«Πούλησέ τη»: Η συμβουλή προς τον Μπέζος για τη Washington Post

Πριν από λίγες ημέρες, λίγο πριν τη μεγάλη εκλογική αναμέτρηση στις ΗΠΑ, η Washington Post, τα τελευταία χρόνια ιδιοκτησίας του Τζεφ Μπέζος, ανακοίνωσε ότι δεν σκοπεύει να στηρίξει κανέναν από τους δύο υποψήφιους.

Η ανακοίνωση, που σύμφωνα με αναλυτές θεωρήθηκε υπαγορευμένη από τον Μπέζος, προκάλεσε σφοδρές αντιδράσεις, αναφορικά με τις πεποιθήσεις της εφημερίδας, ωστόσο, κάποιοι επέλεξαν μαζί με την άποψή τους να προσφέρουν και ένα μικρό μάθημα ιστορίας των αμερικανικών media.

Ένας από αυτούς ήταν και ο John Harris ιδρυτικός συντάκτης και παγκόσμιος αρχισυντάκτης του ηλεκτρονικού πολιτικού περιοδικού Politico. Ο τρόπος με τον οποίο γράφει τόσο για την ιστορική εφημερίδα, όσο και για τον μεγιστάνα ιδιοκτήτη της στο τελευταίο του άρθρο είναι τουλάχιστον εξαιρετικά ενδιαφέροντας.

Με τίτλο «Οι μεταθανάτιες συμβουλές του Ben Bradlee στον Τζέφ Μπέζος: Πρέπει να πουλήσετε την Washington Post», ο Χάρις πρακτικά πιάνει την ιστορία της εφημερίδας από το 2013, όταν ακόμα Πρόεδρος των ΗΠΑ ήταν ο Μπαράκ Ομπάμα.

«Το καλοκαίρι του 2013, ο τότε ιδιοκτήτης του POLITICO, Robert Allbritton, μου έκανε μια ερώτηση με έναν άνετο, τύπου ‘απλώς κάνω μια αθώα ερώτηση’: Πιστεύεις ότι η οικογένεια Γκράχαμ θα πουλήσει ποτέ την Washington Post;

Η απάντησή μου ήταν γρήγορη και εμφατική: Ποτέ. Πριν γίνω ιδρυτής του POLITICO, είχα περάσει τις δύο πρώτες δεκαετίες της καριέρας μου στην Post και παρακολουθούσα τις εξελίξεις και την τύχη αυτής της εφημερίδας με γνήσιοκ ενδιαφέρον. Παρόλο που το έντυπο αντιμετώπιζε προκλήσεις, ο θεσμός και αυτό που αντιπροσώπευε ήταν πολύ στενά συνυφασμένα με την ταυτότητα και τις αξίες της οικογένειας Γκράχαμ για να πάψει να με ενδιαφέρει.

Λίγες μέρες αργότερα, συνειδητοποίησα ότι είχα γίνει ο στόχος ενός αστείου του Allbritton. Ήξερε ήδη ότι οι Γκράχαμς πουλούσαν την εφημερίδα. Τον είχαν καλέσει να κουβεντιάσουν μαζί του το ενδεχόμενο να θέλει να αγοράσει ο ίδιος την ιστορική εφημερίδα, όμως, εκείνος αρνήθηκε. Αλλά κάποιος πολύ πιο πλούσιος από τον Allbritton είχε δεχτεί.

Ακόμα πιο εντυπωσιακή από την είδηση ότι η Post θα πωλούνταν ήταν ο αγοραστής της: Ο ιδρυτής της Amazon Τζεφ Μπέζος, ένας από τους πλουσιότερους ανθρώπους στον κόσμο. Βρίσκεται τώρα στο επίκεντρο μιας οργισμένης θύελλας - που πυροδοτήθηκε τόσο από τους εργαζόμενους της Post όσο και από τους αναγνώστες - για την εκπληκτική παρέμβασή του την τελευταία στιγμή να μη στηρίξει, ως Μέσο, την Κάμαλα Χάρις έναντι του Ντόναλντ Τραμπ.

Η αναταραχή θέτει στο μικροσκόπιο το ευρύτερο τόξο της ιδιοκτησίας του. Πριν από έντεκα χρόνια, οι περισσότεροι από τους παλιούς συναδέλφους μου στην Post λυπούνταν που έφυγε η οικογένεια Graham, αλλά ήταν ενθουσιασμένοι που είδαν τον Μπέζος να έρχεται. [Τότε, είχε παραδεχθεί] ότι δεν ήξερε πολλά για τη δημοσιογραφία, αλλά μίλησε για την υπερηφάνειά του να είναι ιδιοκτήτης ενός ιστορικού Μέσου και δεσμεύτηκε να δώσει στην εφημερίδα τη δυνατότητα να ανακαλύψει μια νέα εκδοτική στρατηγική. Η «δυνατότητ» ερμηνεύτηκε με ευγνωμοσύνη ως προθυμία για επενδύσεις και ανοχή σε ό,τι αφορούσε τις βραχυπρόθεσμες απώλειες.

Κατά την τελευταία δεκαετία, ο Μπέζος έχει ανταποκριθεί και στις δύο περιπτώσεις, αν και δεν είναι καθόλου σαφές αν η εφημερίδα έχει βρει ένα ανθεκτικό εκδοτικό μοντέλο. Τα τελευταία χρόνια, σύμφωνα με δημοσιογραφικές αναφορές, η εταιρεία έχει υποστεί ετήσιες ζημίες που προσεγγίζουν τα εκατό εκατομμύρια δολάρια.

Υπάρχουν δύο πρωταρχικοί παράγοντες που εμποδίζουν την Post να μετατραπεί σε άλλη μια μητροπολιτική εφημερίδα - μία από τις περίπου δώδεκα - με διακεκριμένο παρελθόν, προβληματικό παρόν και σκοτεινό μέλλον.

Ο πρώτος παράγοντας είναι η μυσταγωγία της Post. Αυτή η αύρα οφείλεται στη θέση της στην πρωτεύουσα της χώρας και στην ιστορία της ως εφημερίδα του σκανδάλου Watergate, του διάσημου εκδότη Ben Bradlee και της οικογένειας Graham με επιρροή, ιδίως της Katharine Graham και του γιου της Donald Graham. Η μυσταγωγία μπορεί να ακούγεται σαν μια αόριστη έννοια, αλλά η αξία της είναι πραγματική. Οι μεγάλοι θεσμοί - από εφημερίδες μέχρι κολέγια και ακόμα και αθλητικές ομάδες - έχουν μια αφήγηση που έχει χτιστεί γύρω τους και ορισμένες αξίες που απορρέουν από αυτή την αφήγηση.

Ο Μπέζος, τα συμφέροντά του και ο θεσμός που λέγεται Washington Post

Για ό,τι αξίζει, η δημιουργία μιας θεσμικής ιστορίας και η καλλιέργεια κοινών αξιών είναι επίσης αυτό που προσπαθούμε να κάνουμε στο Politico. Αυτές οι αξίες είναι ο λόγος για τον οποίο οποιοσδήποτε, από το προσωπικό μέχρι τους αναγνώστες, ενδιαφέρεται για την τύχη ενός ειδησεογραφικού οργανισμού.

Ο δεύτερος παράγοντας δεν είναι καθόλου ασαφής: Η ιδιότητα του Μπέζος φαντασμαγορικά πλούσιου τιτάνα της τεχνολογίας καθώς και ως μια διασημότητα που ταξιδεύει σε όλο τον κόσμο και έχει γιοτ με προσωπικά και οικονομικά συμφέροντα που εκτείνονται από το λιανικό εμπόριο μέχρι την ψυχαγωγία και την εμπορική εκμετάλλευση του διαστήματος. Σίγουρα κάποιος σαν αυτόν έχει το πορτοφόλι και τη σοφία να γράψει ένα νέο κεφάλαιο για την Post.

Αυτό που έχει γίνει σταθερά σαφές κατά την τελευταία δεκαετία - και εξόφθαλμα προφανές τις τελευταίες δύο ημέρες - είναι ότι αυτοί οι δύο παράγοντες βρίσκονται σε ένταση μεταξύ τους. Μακροπρόθεσμα, είναι πιθανότατα ασυμβίβαστοι. Η δουλειά ενός ειδησεογραφικού οργανισμού, και ειδικά των οργανισμών που εδρεύουν στην Ουάσιγκτον, είναι να καλύπτουν γεγονότα που σχετίζονται με την εκάστοτε εξουσία. Ο Μπέζος είναι πολύ ισχυρός - και έχει πάρα πολλά και διαφορετικά συμφέροντα σε πάρα πολλούς τομείς - για οποιονδήποτε ειδησεογραφικό οργανισμό που του ανήκει να μην είναι εύλογα εκτεθειμένος στο μυαλό των υπαλλήλων του και του κοινού του.

Οι μεγάλες τεχνολογικές εταιρείες -συμπεριλαμβανομένων των Amazon, Apple, Microsoft και των ιδιοκτητών της Google, του Facebook και της X του Elon Musk- στη σύγχρονη παγκόσμια οικονομία έχουν εμβέλεια που προσεγγίζει περισσότερο ορισμένα έθνη-κράτη από ό,τι οι παραδοσιακές εταιρείες. Επιπλέον, διεισδύουν στην καθημερινή ζωή των πελατών - τι αγοράζουν, πού πηγαίνουν, τι διαβάζουν και τι παρακολουθούν - με τρόπους πολύ πιο οικείους από την εμβέλεια οποιασδήποτε μη ολοκληρωτικής κυβέρνησης.

Το πώς θα εξισορροπηθεί η καινοτόμος δύναμη αυτών των εταιρειών και η εκπληκτική ικανότητά τους να προβλέπουν και να ικανοποιούν τη ζήτηση των καταναλωτών από τη μία πλευρά, με την ικανότητά τους να κατασκοπεύουν και να χειραγωγούν τους χρήστες και να εκφοβίζουν τους ανταγωνιστές από την άλλη, είναι ένα από τα μεγάλα πολιτικά ερωτήματα της εποχής. Η Post έχει μια σύγκρουση που κόβει την ανάσα στο επίκεντρο αυτού που θα έπρεπε να είναι η ειδησεογραφική της ατζέντα.

Είμαι πρόθυμος να δώσω στον Μπέζος το πλεονέκτημα της αμφιβολίας ότι τα κίνητρά του δεν ήταν ο δειλός φόβος ότι ο Τραμπ μπορεί να κερδίσει και να τιμωρήσει την Amazon, την Blue Origin, την Post ή οποιοδήποτε άλλο οικονομικό συμφέρον του Μπέζος. Έχει επιδείξει σκληρότητα σε πολλές περιπτώσεις στην καριέρα του, όπως πριν από μερικά χρόνια, όταν κατηγόρησε το National Enquirer για «εκβιασμό», επειδή απείλησε να αποκαλύψει την εξωσυζυγική του σχέση με την νυν αρραβωνιαστικιά του Lauren Sanchez. (Όπως συμβαίνει, ο πρώην εκδότης της Post Martin Baron δεν ήταν πρόθυμος να επεκτείνει αυτό το όφελος, λέγοντας ότι η παρέμβαση αντανακλούσε «δειλία» και «ανησυχητική ασπόνδυλη συμπεριφορά»).

Δεν είμαι διατεθειμένος να δώσω στον Μπέζος το πλεονέκτημα της αμφιβολίας για το ευρύτερο ζήτημα: Είναι άσχετος με τις ευρύτερες ευθύνες της διαχείρισης ενός σοβαρού ειδησεογραφικού οργανισμού; Αυτές οι ευθύνες περιλαμβάνουν την προστασία τόσο της αντίληψης όσο και της πραγματικότητας της ανεξαρτησίας και της πνευματικής ακεραιότητας.

Το Κογκρέσο μπορεί να δημιούργησε ένα πλεονέκτημα για τον Τραμπ στην προσπάθειά του να διασφαλίσει τη μετάβαση από τον Τραμπ. Βρήκαν οι Δημοκρατικοί τον τρόπο να κερδίσουν την αγροτική Αμερική; Κοιτάξτε τι συμβαίνει στο Ουισκόνσιν.

Η Μισέλ Ομπάμα κάνει λόγο για τη Χάρις στο Μίσιγκαν, καθώς οι Δημοκρατικοί βλέπουν σημάδια ελπίδας. Οι ψηφοφόροι εμφανίζονται έτοιμοι να απορρίψουν τον «συμβιβασμό» της Αριζόνα για τις αμβλώσεις

Μια εξομολόγηση εδώ: Βρίσκω πολλές συζητήσεις σχετικά με τη δημοσιογραφική δεοντολογία κουραστικές και υπερβολικά τραβηγμένες.

Το πρόβλημα με τις διαφορετικές αυτοκρατορίες του Τζεφ Μπέζος 

Ας το παραδεχτούμε: Κανείς δεν περίμενε με κομμένη την ανάσα να κάνει η συντακτική σελίδα της Post μια δήλωση σχετικά με το ποιον υποστήριζε για πρόεδρο. Κανείς που έχει διαβάσει άλλα κύρια άρθρα της την τελευταία δεκαετία δεν θα μπορούσε να έχει αμφιβολίες για το πού στέκεται η σελίδα στο ζήτημα του Τραμπ, των πολιτικών του ή της καταλληλότητάς του για το αξίωμα. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι το κύριο άρθρο του ήταν σοβαρό και κομψά «αμπαλαρισμένο».

Αλλά ο Μπέζος σίγουρα έκανε περισσότερα στο περιθώριο για να βοηθήσει τη Χάρις με το αιχμηρό του editorial - εξοργίζοντας τους υποστηρικτές της - από ό,τι αν το ίδιο άρθρο είχε δημοσιευτεί την Κυριακή.

Υπάρχουν λόγοι που επιβάλλουν στους ειδησεογραφικούς οργανισμούς να μην παίζουν το παιχνίδι της υποστήριξης. Υπάρχουν επίσης λόγοι αρχών για να μην έχουν καθόλου σελίδα σύνταξης. Το POLITICO από τις πρώτες μέρες της λειτουργίας του επέλεξε να μην το κάνει, θεωρώντας ότι τα άρθρα σύνταξης αποσπούν την προσοχή από την ειδησεογραφική του αποστολή. Αλλά η στιγμή για να διεκδικήσει κανείς αυτές τις αρχές δεν είναι λίγες ημέρες πριν από τις εκλογές και αφού η Post έχει ήδη κάνει πολλές άλλες σχετικές δημοσιεύσεις φέτος.

Χωρίς να γνωρίζω με βεβαιότητα, θα μπορούσα να δεχτώ ότι ο Μπέζος πιστεύει ότι δεν έχει κανένα πρόβλημα να κρατήσει την ιδιοκτησία της Amazon χωριστά από την Post. Πιθανότατα δεν έχει παρέμβει για να καταπνίξει την αρνητική κάλυψη ή για να ενθαρρύνει θετικές ιστορίες για οποιονδήποτε από τους ανθρώπους και τις εταιρείες που τυχαίνει να υποστηρίζει.

Στη δική μου περίπτωση, σε σχεδόν τέσσερις δεκαετίες εργασίας για τρεις ιδιοκτήτες - τους Grahams, τον Allbritton και από το 2021, τον νέο ιδιοκτήτη του POLITICO, την Axel Springer SE με έδρα τη Γερμανία - ποτέ, ούτε μία φορά, δεν ένιωσα να μου ασκείται τόσο ωμή πίεση, ούτε καν πολύ συχνά την έμμεση πίεση της αιώρησης ή του νευρικού κλαψουρίσματος. Οι δημοσιογράφοι τείνουν να μην είναι πολύ επιφυλακτικοί, και αν αυτό συμβαίνει με ουσιαστικό τρόπο στην Post, περιμένω να το μάθουμε.

Ποιο είναι λοιπόν το πρόβλημα;

Το πρόβλημα είναι ότι η ιδιοκτησία των μέσων ενημέρωσης αποτελεί σοβαρή υποχρέωση. Προϋποθέτει σταθερή υποστήριξη της δουλειάς που κάνουν οι δημοσιογράφοι και προθυμία να αντισταθούν στις πιέσεις από κυβερνητικά και επιχειρηματικά συμφέροντα που δεν τους αρέσει αυτή η δουλειά. Ακόμα περισσότερο, στη σημερινή εποχή της αναστάτωσης, απαιτεί σταθερή ενασχόληση με το έργο της αξιοποίησης ενός βιώσιμου εκδοτικού μοντέλου με ένα βιώσιμο επιχειρηματικό μοντέλο.

Υπάρχουν ελάχιστες ενδείξεις ότι η Post το έχει επιτύχει αυτό. Υπάρχουν επίσης ελάχιστες ενδείξεις ότι ο Μπέζος ασχολείται με το ζήτημα, ούτε, δεδομένων των αναταραχών που σημειώθηκαν τον τελευταίο χρόνο στις ανώτατες βαθμίδες της Post, ότι έχει βρει τους κατάλληλους ανθρώπους να ασχοληθούν για λογαριασμό του.

Η συμβουλή για πώληση και το ζήτημα του ασυμβίβαστου

Όποιος παρακολουθεί τον Μπέζος τα τελευταία χρόνια γνωρίζει ποιες ήταν οι ανησυχίες του. Εκτός από την Amazon, όπου δεν είναι πλέον διευθύνων σύμβουλος, έχει ασχοληθεί με τα διαστημικά ταξίδια, με τη διάλυση του πρώτου του γάμου και το ειδύλλιο των κουτσομπολίστικων σελίδων που οδηγεί τώρα στον δεύτερο, με τη γυμναστική ρουτίνα που τον έχει αφήσει εκπληκτικά γυμνασμένο στα 60 του χρόνια, με τις κρουαζιέρες του στη Μεσόγειο κ.ο.κ.

Δεν με αφορά καθόλου, αλλά μεταξύ εκείνων που έχουν το δικαίωμα να αναρωτιούνται για τις προτεραιότητες του ιδρυτή θα ήταν οι μέτοχοι της Amazon. Όποια κι αν είναι η γνώμη μας για τα κίνητρα του Μπέζος, δεν φαίνεται υπερβολικό να πιστεύουμε ότι ο Τραμπ θα ήθελε ίσως να τιμωρήσει τις εταιρείες του, αν ήταν θυμωμένος με την Post.

Ο Bradlee, ο συντάκτης του Watergate που πέθανε πριν από δέκα χρόνια, είχε πει κάποτε: «Όσο μεγαλώνω, τόσο πιο καλά συντονισμένη φαίνεται να γίνεται η αίσθηση της σύγκρουσης συμφερόντων». Πίστευε ότι οι δημοσιογράφοι δεν θα έπρεπε να έχουν εξωτερικές σχέσεις με εταιρείες, πολιτικά ιδρύματα ή συλλόγους και πρόσθεσε: «Πιστεύω πραγματικά ότι ούτε οι άνθρωποι στην επιχειρηματική πλευρά των εφημερίδων θα έπρεπε να έχουν».

Είχε πει ότι πίεσε την Katharine Graham να αποσύρει σχεδόν όλες τις θέσεις της στο διοικητικό συμβούλιο, συμπεριλαμβανομένων των εταιρειών που είχε ιδρύσει ο ίδιος ο πατέρας της.

Ο Μπέζος είναι ένας φοβερά επιτυχημένος ηγέτης του επιχειρηματικού κόσμου -μια από τις μεγαλύτερες προσωπικότητες στην παγκόσμια σκηνή κατά την τελευταία γενιά- αλλά απέχει απίστευτα πολύ από αυτό το πρότυπο. Θα ήταν καλύτερααν πουλούσε την Washington Post ή αν την έθετε με κάποιον τρόπο στα χέρια μιας πραγματικά ανεξάρτητης μη κερδοσκοπικής οντότητας. [Αλλιώς] οι αναταραχές που είδαμε αυτή την εβδομάδα, δεν θα σταματήσουν».