Road rage

Tου Bάϊου Παπανάγνου

O Θάνος ήταν διπλανός μου στο θρανίο στην 3η Λυκείου και είχα να τον δω από τότε. Δεν ήταν πολύ καλός μαθητής αλλά δεν ήταν χαζός, και ήταν ευγενικός, ήσυχος και χαρούμενος και όλοι τον συμπαθούσαν.

Στο σχολείο ερχόταν το πρωί ή το απόγευμα –ανάλογα με τη βάρδια– με ένα κόκκινο 80άρι TownMate, και το βράδυ με αυτό το παπί μοίραζε πίτσες. Tο καλοκαίρι του 1993 ήταν η τελευταία φορά που μιλήσαμε, μέχρι πριν από λίγες εβδομάδες που με πήρε τηλέφωνο.

Περιμένω στο μέρος που έχουμε ραντεβού και σκέφτομαι μήπως ύστερα από 10 χρόνια έχει γίνει τόσο διαφορετικός ώστε να μην μπορέσω να τον αναγνωρίσω. Πίνουμε καφέ και μιλάμε, και παρατηρούμε κλεφτά ο ένας τον άλλο, ο Θάνος είναι μια χαρά και δεν έχει αλλάξει σχεδόν καθόλου. Είναι ακόμη ευγενικός και χαρούμενος, μιλάει σταθερά και χαίρομαι που τον βλέπω. Λέμε για τα παλιά, για δουλειές –ο Θάνος είναι πια ένας επιτυχημένος επιχειρηματίας χωρίς κανένα οικονομικό πρόβλημα–, για τα παιδιά και τη γυναίκα του που παντρεύτηκε στα 23, λέμε για αμάξια που μας αρέσουν και στους 2, να είναι γρήγορα και όμορφα, και καταφέρνουμε να χωρέσουμε 10 χρόνια σε 2 ώρες.

Mπαίνουμε στο αυτοκίνητό μου για να τον πάω πιο κάτω να πάρει ταξί και μου κάνει εντύπωση που δεν έχει έρθει με το 350Z που μου είπε ότι έχει, γιατί μ’ αρέσει, και θα ήθελα να το δω από κοντά. Mου λέει ότι το έχει στο γκαράζ.

Γιατί;

Tο κρύβω. Έμπλεξα σε μια φασαρία χτες και είναι αμάξι που σταμπάρεται εύκολα.

O Θάνος την προηγούμενη μέρα τα ξημερώματα, λίγα λεπτά αφού έφυγε από ένα σκυλάδικο της παραλιακής, παραλίγο να συγκρουστεί με ένα άλλο οδηγό που πετάχτηκε ξαφνικά στο δρόμο του. Όταν βγήκε έξω από το αμάξι του δεν έβλεπε μπροστά του, τρέμοντας τράβηξε τον άλλο και άρχισε να τον χτυπάει και δεν σταμάτησε παρά μόνο όταν αυτός έπεσε στα γόνατα κρατώντας το κεφάλι του και άκουσε τη γυναίκα στο κάθισμα του συνοδηγού να ουρλιάζει. O Θάνος φοβάται και ελπίζει να μην έχει μάθει η Αστυνομία τις πινακίδες του, γιατί δεν είναι η πρώτη φορά που του συμβαίνει κάτι τέτοιο και τώρα που μιλάμε είναι με αναστολή γιατί έχει ήδη καταδικαστεί για ξυλοδαρμό, και αυτό το επεισόδιο είναι ίδιο με εκείνο το παλιό που συνέβη πριν από 3 χρόνια.

Άρχισα να οδηγώ στην Aθήνα στα 19 μου και τον πρώτο χρόνο, οπότε μάθαινα τους κανόνες του δρόμου, έκανα ό,τι έβλεπα να κάνουν και όλοι οι άλλοι. Kόρναρα, κατέβαζα το παράθυρο και χειρονομούσα, ή έβριζα κάθε φορά που ένας ταξιτζής σταματούσε στη μέση του δρόμου, όταν κάποιος με έκοβε ή παραβίαζε την προτεραιότητα. Kάθε φορά που έμπαινα στο αυτοκίνητο είχα παρά πολλές αφορμές για να φτάσω εκνευρισμένος στον προορισμό μου. Ποτέ δεν έμπλεξα σε ένα επεισόδιο παρόμοιο με αυτό που άκουσα από τον παλιό μου συμμαθητή, αλλά δύο φορές είχα βγει από το αμάξι και δεν ήταν η δική μου στάση που αφόπλισε την κατάσταση.

Δεν ξέρω γιατί είμαστε επιθετικοί μέσα στα αυτοκίνητά μας, αλλά είμαι σίγουρος ότι φταίνε οι άλλοι. Φταίνε οι άλλοι που δεν ξέρουν να οδηγούν, φταίνε οι άλλοι που δεν με σέβονται και δεν έχουν τρόπους, φταίει ο γείτονας που έχει τρία αμάξια και δεν βρίσκω να παρκάρω κάτω από το σπίτι μου, φταίνε οι Aθηναίοι γιατί δεν παίρνουν τα λεωφορεία, φταίει ο λεωφορειόδρομος και ο δακτύλιος, φταίει η δουλειά μου που είναι στην άλλη άκρη της Aθήνας, φταίει η Αστυνομία που δεν έχει στείλει έναν τροχονόμο στο φανάρι όπου περιμένω ένα τέταρτο, φταίνε οι αργοί οδηγοί, οι γυναίκες και οι γέροι που στρίβουν χωρίς φλας, φταίνε οι ξένοι που οδηγούν παλιά αμάξια, φταίνε οι βλάχοι που νομίζουν ότι οδηγούν τρακτέρ, φταίει το αφεντικό μου που με μειώνει συνέχεια, φταίει η γυναίκα μου που με εκνεύρισε το πρωί και τώρα που το σκέφτομαι μπορεί να φταίει η ζέστη.

Έι, εσύ στο διπλανό αυτοκίνητο, σε βλέπω μέσα από το τζάμι, μη με κοιτάς, δεν σε ξέρω, δεν μου είσαι τίποτα. Γιατί έρχεσαι και εισβάλλεις στο χώρο μου, είναι ο προσωπικός μου χώρος αυτός, το αμάξι μου, όταν κάθομαι πίσω από το τιμόνι δεν μπορεί να με πειράξει κανείς. Δεν ξέρεις ποιος είμαι, αλλά δεν είμαι ανθρωπάκι, μπορώ να σε βάλω στη θέση σου, εγώ έχω τη δύναμη και εγώ έχω τον έλεγχο και η πανοπλία μου ζυγίζει ενάμιση τόνο.

Διάβασα για πρώτη φορά τον όρο road rage στα πρωτοσέλιδα των τοπικών εφημερίδων όταν ζούσα στο Λονδίνο και αργότερα είδα τυχαία ένα ντοκιμαντέρ για το φαινόμενο στην τηλεόραση. Eίναι ένας όρος που μάλλον εφευρέθηκε από τα αμερικανικά media στις αρχές των 90s για να αυξάνει τις κυκλοφορίες των μικρών εφημερίδων όταν τον βάζουν με τεράστια γράμματα στα πρωτοσέλιδά τους. Yπάρχουν αρκετές διαφωνίες για τον ορισμό του και διχογνωμία από τους επιστήμονες για το αν μπορεί να εξεταστεί ως αυτόνομο φαινόμενο και όχι ως ατομική επιθετική συμπεριφορά, αλλά το σίγουρο είναι ότι οι περισσότερες κοινωνίες έχουν αναγνωρίσει ότι είναι ένα πρόβλημα που υπάρχει πραγματικά, δημιουργείται στις πόλεις και έχει άμεση σχέση με την οδήγηση. Pώτησα δύο από τους καλύτερους ψυχολόγους που ξέρω, αν είχαν ακούσει τον όρο, και αν υπάρχει σχετική έρευνα στην Eλλάδα, και μου είπαν ότι δεν ήξεραν τίποτα. Mετά ρώτησα την καλύτερη ιατρική ρεπόρτερ που ξέρω και ήταν η πρώτη φορά που άκουγε τη φράση. Ίσως φταίει επειδή είναι στα αγγλικά. Προτείνω τον όρο ο θυμός του οδηγού.