Tην Ειρήνη Βανικιώτη, τη συνάντησα ένα βροχερό απόγευμα σε έναν ήσυχο πεζόδρομο κοντά στο Σύνταγμα.
«Ποια είναι αυτή;» θα με ρωτήσεις και θα έχεις και δίκιο. Ούτε εγώ την ήξερα, μέχρι που μια γνωστή μου μίλησε για εκείνη.
Όταν στην αρχή άκουσα την ιστορία της, δεν σου κρύβω πως σκέφτηκα το εξής επιφανειακό: Άλλη μια που είχε την τέλεια δουλειά στο Λονδίνο, την τέλεια οικογένεια που την περίμενε στην Ελλάδα, αλλά δεν άντεχε άλλο την πληκτική ζωή της, πήρε ένα σακίδιο στον ώμο και γύρισε τη Λατινική Αμερική. Και τώρα επέστρεψε και μας λέει τις εμπειρίες της σε workshops και βγάζει και λεφτά.
Κι επειδή το 2016 αποφάσισα να μην απορρίπτω έτσι τους ανθρώπους, είπα να δώσω στον εαυτό μου μια ευκαιρία να γνωρίσω έναν άνθρωπο εντελώς διαφορετικό από μένα. Και μπράβο μου, γιατί πέρασα υπέροχα και το ομολογώ: Έκανα λάθος, ήμουν μια επιφανειακή μουλάρα.
Ξεκίνησα για ένα χαλαρό καφεδάκι και τελικά κατασπάραξα (μαζί με την Ειρήνη-συνεργό στο έγκλημα) ένα ωραιότατο γλυκό και πικάντικο (ταυτόχρονα) cheese cake. Ναι φίλε μου, και γλυκό και πικάντικο, όπως ακριβώς και οι ζωές μας. Όπως ακριβώς και η ζωή της Ειρήνης. Αυτό κατάλαβα μέσα από την κουβέντα μας, ότι η ζωή είναι και γλυκιά και πικάντικη και ανάλογα με το τι θέλουμε κάθε φορά είναι στο χέρι μας να γευόμαστε πότε τη μια γεύση πότε την άλλη και πότε και τις δυο μαζί. Το μόνο δύσκολο στην υπόθεση είναι να καταλάβουμε ότι υπάρχουν κι άλλες γεύσεις και να αφήσουμε τον εαυτό μας να τις ανακαλύψει. Αυτό βέβαια δεν γίνεται με έναν μαγικό διακόπτη (ακόμα, χωλαίνει η επιστήμη σε αυτό τον τομέα), αλλά μέσα από επίπονη δουλειά με τον εαυτό μας.
Η Ειρήνη-συνεργός στο έγκλημα στα Μετέωρα
Μετά τη συνάντησή μας, αποφάσισα να επιστρέψω σπίτι περπατώντας και σε κάθε βήμα μου έρχονταν ατάκες που θα μπορούσαν να είναι είτε τίτλος του άρθρου μου είτε η εισαγωγική πρόταση. Ήταν τόσες πολλές όμως, που τα έκανα θάλασσα. Έγραφα μια λέξη και την έσβηνα, πρόσθετα μετά μια άλλη πρόταση κι έβγαινε ένα χάλι μαύρο. Τελικά, μάζεψα ένα word με σκόρπιες φράσεις που δεν έβγαζαν νόημα η μία με την άλλη και στο σύνολό τους παρέμεναν ένα χάλι μαύρο.
Όλο αυτό βέβαια γινόταν επειδή το χέρι μου δεν πήγαινε να γράψω τη φράση που μου την άφησε για το τέλος η Ειρήνη και που περικλείει όλο το νόημα της κουβέντας μας. Το θέμα είναι εσύ ποια σκατά επιλέγεις να φας. Ναι, καλά διάβασες, «ποια σκατά επιλέγεις να φας». Για την ακρίβεια, η Ειρήνη Βανικιώτη μου το είπε πιο κόσμια, επιλέγοντας την αγγλιστί έκφραση «shit sandwich», αλλά εγώ είμαι Ελληνίδα με τα όλα μου και μεταφράζω τα πάντα.
Επέλεξα να αφήσω δουλειά στο Λονδίνο και να πάω άνεργη στην Ελλάδα
Τέλος πάντων, το συμπέρασμα είναι πως μια κοπέλα με σπουδές στο marketing, μεταπτυχιακό στη Νέα Υόρκη στις Δημόσιες Σχέσεις και τις Εταιρικές Επικοινωνίες, έναν χρόνο εργασίας σε εταιρεία στο Μανχάταν και άλλον 1, 5 στο Λονδίνο σε πολύ καλή θέση, επέλεξε να τα βροντήξει όλα κάτω και να κάνει ό,τι της αρέσει τελικά. Εν έτει 2010, μέσα στη βαθιά την κρίση, «επέλεξα να αφήσω δουλειά στο Λονδίνο και να πάω άνεργη στην Ελλάδα», λέει χαρακτηριστικά.
Όμως μέχρι να φτάσει να μου πει αυτή τη φράση μου είπε κι άλλα πολλά. Μου είπε πως από μικρή ήταν το καλό κι υπάκουο κορίτσι, έκανε τις σπουδές που οικογένεια και περίγυρος θεώρησαν πως θα της εξασφαλίσουν μια καλή ζωή, βρήκε μια καλή δουλειά στο Λονδίνο που κάθε φορά που πήγαινε ένιωθε όλο και πιο μίζερα, όλο και πιο δυστυχισμένη. Και μόνο τα κλάματα που δεν με πήραν.
«Εκεί έγιναν τα μεγάλα αποκαλυπτήρια» μου είπε, εννοώντας ότι στο Λονδίνο κατάλαβε αυτό που τόσα χρόνια δεν έβλεπε καθαρά, ότι το να γίνει ένα golden girl του marketing ήταν κάτι που ποτέ δεν ήθελε. «Συνειδητοποίησα ότι το όνειρο καριέρας δεν ήταν αυτό που ήθελα». Μέσα σε όλα, ούτε η σχέση που είχε τότε πήγαινε καλά. Ήταν εν συντομία, σε μια δουλειά που δεν της άρεσε, με έναν σύντροφο που δεν της άρεσε, σε μια ξένη χώρα, χωρίς κανέναν άλλο εκτός από τον εαυτό της. «Δεν μπορεί να είναι αυτό η ζωή!» είπε. Μπουμ! Η βόμβα έσκασε και η Ειρήνη πήρε το αεροπλάνο για το Ελ. Βενιζέλος. «Ήταν η πρώτη απόφαση που πήρα με το ένστικτο και όχι με το μυαλό μου» θυμάται και μου απαριθμεί μια σειρά από ατάκες που της έλεγαν τότε οι φίλοι της: «Μην τολμήσεις και πατήσεις το πόδι σου στην Ελλάδα τώρα» και άλλα τέτοια τρομολαγνικά.
Το ανέξοδο μέσο μεταφοράς της Ειρήνης στη Λατινική Αμερική
1ο shit sandwich: Άνεργη στην Ελλάδα
Όμως, το να βρει τον εαυτό της δεν μπορούσε να το κάνει έχοντας αυτή τη δουλειά, με αυτούς τους ανθρώπους γύρω της. Όλα έχουν το τίμημά τους και το τίμημα ή ορθότερα, το «shit sandwich» της Ειρήνης ήταν η ανεργία-αφραγκία στην Ελλάδα της βαθιάς κρίσης και ύφεσης.
2ο shit sandwich: Επιστροφή στο πατρικό
Έχοντας μαζέψει κάποια χρήματα από τη δουλειά της στο Λονδίνο κι επιστρέφοντας έπειτα από αρκετά χρόνια στο σπίτι των γονιών (άλλο ένα shit sandwich), η Ειρήνη δούλεψε πολύ, μα πάρα πολύ, με τον εαυτό της και ασχολήθηκε με τη φωτογραφία, που ήθελε από παιδί να κάνει. «Μου ήρθαν τα πάνω κάτω» εξομολογείται και κάνει λόγο για μια διαδικασία αυτοεξερεύνησης.
Μη φανταστείς βέβαια ότι η ζωή της κυλούσε με έναν φακό στο χέρι και ότι η Ειρήνη έπινε βαλεριάνες και διαλογιζόταν, κουνώντας τους βολβούς των ματιών της. Για να ασχοληθεί με τη φωτογραφία, αναγκάστηκε κι έκανε ένα σωρό δουλειές του ποδιαριού, μέχρι και pet sitting. Εσύ πήγαινες διακοπές και η Ειρήνη σου κρατούσε το κατοικίδιό σου για να βγάλει τα προς το ζην. Ήταν ένα ακόμη shit sandwich που έπρεπε να γευτεί.
Το ένα έφερε το άλλο και η Ειρήνη έμαθε για το «Instituto Elos», έναν βραζιλιάνικο οργανισμό που εκείνη την περίοδο, κάπου στο 2012, ετοίμαζε το project ονόματι «Warriors Without Wapons». Να μην στα πολυλογώ, που στα πολυλογώ δηλαδή, η οργάνωση μέσα από μια σειρά από δοκιμασίες επέλεγε 60 άτομα από όλο τον κόσμο να την βοηθήσουν να φέρουν εις πέρας άλλα projects που θα έκαναν καλύτερη τη ζωή των κατοίκων μιας φαβέλας στο Σάντος, μια περιοχή δυο ώρες έξω από το Σάο Πάολο.
Η Ειρήνη καλεί τις γυναίκες να συνδεθούν με τα όνειρά τους - Η φωτογραφία είναι από ένα από τα πολλά workshops που έχει διοργανώσει
3ο shit sandwich: Ξεπερνώ τα όριά μου και βγαίνω από το καβούκι μου
Όσο ωραίο κι αν ακούγεται, ακόμα και για εσένα που πιθανότατα έχεις τα χρήματα να κάνεις ένα τέτοιο ταξίδι, πίστεψέ με το «Instituto Elos» για να σε εγκρίνει σε περνά από κόσκινο. Επί 32 ημέρες σε υποβάλλει σε διάφορες δοκιμασίες προκειμένου να διαπιστώσει αν θα την βγάλεις καθαρή στη φαβέλα. Κατά τη διάρκεια αυτών των δοκιμασιών η Ειρήνη έπρεπε να κάνει διάφορες εσωτερικές υπερβάσεις τις οποίες δεν θα φανταζόταν ότι θα μπορούσε να κάνει δύο χρόνια πριν στο Λονδίνο. Τελικά, κατάφερε να είναι η πρώτη και η μοναδική μέχρι το 2015 Ελληνίδα που επιλέχθηκε.
Βρες την αφθονία γύρω σου
Η χαρά όμως, έφυγε γρήγορα. Το κόστος για τη διαμονή της, τα αεροπορικά εισιτήρια και τα γεύματά της υπολογίστηκαν από την οργάνωση σε 3.000 ευρώ. Το θετικό ήταν ότι η οργάνωση θα κάλυπτε τα μισά, το αρνητικό ότι τα άλλα μισά έπρεπε να τα πληρώσει η ίδια, τα οποία φυσικά δεν διέθετε. Τότε, ο οργανισμός την προκάλεσε να ξεπεράσει για ακόμα μια φορά τον εαυτό της μέσω του Abundance Game, μιας πρόκλησης του «να βρεις την αφθονία γύρω σου».
Έβγαλα το πετσί μου για να το κάνω
Και μεταξύ των tasks που είχε να κάνει ήταν η fundraising campaign, ελληνιστί εκστρατεία χρηματοδότησης, για την οποία η πάντα ντροπαλή και κλεισμένη στο καβούκι της Ειρήνη έπρεπε να κάνει την υπέρβαση, ούτως ειπείν ένα βιντεάκι στο οποίο να αναλύει τους λόγους που χρειάζεται χρήματα. «Έπαθα κατάθλιψη για να το κάνω. Έβγαλα το πετσί μου και βρέθηκα στο τσακ να τα παρατήσω» θυμάται. Τελικά, τα κατάφερε και βρέθηκε μαζί με άλλους 59 «εκλεκτούς» του οργανισμού και 20 άτομα του Instituto Elos.
Τα όνειρα της κοινότητας
Δεν θα σου πω πώς πέρασε εκεί, γιατί ήδη έχω γράψει πολλά και θα αγανακτήσεις. Θα σου πω όμως, ότι για πρώτη φορά στη ζωή της δεν ένιωσε σαν τη μύγα μες στο γάλα, αλλά σαν το γάλα μες στο γάλα. Εκεί, γνώρισε την Elos Philosophy την οποία η οργάνωση εφαρμόζει μέσα από 7 βήματα από περιβάλλοντα όπως οι φαβέλες έως τεράστιες πολυεθνικές εταιρείες. Η μεθοδολογία της είναι βασισμένη στα όνειρα και κυρίως στα συλλογικά όνειρα, στα όνειρα της κοινότητας. Ο σύγχρονος άνθρωπος αν ξέρει να κάνει κάτι καλά είναι να καλλιεργεί το υπερεγώ του και να ονειρεύεται μόνο για αυτόν, οπότε μέσα από αυτή τη φιλοσοφία μαθαίνει σταδιακά να ονειρεύεται μαζί με άλλους, για το σύνολο.
Ακόμη ένα workshop
Círculo de Soñadoras
Εκεί, η Ειρήνη γνώρισε την Ντόνα, μια Λιβανοκαναδέζα που ζει στο Τορόντο. Μετά το τέλος της περιπέτειάς τους στη βραζιλιάνικη φαβέλα, και οι δύο επέστρεψαν στη ρουτίνα τους. Η μία στην Ελλάδα και η άλλη στον Καναδά. Μέσω skype «η μία έγινε ψυχολόγος της άλλης» και η κάθε μια ξεκίνησε πολλή δουλειά πάνω σε ό,τι είχαν μάθει και σε ό,τι είχαν ονειρευτεί. Μέσα από την τόση δουλειά γεννήθηκε το πρόγραμμα «Círculo de Soñadoras». Σε αυτολεξί μετάφραση από τα ισπανικά σημαίνει «ο κύκλος των ονειροπόλων». Το «Círculo de Soñadoras» ήταν μια σειρά από workshops τα οποία απευθύνονταν στις γυναίκες της Λατινικής Αμερικής και στο «ξεκλείδωμα» των ονείρων τους.
Όμως κι εδώ υπήρχαν δύο μικρά προβληματάκια. Το πρώτο και κυριότερο ότι καμία από τις δυο τους δεν μιλούσε ισπανικά και το δεύτερο, επίσης ουσιαστικό, ήταν το πού θα βρεθούν οι χορηγίες για τη διαμονή και την τροφή τους.
Το πρώτο λύθηκε πιο εύκολα: Οι άλλες εθελόντριες που είχαν γνωρίσει στη βραζιλιάνικη φαβέλα και που προέρχονταν από άλλες χώρες της Λατινικής Αμερικής προθυμοποιήθηκαν να βοηθήσουν σε όλα: από τη μετάφραση μέχρι την εύρεση χώρων και τη διοργάνωση.
Κάπου στη Λατινική Αμερική. Η Ειρήνη φοράει γυαλιά και χαμογελάει τέρμα δεξιά
Οι τρεις μήνες έγιναν ένας χρόνος
Το δεύτερο πέρασε από πολλές διακυμάνσεις, αλλά τελικά το ταξίδι ξεκίνησε από την Κολομβία όπου παρέμειναν για δύο μήνες κι έτσι το backpacking στη Λατινική Αμερική από τρεις μήνες που ήταν ο αρχικός προγραμματισμός έγιναν ένας χρόνος σε Κολομβία, Βολιβία, Περού και Κουρασάο Καραϊβικής.
4ο shit sandwich: Ομιλείτε ισπανικά χωρίς να γνωρίζετε
Και από εκεί που και οι δύο δεν μιλούσαν λέξη ισπανικά, στο τρίτο σεμινάριό τους στην Κολομβία ξέμειναν χωρίς μεταφραστή. Η μόνη επιλογή ήταν να κολυμπήσουν στα βαθιά, ήτοι να μιλήσουν και συνεννοηθούν στα ισπανικά.
Επόμενος σταθμός το Περού. Εκεί, τους ανακάλυψε ένας πολύ «προχώ» καθολικός ιερέας ο οποίος είχε ραδιοφωνική εκπομπή σε τοπικό σταθμό. Και κάπως έτσι, βρέθηκαν να εμφανίζονται σε ραδιοφωνικούς σταθμούς εθνικής εμβέλειας και τηλεοπτικά κανάλια για να μιλήσουν για το πώς επιχειρούν σε κάθε workshop να ελευθερώσουν τα όνειρα των γυναικών.
Ειρήνη και Ντόνα στο ραδιοφωνικό στούντιο
5ο shit sandwich: Χωρίς λεφτά σε ξένη χώρα
Όμως, ωραίες οι εμφανίσεις, ωραία και τα workshops, αλλά από λεφτά τι γίνεται; Τα έξοδα έτρεχαν και ξαφνικά στη Λίμα, η Ειρήνη ξεμένει μόνο με ένα εισιτήριο λεωφορείου. Έτσι , έφτιαξε δικές της φυτικές κρέμες και τις πωλούσε στον δρόμο.
6ο shit sandwich: Επιστροφή στην ελληνική πραγματικότητα
Η περιπέτεια, τελείωσε τον Δεκέμβριο και πλέον, η Ειρήνη ξεκίνησε workshops στην Αθήνα τα οποία απευθύνονται μόνο σε γυναίκες, αλλά και πάλι ζει στην πόλη της σαν νομάς, με ένα σακίδιο στην πλάτη κάνοντας και διάφορες άλλες δουλειές.
Γιατί workshops μόνο για γυναίκες;
Γιατί σε γυναίκες; Ρώτησα εύλογα. Η Ειρήνη όμως το ξεκαθάρισε: Δεν είμαστε φεμινίστριες, απλά το να εκφράσεις τα όνειρά σου και να ανοιχτείς είναι πιο εύκολο να το κάνεις σε άτομα του ίδιου φύλου. Το όνειρό της όπως μου είπε, είναι κάποια στιγμή αν βρεθεί ένας άνδρας συνεργάτης να κάνει ίδιου τύπου workshops με άνδρες και οι ομάδες θηλέων και αρρένων να ενωθούν σε ένα μεγάλο workshop.
Η ίδια τονίζει ότι μπορεί να είμαστε ίσοι, αλλά όμοιοι δεν είμαστε. Μέσα από αυτά τα workshops, για τα οποία φροντίζει να επαναλαμβάνει συνεχώς πως η ίδια δεν διδάσκει τίποτα, ούτε φέρεται σαν να είναι η γκουρού των ονείρων, προσπαθεί να κάνει πιο λιανά -για να το πούμε λαϊκά- τη σύνδεσή μας με τα όνειρά μας.
Άλλο ένα workshop
Όνειρα σε τρεις διαστάσεις
Και πώς γίνεται αυτό; Σταδιακά, μέσα από τρεις διαστάσεις. Η πρώτη διάσταση είναι να συνδεθείς με τα όνειρά σου, η δεύτερη να τα θυμηθείς –«όσο μεγαλώνουμε, τόσο ξεχνάμε τα όνειρα που κάναμε νεότεροι, ή όταν ήμασταν παιδιά» μου είπε- και η τρίτη είναι το πώς θα τα κάνεις πράξη, «γιατί σχεδόν πάντα και σχεδόν όλοι νομίζουμε ότι τα όνειρα μένουν όνειρα και δεν μπορούν να γίνονται πραγματικότητα». Η Ειρήνη μέσα από τα workshops σε καλεί να χτίσεις τη δική σου γέφυρα μεταξύ των δικών σου ονείρων και της πραγματικότητας κι ας μην καταφέρεις να τα πραγματοποιήσεις. Άλλωστε η διαδικασία και μόνο, το ταξίδι, όπως το έλεγε ο Καβάφης, μπορεί να είναι από μόνο του συναρπαστικό.
Συλλογική σοφία
Σε αυτό το σημείο, η Ειρήνη μου επανέλαβε και πάλι ότι στα workshops της δεν θα πάει κάποιος με ένα μολύβι στο χέρι και θα σημειώνει όπως σε ένα βαρετό σεμινάριο, αλλά θα πρέπει μέσα από τη δική του βιωματική διαδικασία με τα όνειρα να δουλέψει με τον εαυτό του και η κάθε γυναίκα ή ο κάθε άνδρας μπορεί να το κάνει αυτό και να αφεθεί μπροστά σε άτομα του ίδιου φύλου.
Όπως μας λέει, ο κάθε άνθρωπος έχει μια αρσενική και μια θηλυκή ποιότητα. Η αρσενική μπορεί να αναφέρεται στη στόχευση, τη δύναμη, τη διείσδυση, ενώ η θηλυκή στη δεκτικότητα, τη διαίσθηση, την κατανόηση. Όμως, στον μοντέρνο κόσμο δεν υπάρχει αυτή ισορροπία, επισημαίνει και τονίζει ότι μια γυναίκα για να πιάσει μια δουλειά και να ανελιχθεί επαγγελματικά κλπ, κλπ, θα πρέπει να το κάνει ως άνδρας και όχι ως γυναίκα. Αυτό ακριβώς προσπαθεί να κάνει η Ειρήνη μέσα από αυτά τα workshops, να μας κάνει να καταλάβουμε ότι όλα αυτά μπορούμε να τα πετύχουμε ως γυναίκες.
Να βρούμε όλες μαζί τη συλλογική σοφία μέσα από τις απαιτήσεις που έχει η κάθε γυναίκα μέσα της.
11°
