Ένας Αλέξης για την Αθήνα

Ανάμεσα σε θεατρικές πρόβες και τη συγγραφή του νέου του μυθιστορήματος, ο Αλέξης Σταμάτης οραματίζεται πολιτιστικά δίκτυα στις γειτονιές της πρωτεύουσας και γι’ αυτό είναι υποψήφιος δημοτικός σύμβουλος της Αθήνας. Τον συναντήσαμε και μας μίλησε σχετικά. 

Αλέξη, πώς και κατεβαίνεις για δημοτικός σύμβουλος;
Μετά από περίπου τρεις δεκαετίες στα Γράμματα (ποίηση, πεζογραφία και θέατρο), ένιωσα την ανάγκη να ασχοληθώ και με τα κοινά. Εκείνο που πάντα λειτουργούσε ως αφορμή για μένα ήταν η επιθυμία. Η φύση είναι σοφή. Ανάλογα με την ηλικία, σου ανοίγει και νέα παράθυρα. Αυτή λοιπόν η ευκαιρία είναι ένα παράθυρο που ανοίγεται μπροστά μου και επιθυμώ πολύ να δω τι ακριβώς μπορεί να υπάρχει από την άλλη πλευρά.

Έχεις ξανασχοληθεί ποτέ με την ενεργή/εφαρμοσμένη πολιτική;
Όχι, ποτέ. Κάποτε μου είχε γίνει μια τιμητική πρόταση για την ευρωβουλή από τη ΔΗΜΑΡ και την είχα αρνηθεί.

Και γιατί στον συνδυασμό του Κώστα Μπακογιάννη;
Η τοπική αυτοδιοίκηση, έτσι όπως την αντιλαμβάνομαι εγώ τουλάχιστον, δεν είναι πολιτική, αλλά πράξη: εξού και όταν ο Κώστας Μπακογιάννης μού έκανε την πρόταση, υπό τον όρο μιας υπερκομματικής υποψηφιότητας, συμφώνησα. Ο Κώστας είναι ένας άνθρωπος που δεν θυμίζει καθόλου την εικόνα που έχουμε για τους σημερινούς πολιτικούς, η πλειονότητα των οποίων κουβαλούν μια κοινότοπη στερεοτυπική αφήγηση δεκαετιών, διανθισμένη με επικοινωνιολογικά τρικ των social media. Είναι ένας τύπος που αναπνέει το σήμερα, με τον οποίο το πρώτο που κάναμε ήταν να συζητήσουμε για Λογοτεχνία.

Ποιοι είναι οι κύριοι παράγοντες που έπαιξαν ρόλο στην απόφασή σου;
Νομίζω ότι πέραν της διάθεσης προσφοράς ένας κύριος λόγος είναι ότι γνωρίζω αρκετά για το αντικείμενο. Η πρωτεύουσα είναι μια πόλη που έχω αναλύσει διεξοδικά κατά τη διάρκεια των σπουδών μου στο Τμήμα Αρχιτεκτόνων του ΕΜΠ. Ήταν μια μοναδική περίοδος μετά τη μεταπολίτευση, όταν το τμήμα αυτό είχε καθηγητές όπως οι Ζήρας, Κανιάρης, Αντωνακάκης, Μπούρας, Χαϊδόπουλος, Σόρογκας, Τάσσος κ.λπ. Χρησιμοποιούσαμε την πόλη ως εργαστήριο. Μελετούσαμε γειτονιές, δημιουργούσαμε χαράξεις, αναδεικνύαμε χωροταξικές αντιφάσεις και συγγένειες, αναλύαμε τη μορφολογία των κτιρίων της, την κάναμε φύλλο φτερό. Συν τοις άλλοις τα μεταπτυχιακά που έκανα στο Λονδίνο είχαν ως θέμα την κοινωνιολογική ανάλυση του δομημένου χώρου.

Ποια είναι η προσωπική σχέση σου με την Αθήνα;
Είμαι κάτοικος του κέντρου της Αθήνας από τότε που γεννήθηκα. Έχω ζήσει περίπου πέντε δεκαετίες στο τρίγωνο Κολωνάκι - Εξάρχεια - Σόλωνος. Αγαπώ πολύ αυτή την πόλη και δεν θα την άλλαζα με τίποτα.

Ποια είναι η «ιδεολογία» (με ή δίχως εισαγωγικά) σου για την πόλη;
Αν υπάρχει ένα ιδεολογικό στίγμα στο «κάτω κείμενο», είναι η ίδια η έννοια της πόλης. Εκτός των αυτονόητων δράσεων (διότι πραγματικά χρειάζεται μια έφοδος του αυτονόητου σε αυτή τη χώρα), για να γίνει η Αθήνα αυτό που πραγματικά θέλουμε, απαιτείται και μια επίθεση πολιτισμού.

Φαντάζομαι ότι, αν εκλεγείς, προτεραιότητά σου θα είναι ακριβώς τα θέματα πολιτισμού.
Ναι, όπως είπα αρχίσαμε έναν διάλογο με τον Κώστα και του εξήγησα πως εκείνο που με ενδιαφέρει να ασχοληθώ είναι ο τομέας που κυρίως γνωρίζω: ο πολιτισμός. Εκεί συμφωνήσαμε. Όταν μιλάμε για την Αθήνα μιλάμε για μια πόλη συνώνυμη του πολιτισμού, γεμάτη ευκαιρίες για πολιτιστική αξιοποίηση του δημόσιου χώρου, γεμάτη εκπλήξεις, και αφορμές για δράση. Ο Δήμος λοιπόν πρέπει να στηρίξει τη σύγχρονη πολιτιστική παραγωγή και δημιουργία μέσα από τις δομές του, και να αναπτύξει πιθανόν και νέες.

Για να δώσω κάποια παραδείγματα, πιστεύω ότι μπορεί να οργανωθούν πολιτιστικά δίκτυα σε γειτονιές, να εξελιχθεί η γειτονιά υπεροτοπικά με δράσεις που να αφορούν τους κατοίκους της, αλλά τέτοιας ποιότητας δράσεις που να προσελκύουν και πολίτες από αλλά μέρη, δημιουργώντας έτσι την επιθυμητή σύζευξη και διάδραση. Επίσης θα ήθελα να δω δομές, κτίρια και χώρους του Δήμου που θα αναλάβουν πολιτιστικές δράσεις, με στόχο να αναζωογονηθούν «κουρασμένες» και προβληματικές περιοχές. Να αποκτήσει η εμπειρία της πόλης «αφήγηση» αντάξια της φήμης και ιστορίας της, να τη διατρέχει ένα νήμα που να ενώνει –και μέσα από τον πολιτισμό– τα αντιφατικά, αλλά και πολύ ενδιαφέροντα στοιχεία της.

Ποια είναι κατά τη γνώμη σου τα κύρια προβλήματα της πόλης σήμερα;
Εκτός από τα αυτονόητα –καθαριότητα, ασφάλεια, πράσινο, απασχόληση, ναρκωτικά, επιχειρηματικότητα, απουσία αισθητικής, μερική έλλειψη δομών– ένα κύριο ζήτημα είναι να αποκτήσει ο Αθηναίος συνείδηση πολίτη και να συμμετέχει στη ζωή της Αθήνας, έτσι ώστε να προκύψει μια πόλη που να νοιάζεται για όλους. Η πόλη είναι ένας ζωντανός οργανισμός, μια «αφήγηση» εν εξελίξει. Κι ως τέτοιος πρέπει να τροφοδοτείται διαρκώς με ενέργεια από τους θεσμούς, αλλά ακόμα περισσότερο και από τους κατοίκους της. Μια «τεμπέλικη» πόλη θα καταλήξει άσχημη πόλη.

Η γνώμη σου, Αλέξη, για τους υποψήφιους δημάρχους των άλλων συνδυασμών;
Τουλάχιστον οι τρεις άλλοι που έχω παρακολουθήσει –Γερουλάνος, Ηλιόπουλος, Σοφιανός– είναι εξαιρετικά ενδιαφέρουσες προσωπικότητες, με ουσιαστικό όραμα για την πόλη. Εντύπωση μου έχει κάνει το ήθος και η αυθεντικότητα του κ. Ηλιόπουλου, ενώ εκτιμώ τις γνώσεις και τη βαθύτητα σκέψης του κ. Γερουλάνου. Συνολικά, ένα πολύ υψηλό επίπεδο υποψηφίων.

Πώς βλέπεις το ότι οι εκλογές αυτές θα γίνουν με απλή αναλογική;
Αυτό σημαίνει πως ό,τι, μα ό,τι και να γίνει, οι συνδυασμοί πρόκειται να συνεργαστούν μεταξύ τους. Πιστεύω πως με τις κατάλληλες συνέργειες και ξεπερνώντας τις φθαρμένες, αραχνιασμένες και –πλέον, απομυθοποιημένες– κομματικές αγκυλώσεις είναι εφικτό να δουλέψουμε όλοι μαζί. Είτε είμαστε συγγραφείς, είτε οτιδήποτε άλλο, όλοι είμαστε πολίτες αυτής της αντιφατικής αλλά και υπέροχης πόλης, άρα όλοι πρέπει νοιαζόμαστε να βελτιώσουμε την άσχημη εικόνα που παρουσιάζει η Αθήνα. Βάση για τη διαπαραταξιακή συνεργασία μπορεί να γίνει ένα πρόγραμμα όπως του συνδυασμού «Αθήνα ψηλά», γιατί είναι ταυτόχρονα και ένα επιχειρησιακό σχέδιο, κοστολογημένο σε απόλυτους αριθμούς και με συγκεκριμένη στόχευση.

Θα καταφέρεις να συνδυάσεις ιδιότητα δημοτικού συμβούλου και καλλιτεχνική δράση;
Φυσικά, ήδη το κάνω προεκλογικά: Στις 10 Μαΐου ανεβαίνει στο Εθνικό Θέατρο το έργο μου «Μελίσσια» σε σκηνοθεσία Γιώργου Παλούμπη. Παίζουν οι: Μπέτυ Αρβανίτη, Νίκος Αρβανίτης, Κώστας Βασαρδάνης, Μαρία Κεχαγιόγλου, Νεφέλη Κουρή και Νίκος Χατζόπουλος. Ταυτόχρονα γράφω και το επόμενό μου μυθιστόρημα. Ίσα ίσα, λοιπόν, ως δημοτικός σύμβουλος πιστεύω ότι θα ζήσω και περισσότερα ερεθίσματα, για να τα μετουσιώσω καλλιτεχνικά.