O Γ., οροθετικός, μιλάει για τη γνωριμία του με τον Ζακ Κωστόπουλο

Ο Ζακ ήταν αφοσιωμένος στην προσπάθεια ενδυνάμωσης των οροθετικών για να ζήσουν καλύτερα και να μη χάνονται στους φόβους τους. O Γ., οροθετικός, μιλάει για τη γνωριμία του μαζί του, τον ρόλο που έπαιξε στη ζωή του και την ακτιβιστική του δράση.

Η πρώτη φορά που τον είδα ήταν εν αγνοία του. Ήταν στο ίντερνετ, σε ένα σάιτ γνωριμιών. Είχε αναρτήσει τη φωτογραφία του δηλώνοντας ότι είναι οροθετικός. Αγνοούσα τελείως ποιος είναι και τι κάνει και εντυπωσιάστηκα από το θάρρος και την εντιμότητά του. Πρώτα απόρησα, μετά τον θαύμασα. Ήταν μια οριακή στιγμή για μένα. Εγώ ήξερα ότι είμαι οροθετικός αλλά ποτέ δεν διανοήθηκα να το κάνω γνωστό σε οποιονδήποτε, δεν ήθελα να πάρω το κόστος μιας απόρριψης ή της απαξίωσης και  φοβόμουν πάρα πολύ τις αντιδράσεις των άλλων και πρώτα απ’ όλα της οικογένειάς μου. Ακόμη και στους σεξουαλικούς μου συντρόφους δεν το έλεγα, χρησιμοποιούσα προφυλακτικό και τέλος. 

Εκείνος όμως είχε αποφασίσει να εκτεθεί και να πει σε όλους «αυτός είμαι». Φαντάστηκα ότι για να κάνει αυτό το βήμα θα έχουν προηγηθεί πολλά άλλα σημαντικότερα, στο οικογενειακό και στο κοινωνικό του περιβάλλον. Αισθάνθηκα απίστευτα μαλάκας. Όχι γιατί δεν είχα κάνει κάτι ανάλογο, αλλά γιατί δεν μου είχε περάσει καν από το μυαλό, ήταν αυτονόητο για μένα ότι θα κρύβομαι. Βλέποντας τον Ζακ να δημοσιοποιεί την οροθετικότητά του, μου ήρθαν στο μυαλό όλες οι σκέψεις που έδιωχνα τα τελευταία πέντε χρόνια, από τότε που έμαθα ότι έχω τον ιό. Ντράπηκα για τη δειλία μου και αποφάσισα να την πολεμήσω, να απελευθερωθώ, να συμφιλιωθώ με τον εαυτό μου – και σ’ όποιον αρέσω. Πάλεψα κάποιες μέρες με τους ενδοιασμούς μου και τελικά δήλωσα κι εγώ την οροθετικότητά μου με τη φωτογραφία μου στο ίδιο σάιτ. Από εκείνη τη στιγμή και μετά άλλαξαν όλα. Άρχισα να μιλάω ανοιχτά και δημόσια γι’ αυτό και λυτρώθηκα. Όχι μόνο γιατί μπόρεσα να βοηθήσω άλλους ανθρώπους που βρέθηκαν στην ίδια θέση με τη δική μου, αλλά και γιατί εγώ ο ίδιος αποδέχτηκα ουσιαστικά αυτό που είμαι, η αρρώστια είναι κομμάτι της ταυτότητάς μου. Η αγγελία μου στο σάιτ είχε ανταπόκριση, έκανα γνωριμίες κι αυτό μου έδωσε αυτοπεποίθηση. Διαπίστωνα ότι μπορώ να είμαι ελκυστικός και μέσα στην αλήθεια μου, τι άλλο να ζητήσει κανείς. 

Όταν γνώρισα τον Ζακ, στο πλαίσιο δράσεων για την ενημέρωση των οροθετικών, του είπα ότι χωρίς να το ξέρει είχε καθορίσει τη δική μου πορεία, ότι χάρη σ’ αυτόν έβγαλα την κουκούλα και έδειξα το πρόσωπό μου.

Όταν γνώρισα τον Ζακ, στο πλαίσιο δράσεων για την ενημέρωση των οροθετικών και την προστασία των δικαιωμάτων τους, του είπα ότι χωρίς να το ξέρει είχε καθορίσει τη δική μου πορεία, ότι χάρη σ’ αυτόν έβγαλα την κουκούλα και έδειξα το πρόσωπό μου. Θυμάμαι ακόμη το χαμόγελό του. Είχε χαρεί πολύ. Άλλωστε ήταν αφοσιωμένος στην προσπάθεια ενδυνάμωσης των οροθετικών για να ζήσουν καλύτερα και να μη χάνονται στους φόβους τους. Κάθε φορά που διαπίστωνε ότι βοήθησε έναν άνθρωπο χαιρόταν σαν μικρό παιδί. Έτσι έκανε κι όταν του είπα αυτή τη σύντομη ιστορία. Με ρώτησε πώς την πάτησα, του είπα ότι ένα καλοκαίρι στη Μήλο όπου δούλευα σε ένα μπαράκι ερωτεύτηκα τρελά έναν Σουηδό αρχιτέκτονα, ζήσαμε 15 μέρες μια ερωτική τρέλα και μέσα σ’ αυτή τη μέθη κάποιες φορές κάναμε σεξ ελεύθερα γιατί ήμασταν σε μια παραλία ή στο αυτοκίνητο και δεν είχαμε μαζί μας προφυλακτικά. Λίγους μήνες μετά την επιστροφή του Έρικ στη Στοκχόλμη πήρα ένα μέιλ με το οποίο με ενημέρωνε για τον HIV, είχε κάνει εξετάσεις αίματος γιατί τον ειδοποίησε ο πρώην σύντροφός του που διαγνώστηκε. Το σοκ ήταν μεγάλο. Ήξερα λίγα πράγματα για την ασθένεια, δεν είχε συμβεί σε κάποιον φίλο μου για να μου είναι οικεία η εμπειρία, επαρχιώτης όπως είμαι κουβαλάω ένα σωρό στερεότυπα, δεν ήμουν καθόλου προετοιμασμένος γι’ αυτό. Στην αρχή θύμωσα πάρα πολύ μαζί του, με τον καιρό κατάλαβα ότι δεν έφταιγε ο ίδιος, δεν το ήξερε, και ήταν τόσο έντονο το πάθος όταν ήμασταν μαζί που ήταν αδύνατο να μην παρασυρθούμε. Το επόμενο καλοκαίρι δούλεψα ξανά στη Μήλο και ήρθε πάλι διακοπές μόνο και μόνο για να ξαναβρεθούμε. Τον απέφευγα στα μέιλ και στα τηλέφωνα, αλλά όταν τον συνάντησα ήταν σαν να είχαμε κοιμηθεί μαζί το προηγούμενο βράδυ, τόσο κοντά ήμασταν. Αφέθηκα και περάσαμε μαζί δύο μαγικές εβδομάδες και δεν χρειαζόταν πια να ψάχνουμε για προφυλακτικό. 

Όλοι θεωρούμε ότι τον Ζακ τον έφαγαν. Άλλοι είναι πιο θυμωμένοι με τον καταστηματάρχη και τον μεσίτη, άλλοι με τους μπάτσους. Όλοι όμως πιστεύουμε ότι ο Ζακ πλήρωσε αυτό που ήταν. Μπορεί να μην ήξεραν ακριβώς ποιος ήταν, καταλάβαιναν όμως ότι ήταν αλλιώς. Γι’ αυτό τόση αγριότητα, γι’ αυτό τόση απάθεια. 

Είχε δώσει μάχες για την καταπολέμηση του στίγματος. Έλεγε πάντα ότι οι οροθετικοί αντιμετωπίζονται σαν κατηγορούμενοι, ότι δεν πρόσεξαν, κάτι έκαναν λάθος και γι’ αυτό κόλλησαν. Και ήθελε να μας πείσει να μη νιώθουμε ενοχές και να μην αυτομαστιγωνόμαστε γιατί θα μπορούσε να συμβεί από ατύχημα. Έλεγε ότι επειδή σε πρόδωσε κάποιος που εμπιστεύθηκες δεν σημαίνει ότι φταις, δεν σημαίνει ότι είναι δίκαιο που τιμωρήθηκες. Πόσες φορές τον θυμάμαι να εξοργίζεται με όλους αυτούς που έχουν έτοιμο ένα «καλά να πάθεις» για εμάς, πόσες φορές τον θυμάμαι να φωνάζει ότι θα μπορούσε να συμβεί στον οποιονδήποτε.

Αυτό που του συνέβη πάντως ήταν πολύ πιο ακραίο απ’ όσο θα μπορούσε ποτέ να φανταστεί ακόμη κι ο ίδιος, που δεν είχε ρομαντικές αυταπάτες. 

Του συνέβη αυτό που θεωρούσε χειρότερο, αυτό που πολέμησε και αυτό που δεν έκανε ποτέ ο ίδιος. Ο Ζακ δεν ήξερε να είναι αμέτοχος, σιωπηλός ή αδρανής. Στη «Θετική Φωνή», όταν σταμάτησε να εργάζεται, έμεινε ως εθελοντής.

Πάντα μας ενθάρρυνε να μιλάμε για την οροθετικότητά μας. Έλεγε ότι όσο παραμένουμε αόρατοι τόσο ενισχύεται ο συντηρητισμός και οι προκαταλήψεις. Μας καλούσε να βγούμε από τη σκιά και να εκτεθούμε για να διεκδικήσουμε ισότητα και αποδοχή. 

Ο ίδιος είχε διηγηθεί πολλές φορές την ιστορία του. Το ξέραμε όλοι ότι κόλλησε από μία πρώην σχέση του. Το έμαθε το 2009. Ήταν φαντάρος και συμμετείχε σε μία εθελοντική αιμοδοσία μέσα στο στρατόπεδο. Λίγες μέρες μετά τον ειδοποίησαν ότι έπρεπε να κάνει κάποιες επιπλέον εξετάσεις γιατί κάτι είχε βρεθεί στο αίμα. Δεν ήταν οι συνηθισμένες συνθήκες κάτω από τις οποίες γίνεται μία διάγνωση γιατί έγινε στο στρατιωτικό νοσοκομείο και εκεί οι γιατροί, όπως ο ίδιος είχε πει, συμπεριφέρονταν με έναν τρόπο μάλλον ασύμβατο με το λειτούργημά τους. Έπαιρναν μέτρα ασφάλειας σαν να επρόκειτο να μολυνθούν από τον αέρα που ανέπνεε ο Ζακ. Τον πλησίαζαν μόνο φορώντας μάσκα και γάντια και τον έκαναν να αισθάνεται ανεπιθύμητος. Αυτό το τραύμα δεν επουλώθηκε ποτέ και γι’ αυτό πάλεψε για να μη συμβεί σε άλλους. Ο Ζακ έμαθε ότι κόλλησε, αφού είχε τελειώσει η σχέση του. Μάλιστα το έμαθε πριν τον πρώην σύντροφό του. Κάτι που έλεγε συχνά ήταν ότι όσο πιο πολύ μιλάμε για τον HIV τόσο πιο πολύ προστατευόμαστε. Πίστευε δηλαδή ότι η έλλειψη ενημέρωσης, αλλά και συζήτησης μέσα στο ζευγάρι έπαιζε καταλυτικό ρόλο για τη μετάδοση της ασθένειας. Κάτι που είχαμε κουβεντιάσει μεταξύ μας είναι ότι δεν μπορείς να θεωρείς τον άλλον υπεύθυνο, εσύ πρέπει να προστατεύσεις τον εαυτό σου και δεν πρέπει να αφήνεσαι στην τύχη ακόμη και αν νομίζεις ότι δεν διατρέχεις κίνδυνο. 

Υπάρχουν και πλευρές που δεν φαντάζεσαι σ’ αυτή την υπόθεση. Υπάρχουν άτομα που προσπαθούν να κολλήσουν για να πάρουν το επίδομα, καθόλου αστείο, γύρω στα 700 ευρώ είναι. Τώρα που με τα φάρμακα ζεις μια κανονική ζωή, μπαίνει ο άλλος στο τριπάκι να τσεπώσει τα λεφτά για να γλιτώσει από τη φτώχεια του. 

Έπαψα να είμαι θυμωμένος με τον Έρικ από τη στιγμή που ξεπέρασα το σοκ και άρχισα να ασχολούμαι στα σοβαρά με την οροθετικότητα. Άλλωστε πολύ σύντομα θύμωσα με τους γονείς μου που κρύβουν την αλήθεια από συγγενείς και φίλους, απ’ όλους. Όταν το είπα στη μάνα μου νόμιζε πως της κάνω πλάκα, δεν μπορούσε με τίποτα να το πιστέψει. «Τι φταίει κι αυτή;» ψέλλισε όταν τη ρώτησα γιατί το έκρυψε από την αδελφή μου. Εγώ τι φταίω; Δεν απάντησε. 

Αλλά τι σημασία έχει αν φταις ή όχι. Ο Ζακ έφταιξε λιγότερο απ’ όλους μας. Και τιμωρήθηκε πιο πολύ από τον καθένα.