Φωτογραφική μηχανή Lubitel

Κατηφορίζοντας προς Ομόνοια, Σόλωνος και Ομήρου, το σημείο ήταν σχεδόν σκοτεινό. Είχε για τα καλά νυχτώσει και ο ελλιπής φωτισμός ερχόταν από τη βιτρίνα του γωνιακού καταστήματος. Το φως της βιτρίνας τράβηξε τη ματιά μου και έτσι όπως το είδα σαν κατάστημα τέχνης, πλησίασα.

Στο φωτισμένο εκθετήριο, αντικείμενα επιμελημένα σε τάξη δεν πετυχαίνουν τον προκλητικό στόχο τους. Η ματιά έτοιμη να απομακρυνθεί. Και πάνω στη στροφή της αποχώρησης, μια παλιά φωτογραφική μηχανή Lubitel μου κερδίζει τη σκέψη.

Δεν θυμάμαι πόσα χρόνια είχα να δω μηχανή Lubitel. Τη ρωσική φωτογραφική μηχανή που η εστίαση γίνεται κοιτάζοντας από το επάνω τμήμα της, πρωτότυπη και παράδοξη ακόμη και για φωτογράφους. Κυκλοφόρησε το 1950, βασισμένη πάνω στη σειρά καμερών Voigtlander Brilliant της εποχής του ’30.

Μην παραπλανηθεί κανείς, δεν έχω καμιά σχέση με τις φωτογραφικές μηχανές και την τεχνική φωτογραφίας. Απλώς με είχε εντυπωσιάσει κάποτε μια Lubitel. Και καθώς χθες την είδα στην ημιφωτισμένη γωνία, μου έφερε στο νου φιλμ και φωτογραφίες.

Πολλά χρόνια πριν ήμουν –γύρω στα 19– υποψήφιος φοιτητής για τη Φιλοσοφική Αθηνών σε φροντιστήριο της πρωτεύουσας. Για την επιβίωση βρέθηκα για λίγο πωλητής στο «Μινιόν». Με την προσαρμογή στην πρωτεύουσα να είναι αφόρητη και την επιβίωση αδύνατη, αποφάσισα να επιστρέψω στην οικογενειακή «θαλπωρή».

Αναχωρώντας, δίπλα στην πλατεία Κοτζιά σε μια άλλη βιτρίνα, με εντυπωσίασε μια Lubitel. Ποτέ δεν είχα ξαναδεί τέτοια φωτογραφική μηχανή. Είχε στα μάτια μου μια ανατρεπτική πρωτοτυπία. Γνώριζα τις μηχανές που κρατούσαμε στο ύψος των ματιών μας. Που απαιτούσαν σταθερότητα και έκαναν πιο δύσκολη την ευθυβολία. Την είδα σαν αντικείμενο που ερχόταν από ένα απροσδιόριστο παρελθόν, από έναν άγνωστο τόπο, μια σκέψη εκτός γραμμής. Την είδα σαν εφαρμογή μιας αντισυμβατικής φαντασίας. Σαν κρεμασμένο μαγικό κουτί. Χωρίς να ξέρω τίποτα από φωτογραφία, χωρίς επιφύλαξη και δισταγμό, αγόρασα εκείνη τη Lubitel.

Στο χωριό έδειξα με υπερηφάνεια τη φωτογραφική μου μηχανή. Οι συνομήλικοί μου εντυπωσιάστηκαν και αυτοί το ίδιο από μια φωτογραφική μηχανή που έβλεπαν για πρώτη φορά.

Η αποτυχία που ήρθε για τη Φιλοσοφική Αθηνών θα με οδηγούσε υποχρεωτικά στο στρατό. Λίγο πριν αποχαιρετήσω τους φίλους μου και ενώ άκουγα μειδιώντας τα πειράγματα της εποχής, έδωσα στον καθένα από μια φωτογραφία του, που είχα τραβήξει με τη μηχανή Lubitel.