Η «Ανδρονίκη» του Αλέξανδρου Γκρεκ στο Ολύμπια

Η Ανδρονίκη είναι η πρώτη όπερα του Κερκυραίου συνθέτη Αλέξανδρου Γκρεκ (1876-1959) και ολοκληρώθηκε το 1905, μετά από σύνθεση που διήρκεσε πάνω από δύο χρόνια.  Το λιμπρέτο έγραψε ο ποιητής Ανδρέας Βρανάς, σε στενή συνεργασία με τον συνθέτη, βασιζόμενος στο ιστορικό μυθιστόρημα του Στέφανου Ξένου Η ηρωίς της Ελληνικής Επαναστάσεως, ήτοι σκηναί εν Ελλάδι από το 1821-1827 (1861), ένα εμβληματικό έργο, που αφηγείται τα γεγονότα της Ελληνικής Επανάστασης. Η υπόθεση της όπερας εκτυλίσσεται γύρω από τρία φανταστικά πρόσωπα, την ηρωίδα Ανδρονίκη, τον αγωνιστή Θρασύβουλο και τον κακόβουλο Βάρθακα, που μέσα στις φλόγες της Επανάστασης αναδεικνύουν τα αιώνια ιδανικά της ελευθερίας και της αγάπης για την πατρίδα αλλά και τον παντοδύναμο έρωτα.

Ο Γκρεκ ως συνθέτης ακολούθησε την μουσική γλώσσα της εποχής του, δείχνοντας ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την ελληνική μουσική, όπως αναφέρει ο ίδιος…μολονότι είμαι ποτισμένος με τα νάματα του Βάγνερ και την μελωδίαν της Γαλλικής και Ιταλικής μουσικής, επροσπάθησα εις την σύνθεσιν της Ανδρονίκης να αποφύγω όσον το δυνατόν την ξενικήν χροιάν, συνάμα δέ αφ' ενός μέν να εγχύσω την Ελληνικήν μουσικήν εις το καλούπι της σημερινής αρμονίας, αφ' ετέρου δέ να μή βλάψω διόλου τον χρωματισμόν της εθνικής μελωδίας με τον πλούτον της νέας ενορχηστρώσεως την οποίαν ηκολούθησα εις το έργον μου.

Αποσπάσματα από την όπερα παρουσιάστηκαν για πρώτη φορά σε μία μεγάλη συναυλία τον Δεκέμβριο του 1906 στο Δημοτικό Θέατρο Αθηνών, με τον ίδιο τον συνθέτη στο πιάνο. Ακολούθησε μία δεύτερη αποσπασματική παρουσίαση στο Δημοτικό Θέατρο Κέρκυρας το 1908, αυτή την φορά με ορχήστρα, ενώ ολόκληρη η όπερα φαίνεται να παίχτηκε για πρώτη φορά το 1911 στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου. Σποραδικές και ανεπιβεβαίωτες μόνο πληροφορίες υπάρχουν για άλλες εκτελέσεις, κυρίως στην Αίγυπτο, τα επόμενα χρόνια. 

Το χειρόγραφο σπαρτίτο βρέθηκε το 2014 στο αταξινόμητο αρχειακό υλικό του Ωδείου Αθηνών. Ωστόσο, η ενορχηστρωμένη παρτιτούρα δεν εντοπίστηκε ποτέ και την νέα ενορχήστρωση για την αναβίωση και ολοκληρωμένη παρουσίαση της όπερας σε συναυλιακή μορφή, ανέλαβε ο Νίκος Αθηναίος.