως και για οχήματα εφοδιασμού ή έκτακτης ανάγκης» μου απαντά ο κ. Κολοβός και προσθέτει, «πάντως εμείς προσέχουμε πολύ τους πεζόδρομους. Αλήθεια, σε ποια γειτονιά μένετε;». «Εξάρχεια» απαντώ. Ο κ. Κολοβός γουρλώνει τα μάτια λέγοντας: «Μη μου μιλάτε για τα Εξάρχεια. Δεν ερχόμαστε για ελέγχους ποτέ. Παρόλο που η ελεγχόμενη στάθμευση ισχύει και στη γειτονιά σας, εμείς εκεί δεν αστυνομεύουμε. Ο τελευταίος συνάδελφος που μπήκε στα Εξάρχεια πέρασε τρεις μέρες στη Μονάδα Εντατικής Θεραπείας».
Περιθώρια βελτίωσης
Περιθώρια υπάρχουν, αλλά οι απόψεις διίστανται. Ο Τάσος Αβραντίνης πιστεύει ότι το κέντρο πρέπει να αδειάσει από τα αυτοκίνητα. «Πρέπει να ομονοήσουμε ότι τα αυτοκίνητα θα φύγουν από το κέντρο της πόλης τουλάχιστον σε ποσοστό 65% με 70% μέσα σε μια δεκαετία. Δηλαδή Αθήνα, μια άλλη πόλη. Εδώ στη Δορυλαίου ήταν μόνιμα κατειλημμένο το αριστερό μέρος του δρόμου, παρόλο που αυτό απαγορευόταν. Τώρα είναι ελεύθερο και η διαφορά είναι τεράστια. Για να γίνει αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει να εξαερώσουμε τα αυτοκίνητα. Δεν μπορείς να έχεις μια πολιτική δικτατορική. Χρειάζονται να δοθούν κίνητρα για να γίνουν υπόγεια-υπέργεια πάρκινγκ, πολυκατοικίες να μετασχηματιστούν σε πάρκινγκ. Αυτά τα κίνητρα είναι δύο ειδών: φορολογικά ή πολεοδομικά. Δεν καλούμαστε να ανακαλύψουμε την πυρίτιδα. Όλα αυτά έχουν εφαρμοστεί σε πολλές χώρες».
Ο Γιώργος Αναγνωστόπουλος προτείνει καλύτερη αξιοποίηση των μέσων μαζικής μεταφοράς. «Η παράνομη στάθμευση είναι ένα στοίχημα για τον καθένα μας. Πρέπει να τη μειώσουμε. Να πω ότι μπορούμε να την εξαλείψουμε; Όχι, γιατί δεν θα ήμουν ειλικρινής. Προτείνουμε κάτι κλασικό, αλλά ουσιαστικό: αξιοποίηση των μέσων μαζικής μεταφοράς. Αξιοποίηση του ποδηλάτου και άρα ο δήμος να κάνει ποδηλατοδρόμους. Μαζί με την ελεγχόμενη στάθμευση οχημάτων να υπάρχει χώρος ελεγχόμενης στάθμευσης και για μηχανές και ποδήλατα. Να ενισχύσουμε τους δικυκλιστές. Να περιορίσουμε την απαράδεκτη κατάληψη πεζοδρομίων. Να εφαρμόσουμε τα υφιστάμενα μέτρα».
Νέες αφίξεις: Στο άμεσο επόμενο διάστημα η Δημοτική Αστυνομία θα προμηθευτεί τα πρώτα 15 ποδήλατα, ώστε στο κέντρο της πόλης οι δημοτικοί αστυνόμοι να κυκλοφορούν μ’ αυτά για λόγους αποτελεσματικότητας αλλά και για να περάσουν το μήνυμα της οικολογικής μετακίνησης.
Να εφαρμόζονται οι μελέτες και τα μέτρα σωστά συστήνει ο Ι. Φραντζεσκάκης. «Επί Στέφανου Μάνου πέρασε ο νόμος 960/1979, ο οποίος προέβλεπε υποχρεωτικές θέσεις πάρκινγκ στις νέες κατοικίες. Καθόριζε χώρο και αριθμό οχημάτων για κατοίκους, αλλά και για επαγγελματικούς χώρους. Φυσικά δεν εφαρμόστηκε. Εκεί που η πολυκατοικία προέβλεπε πάρκινγκ, ο Έλληνας έφτιαχνε εστιατόριο... Η αστυνόμευση της ελεγχόμενης στάθμευσης είναι ανεπαρκής. Οι κάτοικοι πρέπει να ενημερώνονται για τη συχνότητα περιπολίας του αστυνομικού, με την απόλυτη δέσμευση ότι αν παρανομούν θα τιμωρούνται με κλήση. Όταν ο άλλος καταλάβει ότι κάθε μέρα θα πληρώνει πρόστιμο, θα αρχίσει να σκέφτεται το γκαράζ. Χρειάζεται, επίσης, πριν από την εφαρμογή της ελεγχόμενης στάθμευσης μια σωστή μελέτη – ακτινογραφία της περιοχής. Να ελέγξεις όλα τα σπίτια, πόσα αυτοκίνητα και πόσους οδηγούς έχουν. Είναι πολλοί αυτοί που έχουν πάρει θέσεις στάθμευσης, αλλά διαμαρτύρονται. Γιατί; Διότι η θέση δεν ήταν ακριβώς κάτω από το σπίτι τους».
Αδιέξοδο Αγίου Μάρκου
ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2012
Στοιχεία Ελεγχόμενης Στάθμευσης
-Γενικό σύνολο κλήσεων 38.483
-Σύνολο αντικοινωνικών παραβάσεων 5.460
-Ποσοστό αντικοινωνικών παραβάσεων 14,18%
-Υπόλοιπες κλήσεις για παραβάσεις στάσης στάθμευσης, θέσεις κατοίκων, θέσεις επισκεπτών 33.023
-Το μήνα Σεπτέμβριο διακινήθηκαν 296.950 τεμάχια ξυστών καρτών στάθμευσης
Παραβιάστηκαν
-3.149 η απόσταση των 5 μ. από την τομή των οικοδομικών γραμμών (γωνία)
-831 πεζοδρόμια, πλατείες και ειδικά ερείσματα πεζών
-259 φωτεινοί σηματοδότες
-202 ράμπες ΑμεΑ
-20 ειδικοί χώροι στάθμευσης οχημάτων ΑμεΑ
-33 χώροι στάθμευσης αποκλειστικά για συγκ. όχημα ΑμεΑ
-269 διαβάσεις πεζών
-221 είσοδοι-έξοδοι πεζόδρομων
-157 στη μέση του οδοστρώματος χωρίς να υπάρχουν ειδικά σημειούμενες θέσεις
-83 στάσεις λεωφορείων
-70 οχήματα κάθετα στο πεζοδρόμιο
-16 κυρτές καμπύλες και στροφές ανεπαρκούς ορατότητας
Μεταξά
Αιόλου
Με την κάμερα του City of Errors
Η πρώτη διαδραστική πλατφόρμα ντοκιμαντέρ μικρού μήκους διηγείται ιστορίες για τα καθημερινά «λάθη» της Αθήνας από την οπτική γωνία των λίγων συμπολιτών μας που δεν τα προσπερνούν. Το Error # 1 καταγράφει με μια κάμερα και με πρωταγωνιστή τον Θανάση τα λάθη από την έλλειψη αλληλεγγύης. Το City of Errors προσπαθεί να ανεβάζει ένα βίντεο – λάθος το μήνα. www.cityoferrors.com
12°
