Μαρία Παπαφίλη, Στα χνάρια της αύρας

Η Μαρία Παπαφίλη, στην ιδιαίτερη αυτή ενότητα των έργων της, φιλοτεχνημένων με μεικτά υλικά, αναζητεί κι ιχνηλατεί, εμβαθύνει κι επιλέγει, μνήμες και πραγματικότητες, αισθήσεις κι εντυπώσεις, προερχόμενες από ένα πλήθος γυναικών. Με το ευαίσθητο βλέμμα της, η ζωγράφος εντοπίζει κι αναδεικνύει την λάμψη, την υπερηφάνεια και το μεγαλείο που εκπέμπουν, μια σειρά από γυναίκες και μητέρες, οι οποίες κρατούν στην αγκαλιά τους ή έχουν γύρω τους παιδιά. Γυναίκες και παιδιά, μέσα από μια ευδαιμονική ατμόσφαιρα, φέρνουν στον νου αισθήσεις της Άνοιξης, με αλληγορικά φυλλώματα και άνθη, που έχουν θαρρείς φυτρώσει κατά τις χίλιες και μια νύχτες των παραμυθιών και μιας ρευστής και παράλληλα ανεξίτηλης μαγείας.

Στα αισθαντικά αυτά ζωγραφικά έργα, που αφοπλίζουν τον θεατή με την αμεσότητα και την ειλικρίνειά τους, υποβλητικά εμφανίζεται ένας υφέρπων λυρισμός, διαποτισμένος από έναν λανθάνοντα ερωτισμό. Από το βάθος προς την επιφάνεια αποκαλύπτονται όψεις και μορφές που δίνουν υπόσταση σε εποχές και ψυχικές διαθέσεις, δονήσεις και ρυθμούς, προερχόμενους από την γυναικεία δύναμη και θαλπωρή, από την έλξη και τον εξωτισμό του προσεγγίσιμου και ταυτοχρόνως του μακρινού. Η καθημερινότητα στα έργα αυτά συναντά τον μύθο και η φαντασία την πραγματικότητα, στις ποικίλες εκδοχές και τις διαστάσεις της.

Με ιδιαίτερη στοργή και τρυφερότητα, η Μαρία Παπαφίλη, χρησιμοποιεί  στρώσεις χρωμάτων, που μεταφράζουν θωπευτικά θαρρείς, άγραφες ιστορίες που λειτουργούν μέσα από ποιητικές νότες, στα θέματά της. Μέσα από τις κατάλληλες μάλιστα σχεδιαστικές τους και χρωματικές αλληλεπενέργειες, έρχονται στο προσκήνιο ιδιαίτερα ενδιαφέρουσες αντιθετικές τονικότητες. Η υφολογία άλλωστε συμπληρώνει νοηματικά τους συνειρμούς αυτών των έργων, στα οποία διακρίνει κανείς απρόσμενες εντάσεις και διαβαθμιζόμενες λάμψεις ή υφέσεις που δημιουργούν γοητευτικά παράδοξα.

Η δομή στα έργα αυτά, μετουσιώνεται σε έναν διάλογο βάθους κι επιφανείας, προσδιορίζοντας η μια συντεταγμένη την άλλη, με πυκνότητα ή αντιστικτική αραίωση του υλικού. Η στρωματογραφία άλλωστε των επιπέδων του υλικού είναι έτσι διαμορφωμένη, ώστε να μεταδίδει συγκινησιακή υγρασία, επιθυμώντας θαρρείς να ξεδιψάσει το δικό μας βλέμμα, κεντρίζοντας παράλληλα την έκπληξή μας μπροστά στο απροσδόκητο.

Οι ευφρόσυνες κι ευδαιμονικές μορφές της Μαρίας Παπαφίλη, εμφανίζονται μέσα από τις αρμονικές τους ισορροπίες, αιφνιδιάζοντάς μας αφοπλιστικά. Κι αυτό έγκειται, στους τρόπους που η ζωγράφος μας αποκαλύπτει την χαρά εντέλει της ζωής, κατορθώνοντας με στοργή κι αισθαντικότητα, να μας μεταδώσει τα ήθη και κυρίως τον πολιτισμικό πλούτο που μεταγγίζουν αυτές οι εικονομορφές της, τις πανανθρώπινές τους αλήθειες. Τις αλήθειες, που διαμορφώνουν μια χαρμόσυνη και συνεχώς ανατροφοδοτούμενη κοσμογεωγραφία, η οποία εμπερικλείει την δύναμη και την ευφροσύνη της ζωής.

Αθηνά Σχινά, Ιστορικός Τέχνης & Θεωρίας του Πολιτισμού