Η Συλλογή ως Αυτόματον

Η Σχολή Καλών και Παραστατικών Τεχνών Frances Rich του Deree - The American College of Greece έχει τη χαρά να παρουσιάσει την έκθεση «Η Συλλογή ως Αυτόματον» σε επιμέλεια της προσκεκλημένης επιμελήτριας Ελπίδας Καραμπά. Η έκθεση αποτελεί μέρος του Arts Festival που διοργανώνει η Σχολή.

Συμμετέχουν οι καλλιτέχνες: Α-dash (Noemi Niederhauser, Eva Isleifs, Ζωή Χατζηγιαννάκη), Δημήτρης Ιωάννου, Λητώ Κάττου, Γεωργία Κοτρέτσος, Νατάσα Μπιζά, Πέτρος Μώρης, Γιάννης Παπαδόπουλος/Όλγα Μέξα, Cally Spooner, Jesper List Thomsen, Έφη Χαλυβοπούλου (σε συνεργασία με τις απόφοιτες του Αμερικάνικου Κολλεγίου Ελλάδας Δήμητρα Πρίφτη και Αφροδίτη Ανδρέου και την φοιτήτρια Αλίκη Ντουνιά), Κώστας Χριστόπουλος (σε συνεργασία με τους φοιτητές του Η’ Εργαστηρίου Ζωγραφικής της ΑΣΚΤ Όλγα Βλάση, Θάνο Καρδούλα και Κατερίνα Μεσσήνη). 

Για τη συλλογή χρησιμοποιείται η αναλογία του αυτόματου καθώς ο πεπερασμένος μηχανισμός του αυτόματου συμπυκνώνει όλους τους περιορισμούς που χρειάζεται κανείς να αντιμετωπίσει, να αμφισβητήσει και να υπερβεί στο πλαίσιο μίας συλλεκτικής πράξης. Το ενδιαφέρον για το αυτόματο εμπεριέχει ποικίλες και διαφορετικές συνδηλώσεις. Σχετίζεται σε μεγάλο βαθμό με το όραμα του μοντερνισμού για μία διευρυμένη ζωή, βελτιωμένη από το αυτόματο, ενώ την ίδια στιγμή συνδέεται με πολλές από τις ματαιώσεις του. Η αυτοματοποίηση της ζωής μέσα από τα ευρετήρια, την ταξινόμηση, τα αρχεία, τα μητρώα και τις μηχανές έγινε ο κατεξοχήν μηχανισμός για την κανονικοποίηση και την επιτήρηση της ζωής, αυτού που ο Foucault αποκάλεσε βιοπολιτική. Επιπλέον, σήμερα, το αυτόματο έχει συνδεθεί και με μία άλλη προσδοκία για το μέλλον, σχετική με τη μετα-ανθρώπινη κατάσταση. Επομένως, προτείνοντας τη συλλογή ως αυτόματο τίθεται το ερώτημα: πώς αξιολογούμε τις διαδικασίες συμπερίληψης και αποκλεισμού των αυτομάτων; Πώς επαναπροσδιορίζουμε, στην παρούσα κατάστασή μας, τη σχέση μας με τους μηχανισμούς εξουσίας ή ενδυνάμωσης, χειραφέτησης που την ίδια στιγμή είναι μηχανισμοί ελέγχου και καταπίεσης; Ποια είναι το οράματα και οι δυστοπίες της (μετα)ανθρωπινότητας;

Οι προσκεκλημένοι καλλιτέχνες κλήθηκαν να δουλέψουν με το περιεχόμενο της συλλογής έργων τέχνης του Αμερικανικού Κολλεγίου Ελλάδος, με την ευρεία έννοια. Αυτό αφορούσε όχι μόνο έργα τέχνης και αντικείμενα, αλλά έγγραφα, αλληλογραφία, προφορική ιστορία, αποθηκευτικούς χώρους, με σκοπό να δημιουργήσουν νέα έργα ή προτάσεις για τα υπάρχοντα έργα, την ιστορία της συλλογής, τη διαχείριση των προσωπικών αντικειμένων, την ιστορία του Κολλεγίου, το υπόβαθρο, το φύλο και την προσωπική ιστορία των δωρητών. Οι καλλιτέχνες χρησιμοποιούν διαφορετικές μεθοδολογίες και κριτικό στοχασμό για την οντολογία ή την επιστημολογία μίας συλλογής, ως εργαλεία που στοχεύουν να δημιουργήσουν διαφορετικά και κρίσιμα αφηγήματα όχι μόνο για τη Συλλογή τέχνης του Αμερικανικού Κολλεγίου Ελλάδος, αλλά και μέσα στο συγκεκριμένο πλαίσιο, εν είδει παρακαταθήκης ενός εκπαιδευτικού οργανισμού. Τα έργα τέχνης, η έρευνα, καθώς και το τελικό προϊόν της έκθεσης θα αποτελέσουν μέρος ενός ευρύτερου στοχασμού για το τι σημαίνει να συλλέγεις σε έναν κόσμο που, όπως ο δικός μας, αλλάζει διαρκώς· αν και πώς, σήμερα, η εντεινόμενη παρόρμηση για συλλογή και συσσώρευση κατορθώνει να αποκτήσει νέο νόημα; Τι σημαίνει να συλλέγεις στον ψηφιακό κόσμο όπου η σχέση μας με τα υλικά πράγματα αλλάζει δραστικά, σε έναν κόσμο όπου ζητήματα ταυτότητας, προσωπικής και πολιτικής ριζοσπαστικοποιούνται, όπου πρακτικές συλλογής, πολιτισμικές ιεραρχίες και παγκόσμια οικονομία γίνονται ένα;

Η έκθεση «Η Συλλογή ως Αυτόματον» δεν είναι μία θεματική έκθεση με θέμα «τη συλλογή», αλλά ανήκει σε ένα είδος καλλιτεχνικής και επιμελητικής πρακτικής της συλλογής ως (βασισμένης στην έρευνα) τέχνης ή τέχνης του αρχείου, ένα είδος που αναπτύχθηκε ιδιαίτερα στο τελευταίο τέταρτο του 20ού αιώνα, ως απόρροια της θεσμικής κριτικής, του μετααποικιακού λόγου και της εποχής μετά το Ανατολικό Μπλοκ (post eastern block era). Είναι ένα είδος που, όπως κάθε είδος, αναφέρεται σε αισθητικές και ρηματικές δυσκολίες, συγκρούσεις και εξελίξεις. Έτσι, η έκθεση στοχεύει να αποτελέσει μέρος αυτού του είδους με έναν κριτικό τρόπο, ερευνώντας (ως θέμα) την τοπικότητα της συγκεκριμένης Συλλογής του Αμερικανικού Κολλεγίου Ελλάδος και την ιστορία της, και το συλλέγειν ως πεδίο έρευνας, θεωρία και καλλιτεχνική πράξη, επιχειρώντας να αναδείξει διαφορετικές συνδηλώσεις και ερωτήματα όπως: ποιες δυνάμεις αλληλεπιδρούν και εκδηλώνονται κατά τη δημιουργία, τη διανομή και την αναδιανομή μίας συλλογής; Ποιες δυνάμεις αλληλεπιδρούν στην αφήγηση μιας ιστορίας ή στη δημιουργία αξίας και πλεονάσματος; Πρόκειται για μια ιστορία της πατριαρχίας ή μία φεμινιστική ιστορία; Ποιος κατέχει την εξουσία ανάμεσα στα εμπλεκόμενα άτομα, αντικείμενα και ιδρύματα; Τι ισχύ έχει ένας συγκεκριμένος τρόπος κατηγοριοποίησης ή ταξινόμησης; Ερωτήματα που, με άλλα λόγια, επιβεβαιώνουν ότι η συλλογή ενός ιδρύματος αποτελεί πολιτικό ζήτημα καθώς καθίσταται αντιμέτωπη με τις προοπτικές και τα όρια γύρω από τι είναι δημόσιο και τι ιδιωτικό, προσβάσιμο ή απαγορευμένο, τι μπορεί να τεθεί πέρα από το υλικό και το εικονικό, μετέωρο ανάμεσα στο πραγματικό και το φαντασιακό.

Στη διάρκεια της έκθεσης, η επιμελήτρια, οι καλλιτέχνες και φοιτητές διαφόρων γνωστικών αντικειμένων και πεδίων θα προσφέρουν στο κοινό προγραμματισμένες ξεναγήσεις, προτείνοντας κάθε φορά διαφορετικές ιστορίες για τα εκθέματα, το πλαίσιο και το περιεχόμενο της έκθεσης.