«Το Convention απευθύνεται σε όλους, όχι μόνο στους μυημένους»

Στις 13, 14 και 15 Μαΐου, από το πρωί ως αργά το βράδυ, οι φαν της τέχνης του tattoo θα μαζευτούν στο Tae Kwon Do για να γιορτάσουν τα 10 χρόνια του μεγαλύτερου φεστιβάλ αγάπης για το tattoo της Αθήνας. Το International Athens Tattoo Convention γιορτάζει φέτος με μια τριήμερη επετειακή εκδήλωση, καλεσμένους κορυφαίους Έλληνες και διεθνείς tattoo artists, και ανοίγει τις πόρτες του σε όλους τους Αθηναίους ή μάλλον στο δημιουργικό, open minded κοινό της πόλης. Η Athens Voice (που θα βρίσκεται εκεί ως χορηγός επικοινωνίας, ελάτε να γνωριστούμε) συνομίλησε με έναν από τους διοργανωτές του Convention, τον Κυριάκο Μπαλάσκα (Dark Side Tattoo Society). Και όπως είπε, «το Convention απευθύνεται σε όλους, όχι μόνο στους μυημένους. Αν κάνεις μια βόλτα θα δεις ότι έρχονται μέχρι και μικρά παιδιά στο καρότσι που τα φέρνουν οι γονείς τους, οι οποίοι μπορεί να έχουν απλά ένα tattoo, δεν είναι απαραίτητο ότι είναι γεμάτοι».

Το Convention ξεκίνησε δειλά δέκα χρόνια πριν, με ένα μικρότερο event στο Γκάζι. Οι φανατικοί της αρχαίας αυτής τέχνης αποτελούσαν ακόμα στη συνείδηση του πολύ κόσμου ένα μάλλον underground κοινό. Πολύ περισσότερο αυτοί που θα περίμενες να δεις σε μια τέτοια διοργάνωση, δηλαδή τύποι με μανίκια και γενικά μεγάλα σχέδια.

Με τη συνηθισμένη καθυστέρηση κάποιων δεκαετιών και η χώρα μας συντονίστηκε με τον υπόλοιπο κόσμο, και γενικά το tattoo βγήκε εντελώς από το περιθώριο: τα μανίκια σηκώθηκαν και από κάτω ξεμύτισαν αστεράκια, άγκυρες, δράκοι. Εκατοντάδες «χτυπημένα» σχέδια βλέπει μπροστά του ο μέσος Αθηναίος καθημερινά: στις... εκπομπές μαγειρικής, στο δρόμο, στην εφορία. «Καινούργια στούντιο ξεφυτρώνουν σαν τα μανιτάρια. Την τελευταία δεκαετία έχει γίνει άλμα στο tattoo στην Ελλάδα. Αρχικά, το 32% των ανθρώπων στον κόσμο έχει τατουάζ. Ακόμα κι εδώ, που τα ταμπού υπήρχαν πάντα, είναι περισσότερος ο κόσμος που έχει τατουάζ από αυτόν που δεν έχει».

Και τι έχει αλλάξει στο Convention σε αυτά τα δέκα χρόνια; «Έχει πολύ μεγάλο πρόγραμμα το φετινό, και πολύ διαφορετικά πράγματα από τις υπόλοιπες χρονιές. Είναι ένα πολύ σημαντικό event γιατί μετά από δέκα χρόνια καταφέραμε να δείξουμε ότι είμαστε ακόμα εδώ».

Μια ματιά στο πρόγραμμα των προηγούμενων διοργανώσεων μας δίνει αμέσως την εικόνα: το Convention κάθε χρόνο μεγαλώνει, εμπλουτίζεται με διάφορα events, με πιο πολλούς καλλιτέχνες, πιο πολλούς διαγωνισμούς, και προσελκύει όλο και μεγαλύτερο κοινό. Περισσότερα και πιο διαφορετικά μεταξύ τους περίπτερα προστίθενται στη διοργάνωση, αφού το ενδιαφέρον μετατοπίζεται και σε διάφορους άλλους τομείς σχετικούς με την κουλτούρα του tattoo: ρουχισμός, tattoo supplies, είδη περιποίησης, μόνιμο μακιγιάζ, body painting, gadgets και ό,τι μπορεί να ενδιαφέρει τους fan και όχι μόνο. Φέτος για παράδειγμα μπορείς να χαζέψεις street dancers, εναέρια ακροβατικά, επιτραπέζια παιχνίδια και πολλά άλλα (βλ. πιο κάτω για αναλυτική λίστα δραστηριοτήτων).

Είναι φανερό ότι η αυξανόμενη επιτυχία της διοργάνωσης συμβαδίζει ή μάλλον ακολουθεί την άνοδο του tattoo και των καλλιτεχνών του ποιοτικά. «Το τατουάζ θα συνεχίσει να ανεβαίνει, αυτό είναι δεδομένο» λέει ο Κυριάκος. «Δεν υπάρχει ταμπού πια. Οι καλλιτέχνες έχουν περάσει σε πολύ υψηλό level. Ψάχνουν καινούριες τεχνικές και εξελίσσονται συνέχεια, αυτοί που ενδιαφέρονται τουλάχιστον, βγαίνουν στο εξωτερικό και βλέπουν κι άλλα πράγματα».

Συζητάμε για τα νέα είδη – Japanese, dotwork, realistic, geometry. Πολλά είδη και τεχνικές και θα τα δούμε όλα στο Convention. «Η εξέλιξη είναι και λίγο τρομακτική, σε ό,τι αφορά στους καλλιτέχνες. Καμιά φορά, αν δεν είσαι διαβασμένος, δεν τα προλαβαίνεις. Για παράδειγμα το blackwork είναι ένα στιλ το οποίο ήρθε πριν από 2 χρόνια και όσοι έκαναν μέχρι τότε black and grey σταμάτησαν τις σκιές και βαφτιστήκανε blackworkers».

Υπάρχουν trends; Γιατί έχουμε την εντύπωση ότι μαζικά αποφασίζουν όλοι να κάνουν νεράιδες, τατουάζ με τον Χάρι Πότερ ή αστεράκια; «Αυτά πάνε κι έρχονται. Θα σου εξηγήσω τη θεωρία “αστεράκι ή κινέζικο γράμμα”. Κάποια στιγμή έλεγαν ότι όλος ο κόσμος κάνει αστεράκια ή κινέζικα γράμματα. Δεν ισχύει. Όλα τα σχέδια έχουν κορεστεί και θα συνεχίσουν να κυκλοφορούν. Σκέψου πόσος κόσμος έχει δράκους πάνω του και πόσος κόσμος έχει αστεράκια; Τους δράκους τους ξεκίνησαν πριν 20 χρόνια, είναι διπλάσιος ο αριθμός αυτών που έχουν. Απλώς στην περίπτωση των δράκων είναι μεγάλα τα tattoo και είναι σε σημεία του σώματος που δεν φαίνονται. Eνώ τα αστεράκια είναι στους καρπούς και στους αστραγάλους και τα βλέπεις. Ούτε με τα κινέζικα γράμματα έχει γίνει χαμός, γιατί η αλήθεια είναι ότι πολύς κόσμος έκανε και κινέζικα και αραβικά, αλλά και αγγλικές για παράδειγμα γραμματοσειρές την ίδια περίοδο».

Σίγουρα υπάρχουν βέβαια νέα στιλ, που μόλις σκάνε συγκεντρώνουν την προσοχή του κόσμου, όπως κάθε τι καινούργιο. «Μακάρι να υπάρχουν συνέχεια καινούργιες τεχνικές, για τη δική μας εξέλιξη». Ο ίδιος, για παράδειγμα, κάνει watercolor, μια τεχνική που ανακάλυψε μόνος του 4 χρόνια πριν. «Τυχαία, σε ένα tattoo που έκανα, λίγο abstract, μου βγήκε ένα κομματάκι με υφή νερομπογιάς. Τη φαντάστηκα, λοιπόν. Τελείωσα το tattoo, φώναξα ένα φίλο μου και του έκανα 2-3 tattoo για να καταλάβω την τεχνική. Άρχισα στη συνέχεια να μελετάω τις νερομπογιές για να δω πώς λειτουργούν, και πλακώθηκα στα πινέλα και τα νερά. Φαντάζομαι, δεν το ανακάλυψα πρώτος στον κόσμο. Τότε όμως δεν το είχα δει κάπου. Τώρα υπάρχουν φοβεροί καλλιτέχνες που κάνουν νερομπογιές στο εξωτερικό. Ευτυχώς στην Ελλάδα κάνω μόνο εγώ, και όσοι προσπαθούν να κάνουν είναι λάθος λόγω κακής μελέτης. Θα μπορούσε να το είχε κάνει τέλεια κάποιος αν είχε μελετήσει σωστά».

Να ένα ενδιαφέρον σημείο στην κοινότητα του τατουάζ: Ένα μεγάλο μέρος της πελατείας των «καλών» tattoo studios, όπως μαθαίνουμε, είναι δυσαρεστημένοι πελάτες άλλων καλλιτεχνών. «Ζουν από αυτά που κάνουν λάθος οι υπόλοιποι» λέει ο Κυριάκος. Και τι φταίει για αυτό; «Κάποιοι είναι ανειδίκευτοι κι ανεκπαίδευτοι. Κάποιος δηλαδή παίρνει ένα μοτεράκι, επειδή ζωγράφισε σε ένα χαρτί δυο σχέδια, και οι φίλοι του τον ανέβασαν λέγοντάς του ότι είναι πολύ καλός. Ξεκίνησε να κάνει ένα δυο tattoo, οι ίδιοι φίλοι του είπαν «πω πω μπράβο, κάν’ το για επάγγελμα» και πήραν αέρα τα μυαλά του. Αυτός δεν θα βγάλει ούτε πενταετία. Θα έχει χαλάσει πάρα πολύ κόσμο, τον οποίο θα έχω φτιάξει εγώ και το κάθε στούντιο. Αν δεν έχεις δάσκαλο, δεν μαθαίνεις». Παρόλα αυτά, ο Κυριάκος βλέπει θετικά την ύπαρξη πολλών καινούργιων καλλιτεχνών, «αρκεί οι ίδιοι να γνωρίζουν τι κάνουν στον κόσμο. Είναι μεγάλη ευθύνη το ότι έρχεται κάποιος στο στούντιό σου και του κάνεις ένα τατουάζ. Δεν του πουλάς ένα ζευγάρι παπούτσια που μπορεί να τα πετάξει σε ένα μήνα. Του πουλάς κάτι που θα το έχει για όλη του τη ζωή».

Δηλαδή πώς προετοιμάζεται ένας tattoo artist; «Είναι θέμα δάσκαλου-μαθητή. Όταν εγώ έπιασα μοτεράκι, ήμουν έτοιμος να κάνω tattoo. Δεν το έπιασα για να μάθω. Είχε προηγηθεί 1,5 χρόνος μαθητείας. Ζωγράφιζα, μάθαινα για το tattoo, και φυσικά φώναξα ένα φίλο μου και τον γέμισα από πάνω μέχρι κάτω για να κάνω εξάσκηση, πριν πάω να κάνω σε πελάτες. Του τα έχω φτιάξει όλα τώρα, βέβαια. Δεν έκανα πειράματα σε πελάτες, όμως. Είναι θέμα προετοιμασίας».

Τι λένε οι tattoo artists τώρα που το τατουάζ θεωρείται και λίγο μόδα; «Δεν με ενοχλεί καθόλου» λέει. «Στο δικό μου το μυαλό, είναι μια τεράστια ιστορία. Δεν θα το έλεγα μόδα. Εγώ είμαι ιδιοκτήτης στούντιο, οπότε για μένα όσο πιο μεγάλη είναι αυτή η κατάσταση, τόσο καλύτερα για τη δουλειά μου. Όλα αυτά τα χρόνια που είμαι στο κομμάτι αυτό δεν το είδα ποτέ σαν μόδα. Κι αν το καλοκαίρι ανεβαίνει λίγο η δουλειά σε όλα τα στούντιο επειδή όλοι θέλουν να βγουν στην παραλία και να δείξουν το καινούργιο τους tattoo, δεν με απασχολεί. Το χειμώνα θα ξανάρθουν οι ίδιοι».

Μετά το pop δεν έχει stop. Η αλήθεια είναι πως αν ρωτήσεις οποιονδήποτε έχει κάνει τατουάζ, έστω και το πιο μικρό γράμμα, θα σου πει το ίδιο πράγμα: με το που βγαίνεις απ’ την πόρτα του studio, το μόνο πράγμα που σκέφτεσαι δεν είναι το τατουάζ που μόλις έκανες αλλά το επόμενο που θες να κάνεις.

«Αν κάποιος είναι λίγο πιο καλοκαιρινός τύπος, δηλαδή θα έρθει να κάνει ένα tattoo το καλοκαίρι στο μπράτσο, π.χ., θα αντιληφθεί από το πρώτο κιόλας tattoo που κάνει ότι δεν είναι όπως τα έχει στο μυαλό του τα πράγματα. Θα έρθει λοιπόν το χειμώνα να κάνει κι άλλο ένα. Ο ίδιος περνάει από τη φάση της μόδας στον κόσμο του tattoo. Οπότε κι εγώ δεν μπορώ να σκεφτώ ότι είναι μόδα» συμφωνεί ο Κυριάκος.

Και μιας και το τατουάζ είναι ζήτημα πολύ προσωπικό, τι συμβαίνει με αυτούς που μπαίνουν σε ένα στούντιο με κάτι σχέδια τρισάθλια και θέλουν να τα βαρέσουν; «Είναι στο χέρι του καλλιτέχνη να τους διδάξει και να τους κατευθύνει. Ο πελάτης που έρχεται είναι άσχετος με το tattoo, συγκριτικά με τον καλλιτέχνη. Έχει κάνει την έρευνά του, έχει βρει πέντε σχέδια, έχει φανταστεί το tattoo αυτό πάνω σε συγκεκριμένο σημείο, αλλά ο ίδιος δεν γνωρίζει αν μπορεί να γίνει επάνω στο δέρμα. Έρχονται κάποιοι με σχέδια τα οποία τα βλέπουν και λένε “πω πω, είναι φανταστικό” αλλά στην πραγματικότητα, καλλιτεχνικά, είναι λάθος. Αν έρθει κάποιος με μια πεταλούδα που είναι σαν κατσαρίδα, θα του φτιάξεις μια καινούργια πεταλούδα. Δεν μπορείς να πεις ποτέ βέβαια ότι είναι σαν κατσαρίδα. Μπορεί να του το έχει ζωγραφίσει κάποιο αγαπημένο του πρόσωπο, δεν θα προσβάλλεις εσύ κάτι τέτοιο. Αλλά θα πεις «να σου φτιάξω κι εγώ ένα; Μπορεί να σ’ αρέσει». Κι αν επιμένει; «Μιλάμε πάντα για την περίπτωση του να έχει έρθει κάποιος με λάθος σχέδιο; Καλό είναι να μην το κάνεις. Και για την καριέρα του τατουατζή και για τον ίδιο τον άνθρωπο που θα το έχει μια ζωή πάνω του, είναι λάθος».

Είναι οι τατουατζήδες σνομπ; Κάποιοι λένε, για παράδειγμα, ότι το να κάνεις πρώτο τατουάζ σε πολύ extravagant σημείο (πρόσωπο, λαιμός κ.λπ.) είναι ποζεριά. «Μπορεί να είναι δήθεν ένα σημείο όταν το επιλέγεις για πρώτο τατουάζ, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει να αρνηθείς στον άλλο να ξεκινήσει. Δικαίωμα του είναι. Εγώ πρέπει να κάνω τη δουλειά μου. Αν ερχόταν αύριο ένας άνθρωπος που δεν έχει πάνω του ούτε μια τελεία και μου ζητούσε να του κάνω tattoo στο κούτελο, εγώ θα το έκανα».

Μια άλλη κοινή προκατάληψη είναι ότι τα μεγάλα τατουάζ είναι επικίνδυνα για την υγεία. «Υπάρχει μια θεωρία που λέει ότι όταν έχεις καλύψει πάνω από το 90% του σώματός σου, δημιουργούνται κάποια προβλήματα στο συκώτι, επειδή δεν αναπνέει σωστά το δέρμα. Εγώ λέω το εξής: πόσους ανθρώπους ξέρεις που το σώμα τους είναι καλυμμένο πάνω από 90%; Κάποιοι, παλιά, έλεγαν ότι ο Σισέ, έχει καλυμμένο το 80%. Δεν έχει ούτε το 20! Ένας άνθρωπος, για να καλύψει το 100% του σώματός του, θα πρέπει να αφήσει μόνο τα νύχια του. Οπότε μετά είναι άλλα πράγματα που θα πρέπει να προσέχεις και το συκώτι είναι το τελευταίο».

Ο ίδιος ο Κυριάκος πάντως, που έχει αρκετά τατουάζ πάνω του, δεν νιώθει να ανησυχεί ούτε για αυτό ούτε για τα... περίεργα βλέμματα των γνωστών του. «Ξεκίνησα από πάρα πολύ μικρός να κάνω tattoo. Το πρώτο το έκανα στα 15 και μέχρι τα 25 είχα ήδη πάρα πολλά τατουάζ. Σε αυτό το διάστημα έμαθα να το ντιλάρω. Οι γονείς των φίλων μου που με ξέρουν τόσα χρόνια, σταδιακά με είδαν να γεμίζω με tattoo. Εντάξει, η αλήθεια είναι ότι ένας γονιός δεν ονειρεύεται όλη του τη ζωή να δώσει την κόρη του σε κάποιον που είναι πίτα στα τατουάζ, φαντάζομαι. Αλλά μη νομίζεις. Θα τους κάνει εντύπωση στην αρχή, αλλά δεν το παρατηρούν μετά. Όταν μιλάς με κάποιον τον κοιτάς στα μάτια. Κι εγώ όταν βλέπω ότι ξεφεύγει λίγο κάποιος, κάνω λίγο χιούμορ και το ισορροπώ».

Η ώρα περνάει και οι προσωπικές ιστορίες ενός ανθρώπου που έρχεται τόσο κοντά με τον πελάτη, όπως ο tattoo artist, είναι άπειρες. Από το πρώτο κιόλας τατουάζ. «Το πρώτο τατουάζ που χτύπησα σε πελάτη ήταν ένα Μ με δύο λουλουδάκια. Η κοπέλα δεν ήξερε ότι ήταν το πρώτο μου tattoo σε πελάτη αλλά η ίδια ήρθε, μετά από κάποια χρόνια, να το συνεχίσει και να κάνει κι άλλο ένα και τότε της το είπα. Όταν την είδα χάρηκα πάρα πολύ! Διότι σήμαινε ότι της άρεσε το πρώτο. Μια άλλη φορά ένας πελάτης, μόλις είχαμε τελειώσει, κοιτιέται στον καθρέφτη και μου λέει “ρε φίλε, τι μου έκανες εδώ πέρα;”. Πάγωσα, άσπρισα κατευθείαν. Έκανε πλάκα, τελικά».

Πολύ συνηθισμένοι πελάτες είναι και οι ερωτικά απογοητευμένοι, που σπεύδουν σωρηδόν να σβήσουν τα... πειστήρια του εγκλήματος: «Μου έχει τύχει να έρθει για αλλαγή μια κοπέλα που είχε γράψει το ονοματεπώνυμο του αγοριού της. Και ήθελε να το αλλάξει, αφού χώρισαν. Το κάναμε cover up με ένα λουλούδι. Εγώ δεν διαφωνώ με αυτό, σίγουρα την περίοδο που το έγραψε πέρναγε καλά».

Άλλες περιπτώσεις δεν είναι τόσο χιουμοριστικές. «Μια φορά έκλεισα ραντεβού με ένα παιδί για να χτυπήσουμε ένα tattoo μετά από 20 μέρες. Στην πορεία πέθανε. Στη θέση του ήρθε ο πατέρας του και έκανε το ίδιο τατουάζ. Ήταν συγκινητικό».

Το πρώτο μου tattoo (o Κυριάκος συμβουλεύει)

1. Ψάξε όχι για το καλύτερο στούντιο, αλλά για το στούντιο που έχει μέσα τον καλλιτέχνη που κάνει το στιλ που θέλεις.

2. Σε δεύτερο χρόνο, βρες όλους τους καλλιτέχνες που ασχολούνται με αυτό το στιλ και διάλεξε από εκεί τον καλύτερο.

3. Κάνε επίσκεψη στο στούντιο, να τσεκάρεις ότι είναι καθαρό και τηρεί τους κανόνες υγιεινής.

4. Μίλησε με τον τατουατζή. Είναι υποχρέωσή του να ασχοληθεί με τον πελάτη, αν και συνήθως οι artists δεν βγαίνουν καν να μιλήσουν. Καλό είναι να μιλήσεις μαζί του και είναι στο χέρι σου να του το ζητήσεις.

5. Τη μέρα του ραντεβού να μην ακούς κανέναν που λέει ότι θα πονέσει. Το 90% των ανθρώπων που το λένε αυτό δεν έχουν tattoo σε αυτό το σημείο. Απλώς τρομάζουν αυτόν που θα το κάνει.