Victoria Hislop: Η βρετανίδα συγγραφέας μιλάει στην ATHENS VOICE με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Ελληνικής Γλώσσας (9 Φεβρουαρίου).
Η Παγκόσμια Ημέρα Ελληνικής Γλώσσας, που θεσμοθετήθηκε το 2017, εορτάζεται την 9η Φεβρουαρίου, ημέρα θανάτου και μνήμης του Διονυσίου Σολωμού. Επ’ ευκαιρία του εφετινού εορτασμού, απευθυνθήκαμε σε τέσσερις αλλοεθνείς που διδάχτηκαν και μιλούν ελληνικά να μας κάνουν ένα σχόλιο για τη σχέση τους με τη γλώσσα μας: τη MaryNorris, a.k.a. Comma Queen, στέλεχος επί ένα τέταρτο του αιώνα του περίφημου «The New Yorker» και εμβληματική φυσιογνωμία της αγγλικής, τη VictoriaHislop, από τις πιο αγαπημένες συγγραφείς στην Ελλάδα —και όχι μόνο—, με πολλά μπεστ-σέλερ στην έως τώρα διαδρομή της, τη φιλόλογο Veronika Pleskotová από την Τσεχία και τον Αλβανό μετανάστη στην Ελλάδα Almir Hoxhaj. Τέλος, ζητήσαμε από την επίσημη μεταφράστρια του υπουργείου Εξωτερικών Μπερίν Μυισλή, να μας μιλήσει για το πώς βλέπουν τα ελληνικά οι Τούρκοι: άραγε, πόση αίγλη έχει η ελληνική στη γείτονα;
Για να μάθεις μία νέα ξένη γλώσσα όταν είσαι ενήλικας, απαιτείται ισχυρό κίνητρο και αφοσίωση. Για να μάθεις ελληνικά όταν είσαι πενήντα χρονών, χρειάζεται και μια στάλα τρέλα. Μία δεκαετία πριν, καταλήφθηκα και από τα τρία: είχα τρέλα, είχα κίνητρο και ήμουν απολύτως αφοσιωμένη.
Το πρώτο μου μυθιστόρημα, «Το Νησί», είχε μόλις εκδοθεί στα ελληνικά, και ήμουν προσκαλεσμένη σε μία παρουσίασή του στην Κρήτη. Ένας διερμηνέας καθόταν δίπλα μου στο πάνελ, και μετέφραζε ευσυνείδητα κάθε μου λέξη, όπως άλλωστε και κάθε λέξη του κοινού — κάθε ερώτηση και κάθε απάντηση. Πολύ πριν τελειώσει η εκδήλωση, ορκίστηκα να μην ξαναζήσω ποτέ μια τέτοια ντροπιαστική εμπειρία. Ένιωθα σαν μια άψυχη κούκλα, σαν μια μαριονέτα που δεν μπορούσε ούτε να ακούσει ούτε να μιλήσει. Και μάλιστα το συναίσθημά μου αυτό ήταν ακόμη πιο έντονο λόγω της φύσης των ελληνικών: οι αγγλικές λέξεις γίνονται μεγαλύτερες όταν μεταφράζονται στα ελληνικά. (Κοιτούσα με γουρλωμένα μάτια το ελληνικό αντίτυπο του «Νησιού» στην ποδιά μου: ήταν τουλάχιστον κατά το εν τρίτον πιο χοντρό από ό,τι το πρωτότυπο).
Μόλις βρέθηκα στο Λονδίνο, μετά από λίγες ημέρες, πήγα κατευθείαν στο Ελληνικό Κέντρο για να βρω έναν δάσκαλο. Έπεσα με τα μούτρα στη μελέτη για μήνες, σχεδόν σαν μανιακή, πολύ συχνά ξεσπώντας σε κλάματα κατά τη διάρκεια του μαθήματος, όταν απογοητευόμουν από την πολυπλοκότητα της γραμματικής των ελληνικών — αλλά χωρίς ποτέ, σε όλο αυτό το διάστημα, να μειωθεί η αποφασιστικότητά μου. Λάτρεψα τον δάσκαλό μου (αυτό είναι πολύ σημαντικό στην εκμάθηση μιας ξένης γλώσσας όταν είσαι μεγάλος) και τελικά γίναμε οι καλύτεροι φίλοι. Η αλήθεια είναι πως είχε σοκαριστεί από την προκλητική απαίτησή μου στο πρώτο μας κιόλας μάθημα: «Πρέπει να τα μιλάω καλά μέσα σε τρεις μήνες που έχω ξανά παρουσίαση», του είχα πει. Νά που τα καταφέραμε όμως. Τα καταφέραμε μαζί, οι δυο μας: αργότερα την ίδια χρονιά, βρέθηκα ξανά μπροστά στο κοινό, ικανή να μιλήσω ολομόναχη για το βιβλίο μου.
Μία δεκαετία μετά, εξακολουθώ να κάνω μαθήματα κατά τους καλοκαιρινούς μήνες, συμπληρωματικά όμως πλέον στο καθημερινό μου διάβασμα (που βέβαια γίνεται με ένα λεξικό πάντα από κοντά) και στις καθημερινές μου συζητήσεις. Ποτέ δεν θα μιλήσω τα ελληνικά σαν πραγματική Ελληνίδα, αλλά η επιθυμία μου να επικοινωνώ και να καταλαβαίνω έχει εκπληρωθεί. Όσο για το ταξίδι της μάθησης (απαλλαγμένο πια από δάκρυα), αυτό εξακολουθεί βέβαια να είναι πάντα συναρπαστικό, απολύτως ανταποδοτικό και βαθύτατα ικανοποιητικό.
Εννοείται, δε, πως τα οφέλη μου από τη γνώση της ελληνικής είναι αμέτρητα. Δεν υπάρχει χώρος να τα απαριθμήσω όλα εδώ, αλλά ας πω τουλάχιστον τα εξής: το ότι κατανοούσα εκατό τοις εκατό τον όρκο μου όταν έλαβα την ελληνική υπηκοότητα, και μάλιστα τον απήγγειλα μόνη μου· το ότι έχω το προνόμιο να συνομιλώ με ηλικιωμένους στην Κρήτη (οι περισσότεροι από τους οποίους δεν μιλούν καθόλου αγγλικά)· το ότι μου δόθηκε η ευκαιρία να… μαγειρέψω «ζωντανά» στην ελληνική τηλεόραση· το ότι είμαι σε θέση να διαβάζω τις κυριακάτικες εφημερίδες· το ότι μπορώ να παίξω έναν ρόλο στο πλατό όταν τα βιβλία μου διασκευάζονται για την τηλεόραση — και πολλά, πολλά άλλα…
9°
