Kapwani Kiwanga: «Deposits» στο State of Concept Athens

To State of Concept Athens παρουσιάζει την ατομική έκθεση της Kapwani Kiwanga, με τίτλο Deposits, σε επιμέλεια Ηλιάνας Φωκιανάκη.

Η εικαστικός και η επιμελήτρια συνεργάστηκαν στην έκθεση «Kapwani Kiwanga: New works» που είχε παρουσιαστεί στο Kunstinstituut Melly τον Σεπτέμβριο 2020, μέρος της οποίας έρχεται στο State of Concept Athens και παρουσιάζεται μαζί με μια νέα ανάθεση. Από τον διάλογο τους, προέκυψε το ερώτημα «ποια είναι η  ιστορική σημασία των φυτών στον ανθρώπινο αγώνα για την ελευθερία;»

Το έργο της Kiwanga εξετάζει την επιστημολογία της βοτανικής και πώς αυτή σχετίζεται με χειρονομίες αντίστασης. Η εικαστικός συνδέει τα φυτά με την αυτοθεραπεία, την επιβίωση και την αυτοπροστασία, και παράλληλα τα σκέφτεται ως αυτόπτες μάρτυρες της Ιστορίας. Παρατηρεί πως τα φυτά έχουν τη δυνατότητα να λειτουργήσουν τόσο ως φάρμακο όσο και ως δηλητήριο. Για την ίδια, η λεπτή ισορροπία μεταξύ των δύο, αναδεικνύει μια σημαντική πτυχή: την αδιαφάνεια της αντίστασης ή αλλιώς, την αντίσταση ως ορατή ή αόρατη διαδικασία.

Η εικαστικός εμπνέεται από μελετητές και θεωρητικούς της ιστορίας της φυλετικής ανισότητας, που έχουν προτείνει την έννοια της αδιαφάνειας ως μορφή αντίστασης. Ο Γάλλος θεωρητικός με καταγωγή από την Μαρτινίκη Édouard Glissant, περιγράφει την αδιαφάνεια ως την άρνηση του να είναι κανείς ορατός, κατανοητός και κατηγοριοποιημένος. Αναπτύσσοντας περαιτέρω αυτό το σκεπτικό, η Αφροαμερικανίδα συγγραφέας Saidiya Hartman, ταυτίζει τον όρο αδιαφάνεια με τον όρο αφάνεια απαιτώντας «το δικαίωμα στην αφάνεια να γίνεται σεβαστό». Η αδιαφάνεια/αφάνεια βρίσκεται σε πλήρη αντίθεση με την υπερ-ορατότητα του υποταγμένου σώματος, που επιβάλλουν οι αφηγήσεις και οι πρακτικές οικειοποίησης της εξουσίας, κάτι που παρατηρείται και στην εξέλιξη της βοτανικής Δυτικής επιστήμης του 16ου αιώνα.

Η επιθυμία της Kiwanga να παρουσιάσει τα φυτά ως πρωταγωνιστές μιας “αφανούς αντίστασης”, συνδέει ιστορίες αντίστασης προηγούμενων αιώνων με τις μοντέρνες ιστορίες των αγώνων για τα κοινωνικά δικαιώματα και το σημερινό παγκόσμιο αντιρατσιστικό κίνημα.