Θεωρητικές επιστήμες: μπορεί η Ελλάδα να τις γέννησε, όμως το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα έχει φροντίσει να τις υποβαθμίσει
Ο Σουητώνιος έζησε στην «μετακλασική εποχή» της Ρωμαικής Λογοτεχνίας. Ήταν λίγο ερωτύλος, γιατί στα χρόνια του Αδριανού έγινε γραμματέας αλλά αποπέμφθηκε λόγω υπονοιών για τις σχέσεις του με την αυτοκράτειρα Βιβία Σαβίνα. Έγραψε όμως, το μη σωζόμενο… έργο «Περί επιφανών ηγετών» (De viris illustribus) και για αυτό το όνομά του συμπεριλαμβάνεται στην εισαγωγή των Λατινικών της Γ΄Λυκείου. Κάποιους άλλους «επιφανείς» άνδρες της λογοτεχνίας (περίπου 96!) είναι αναγκασμένοι να απομνημονεύσουν, μεταξύ 4500 λέξεων, οι μαθητές που θα δώσουν σε λίγο καιρό πανελλήνιες εξετάσεις. Με τα έργα τους. Και μαζί με σχόλια για την ζωή τους.
Γιατί; Γιατί το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής εφηύρε τον αποτελεσματικότερο τρόπο προκειμένου να μισήσουν οι μαθητές τα Λατινικά…Θα πάρουμε λοιπόν τον μαθητή που θα απομνημονεύσει αυτές τις 4,5 χιλ λέξεις των «επιφανών ανδρών» και θα τον βάλουμε στη Φιλοσοφική Σχολή (Φιλολογία Καλαμάτας 9526 μόρια, Φιλοσοφία Πάτρας 9517!). Στη συνέχεια, θα του δώσουμε κάποιο πτυχίο ενώ ταυτόχρονα θα επιδοτούμε για πολλά χρόνια, την οικογένειά του να τον συντηρεί μέχρι να βρεθεί εργασία εντελώς άσχετη με αυτό που σπούδασε για να ζήσει…
Η απόλυτη υποκρισία παντού: Στο σχολείο που είναι κολλημένο με φανατισμό στην παράδοση. Στις Πανελλήνιες που είναι αδιάβλητες αλλά όχι αξιοκρατικές. Στα πανεπιστήμια ανθρωπιστικών σπουδών που δέχονται αδιάφορους με το αντικείμενο φοιτητές. Στην πολιτεία που αγνοεί το τεράστιο χάσμα μεταξύ ακαδημαικής κατάρτισης και αγοράς εργασίας. Η ύλη των εισαγωγικών εξετάσεων για την κατεύθυνση των ανθρωπιστικών σπουδών είναι τεράστια. Και στα Λατινικά, και στα Αρχαία, και στην Ιστορία. Τόσο τεράστια που να μην επιτρέπει στον μαθητή καμία κριτική επεξεργασία των θεμάτων εκτός από την απομνημόνευσή της.
Αλλά το ζήτημα δεν είναι μόνο εκεί. Το πρόβλημα βρίσκεται στο ότι κανείς δεν σκέπτεται τον τρόπο με τον οποίο οι θεωρητικές επιστήμες θα μπορούσαν να φανούν χρήσιμες στην αγορά εργασίας του 21ου αιώνα. Γύρω μας έχουμε τις προκλήσεις της ψηφιακής εποχής, της τεχνητής νοημοσύνης, του αυτοματισμού, της παγκοσμιοποιημένης οικονομίας, των κοινωνικών αλλαγών, της κρίσης του πολιτεύματος και τόσων άλλων δεδομένων που η πραγματικότητα σκιαγραφεί στις ζωές μας. Μπορεί ο Σουητώνιος να προσφέρει κάτι σε όλα αυτά; Αν μπορεί έχει καλώς. Αν δεν μπορεί, ας τον κρατήσει η ιστορία σε κάποια βιβλιοθήκη μακριά από τις ζωές των νέων ανθρώπων. Και σε όποιον περισσεύει χρόνος, ας τον ψάξει από μόνος του.
Προσωπικά πιστεύω ότι η κλασική παιδεία (αρχαία και λατινική μαζί) έχει να δώσει πολλά στον σύγχρονο κόσμο μας. Όχι όμως με την εισαγωγή των Λατινικών, την γραμματική των Αρχαίων ή την «μουσιακή» ιστορία του σχολικού προγράμματος. Θα πρέπει να αναμορφώσουμε τα προγράμματα διδασκαλίας σε σχολεία και πανεπιστήμια. Να τα πάρουμε από την άγονη παράδοση και να τα προσαρμόσουμε στην εποχή μας. Μια εποχή που έχει ανάγκη από την ηθική της ελληνικής γραμματείας, τις βάσεις της ρωμαικής φιλοσοφίας των θεσμών. Κι έναν κόσμο που χρειάζεται για την ποιοτική του αναβάθμιση, τον φιλόσοφο, τον φιλόλογο, τον κοινωνιολόγο, τον ψυχολόγο και τον παιδαγωγό.
Φανταστείτε την επιβεβλημένη αναγκαιότητα πολλών ψυχολόγων στα σχολεία, των φιλολόγων σε διοικητικά συμβούλια εταιρειών και tων καθηγητών φιλοσοφίας σε πολυεθνικές. Μετά από συνδυασμό σπουδών ή μεταπτυχιακών στην εξειδίκευση του αντικειμένου. Δεν είναι πλέον, πολυτέλεια η πρακτική αναζήτηση της κλασικής παιδείας σε έναν κόσμο που η ηθική των κοινωνιών έχει αφεθεί σε έναν ανεξέλεγκτο μιντιακό κόσμο. Όλα όμως ξεκινούν από το ανεύθυνο και παρωχημένο εκπαιδευτικό μας σύστημα. Όχι μόνο το ελληνικό αλλά και πολλών άλλων χωρών.
Ας είχε τουλάχιστον λογαριασμό instagram ο Σουητώνιος. Θα ήταν σίγουρα, πιο εύκολο το "imitatio" (δημιουργική πρόσληψη) που η «εισαγωγή» προσδοκά για τους φετινούς υποψήφιους των Λατινικών…
13°
