Αρεζού Καμπουλί: Ένα λαμπερό πλάσμα στο Προεδρικό Μέγαρο

Η μικρή Αρεζού Καμπουλί, η 12χρονη πρόσφυγας από το Αφγανιστάν, καλεσμένη της Προέδρου της Δημοκρατίας. Πόσο μεγάλη τιμή και χαρά – και για τις δύο! Η μητέρα της, όσο περιμένουν στον κήπο του Προεδρικού Μεγάρου, της λέει να αναπνέει. Δεν φαίνεται να έχει άγχος κι ας περιμένει ολόκληρη Πρόεδρο της Δημοκρατίας, και ας είναι το κέντρο της προσοχής με όλους αυτούς τους μεγάλους γύρω της. Είναι παιδί, κι όμως ένα τόσο φωτεινό παράδειγμα, και για την πολιτεία, και για όλους εμάς, όπως λέει η Κατερίνα Σακελλαροπούλου όταν κάθεται δίπλα της. Η Αρεζού, με όσα έχει καταφέρει, μας μιλάει για τη σημασία της ένταξης, για το πόσο σημαντικό είναι τα παιδιά να πηγαίνουν σχολείο, να μαθαίνουν τη γλώσσα, αλλά και πού μπορεί ο καθένας να φτάσει, ένα παράδειγμα θέλησης και μαζί μια απάντηση στον φόβο μας για τους ξένους.

Δεν είναι συνηθισμένο να είσαι 12 χρονών, να κουβαλάς την ιστορία της προσφυγιάς και να έχεις καταφέρει τόσο πολλά. Η Αρεζού είναι ένας τυχερός άνθρωπος, σκέφτεσαι όταν τη βλέπεις. Και μετά, παρατηρείς πόσο θάρρος έχει, ότι ξέρει να στέκεται και να μιλάει, σαν ίσος προς ίσο, και ότι λέει συχνά «ευχαριστώ πολύ» με μια αίσθηση ευγνωμοσύνης (για το πώς της έχει φερθεί η ζωή;). Και, βέβαια, μαζί με το χάρισμα της επικοινωνίας, διαθέτει ευφυΐα και πείσμα. Μιλάει πέντε γλώσσες (φαρσί, νταρί, αγγλικά, τουρκικά και ελληνικά) και έχει ζήσει μέχρι τώρα τρεις ζωές (!) – την περιμένουν άλλες δύο, τουλάχιστον.  

Την ιστορία της τη μάθαμε λίγο πολύ όλοι. Όταν ήταν 6 χρονών αναγκάστηκε να εγκαταλείψει με την οικογένειά της το Αφγανιστάν, για λόγους ασφάλειας. Στην Τουρκία έμεινε μέχρι τα 9 της. Εκεί, όπως μου λέει, έμαθε τουρκικά από την τηλεόραση στην αρχή, μετά είχαν μια γειτόνισσα που τη δίδασκε. Αγγλικά έκανε με τη μαμά της στο Αφγανιστάν, και μετά στην Τουρκία. Κάποια στιγμή πήραν την απόφαση να έρθουν στην Ελλάδα. «Η Ελλάδα είναι πολύ καλή χώρα, φοβερή χώρα, και οι άνθρωποι με βοήθησαν πολύ, και οι δάσκαλοί μου, τους ευχαριστώ και πάντα θα τους ευχαριστώ, είναι όλοι πολύ καλοί», μου λέει. Η Αρεζού είναι τυχερή, αν και όλα αυτά δεν είναι τύχη, φυσικά, αλλά βήματα που έγιναν μετά από δύσκολες αποφάσεις που πήρε η οικογένειά της.

Η Πρόεδρος μιλάει με τη μητέρα της, τα παιδιά δεν μπορούν από μόνα τους. Της αναγνωρίζει όσα θαυμαστά έχει πετύχει, μία γυναίκα με αγάπη και πίστη στην εκπαίδευση και στη μόρφωση. Ιρανή που παντρεύτηκε Αφγανό, στο Αφγανιστάν εργαζόταν για 15 χρόνια ως σύμβουλος εκπαίδευσης, ενώ στην Ελλάδα είναι πολιτισμική διαμεσολαβήτρια και συνεργάζεται με μη κερδοσκοπικές οργανώσεις ως διερμηνέας. Όλοι νιώθουμε την ανάγκη να συγχαρούμε αυτή τη γυναίκα, για τη δύναμή της και για τους δρόμους που άνοιξε στο παιδί της. Το ίδιο και τον πατέρα της οικογένειας, που δεν μιλάει αγγλικά, και κάθεται δίπλα στη μικρή του, περήφανος. Και δίπλα στη μαμά η μικρούλα αδερφή της Αρεζού, μια κουκλίτσα 6 χρονών, «πηγαίνει στο νηπιαγωγείο και μαθαίνει μόνη της αγγλικά, στο you tube!» μου λέει η Αρεζού, και μου δίνει να καταλάβω πόσο σημαντική είναι για όλες τους η γνώση.

. 

Η Αρεζού μιλάει στην Πρόεδρο για τις δυσκολίες που αντιμετώπισαν, «έπρεπε να μάθω πρώτα τη γλώσσα, έπρεπε να μάθω να καταλαβαίνω τους ανθρώπους». Αλλά και για τα όνειρά της, λίγο πριν φύγει για την Αμερική. Η μητέρα της έψαξε τα σχολεία που θα μπορούσαν να τη δεχθούν, και η μικρή κέρδισε την υποτροφία στο International School of Boston, ένα δίγλωσσο (αγγλικά-γαλλικά) μη κερδοσκοπικό σχολείο με 530 μαθητές, από περισσότερες από 43 χώρες. Η Πρόεδρος μιλάει μαζί της, και είναι συγκινητικός ο τρόπος που η Αρεζού της απευθύνεται. Έχει συνηθίσει να βγαίνει μπροστά, είναι μαχήτρια της ζωής και οι πόρτες ανοίγουν για εκείνη η μία μετά την άλλη, απαντάει σε αυτά που τη ρωτάνε και, κυρίως, λέει αυτά που θέλει εκείνη να πει. Για τις ευκαιρίες που χρειάζονται τα παιδιά σαν αυτή, που μεταναστεύουν σε μια ξένη χώρα, πόσο σημαντικό είναι να πάνε σχολείο και να μάθουν την καινούργια γλώσσα.

Πώς να νιώθει αυτό το παιδί, που έκανε το πέρασμα από έναν κόσμο σε έναν άλλο και γνωρίζει πολύ καλά και τους δύο, τον φόβο, την αβεβαιότητα και την αγωνία για το άγνωστο, την ελπίδα, τη χαρά, την αισιοδοξία και την πίστη ότι όλα θα πάνε καλά; «Όταν μια πόρτα είναι κλειστή πρέπει να την ανοίξουμε μαζί, όπως το έκαναν οι γονείς μου, στη συνέχεια οι δάσκαλοί μου και μετά οι Έλληνες, έτσι όπως η πόρτα άνοιξε και για μένα». Όλοι μαζί πρέπει, ναι, τα παιδιά σαν την Αρεζού χρειάζονται ευκαιρίες, πρώτη εκείνη το ξέρει πολύ καλά και μας το λέει.

Η επόμενη ενδιάμεση στάση θα είναι στην Πορτογαλία. Εκεί θα εγκατασταθεί η οικογένειά της, με το πρόγραμμα μετεγκατάστασης δικαιούχων διεθνούς προστασίας που βρίσκονται σε Δομές Φιλοξενίας στην Ελλάδα, το οποίο τρέχει το Υπουργείο Μετανάστευσης και Ασύλου. Μια νέα ζωή τους περιμένει. Η μικρή Αρεζού θα μάθει και πορτογαλικά, ενώ ήδη έχει ξεκινήσει να μαθαίνει γαλλικά για το επόμενο βήμα, σε λίγους μήνες. Η ευφυΐα της φαίνεται και στο πόσο γρήγορα μαθαίνει τις γλώσσες. Μου μιλάει ελληνικά και ξεχνάω ότι αυτό το παιδί ήρθε πριν από 2 χρόνια στην Ελλάδα, ότι χρειάστηκε να μάθει άλλη μια γλώσσα τα τρία προηγούμενα χρόνια στη ζωή της μόνο και μόνο για να μάθει να επιβιώνει. Εδώ και χρόνια είναι η διερμηνέας ανάμεσα στην οικογένειά της και στον υπόλοιπο κόσμο, οι γλώσσες είναι το διαβατήριό της στον κόσμο. «Στο σχολείο μου στη Βοστώνη μιλούν και αγγλικά και γαλλικά, τώρα ξεκίνησα στο Zoom με μία κυρία γαλλικά». Όσο ολοκληρώνονται οι διαδικασίες για να πάρει τη σπουδαστική βίζα για τις ΗΠΑ και μέχρι να πάνε στην Πορτογαλία, η Αρεζού παρακολουθεί τη Β' Γυμνασίου στο 6ο Γυμνάσιο Μυτιλήνης.

Και εκεί με ποιον θα μείνεις, την έχεις γνωρίσει την οικογένεια που θα σε φιλοξενήσει; τη ρωτάω. «Ναι, είναι μια κυρία, διαβάζουμε βιβλία μαζί στο ίντερνετ, μιλάμε… Έχει δύο παιδιά, που έχουν τη δική τους οικογένεια, αλλά έχει και φίλες (σ.σ. αυτό μου το τονίζει δύο φορές), είναι ακτιβίστριες». Για πιο θέμα; «Ε… για τα δικαιώματα των γυναικών και των ανθρώπων». Είναι καλή; «Πολύ καλή κυρία είναι, δασκάλα, αλλά είναι και δασκάλα γιόγκας! Είμαι πολύ χαρούμενη που την γνώρισα». Η Αρεζού μου εξηγεί ότι κάνει ήδη γιόγκα στη Μυτιλήνη, σε μια αμερικανίδα δασκάλα, με Zoom τον περισσότερο καιρό, λόγω κόβιντ. «Η μητέρα μου πήγε να κάνει μετάφραση στη γιόγκα που κάνει η κ. Angela Farmer, την ξέρεις; Πολύ καλή δασκάλα, έγιναν φίλες και μετά πήγαμε στον Μόλυβο και κάναμε μαζί της. Εκεί γνωρίσαμε και την κυρία που θα με συνοδεύει στην Αμερική». Πολύ τυχερή! Εκτός από τη σημασία της γνώσης, η Αρεζού έχει ήδη μάθει ότι στη ζωή προχωράμε και μέσα από τις συναντήσεις μας, έχει μάθει να εμπιστεύεται και πόσο σημαντικό είναι να γνωρίζεις ανθρώπους που να είναι υποστηρικτικοί και να σου ανοίγουν δρόμους. Όσο μιλάμε καταλαβαίνω όλο και περισσότερο ότι ο τρόπος που εκφράζει την ευγνωμοσύνη της είναι γνήσιος, είναι αυτό που θέλει να επιστρέψει σε ό,τι εκείνη νιώθει πως της έχει γενναιόδωρα προσφερθεί.

«Είμαι πολύ ευχαριστημένη». Λυπάσαι για κάτι; «Στενοχωριέμαι βέβαια που θα αφήσω την οικογένειά μου, αλλά αυτό είναι ένα βήμα που θα βοηθήσει στην εκπαίδευσή μου, ναι;» Ναι, φυσικά, μερικές φορές συμβαίνει να νιώθουμε κάτι πολύ όμορφο, αλλά την ίδια στιγμή και κάτι δύσκολο, όταν πρέπει να αποχωριστούμε αυτούς που αγαπάμε. «Ακριβώς. Ευχαριστώ πολύ». Μου το λέει με νόημα, σαν να βρήκα τις λέξεις για κάτι που κι εκείνη ήθελε να πει.

Η μικρή Αρεζού Καμπουλί είναι ένα αδιόρατα λαμπερό πλάσμα. Μάλλον είναι η δύναμή της. Είναι και ο χαρακτήρας της, όπως πολύ σωστά σχολιάζει η Πρόεδρος, δεν είμαστε όλοι τόσο άνετοι, από τόσο μικροί, με τις μεγάλες αλλαγές. Είναι χαρούμενη που θα πάει για ακόμα μια φορά σε μια ξένη χώρα, «θα μάθω την κουλτούρα, θα μάθω πράγματα που δεν ήξερα, πώς ζουν άλλοι άνθρωποι, πώς σκέφτονται, πώς είναι...» Θέλει να μορφωθεί. Θέλει να γίνει γιατρός για να βοηθάει άλλους ανθρώπους, γιατί ξέρει πώς είναι να χρειάζεσαι βοήθεια και να την παίρνεις. Ή να μην την παίρνεις. Σίγουρα έχουν δει πολλά τα μάτια της. Αλλά ξέρει και πως, αν σε βοηθήσουν και προσπαθήσεις κι εσύ, σίγουρα μπορείς να φτάσεις πολύ μακριά.

Η Αρεζού θα φύγει από την Ελλάδα, άραγε θα επιστρέψει ποτέ; αναρωτιόμαστε. Μήπως ξεχάσει τα ελληνικά; Ελπίζουμε όχι. Μας λέει ότι θα θυμάται με αγάπη τη χώρα μας και τους ανθρώπους της. «Σας ευχαριστώ πολύ». Κι εμείς, Αρεζού, σε ευχαριστούμε πολύ… Θέλουμε να μας θυμάσαι, και θέλουμε να ξανάρθεις. Καλή τύχη και καλή σταδιοδρομία, σίγουρα θα καταφέρεις πάρα πολλά εκεί που θα πας και έχεις ήδη καταφέρει πολλά. Είσαι ένας χαρούμενος, ευγνώμων άνθρωπος που μας δείχνει τη φωτεινή πλευρά αυτού του κόσμου. Καρδούλα.