Ita O’Brien - Επάγγελμα: Ερωτικές σκηνές

Τον περασμένο μήνα στην τελετή απονομής των βραβείων του Βρετανικού Ινστιτούτου Κινηματογράφου, η Michaela Coel, που βραβεύτηκε για το «I May Destroy You», αφιέρωσε το βραβείο καλύτερης ηθοποιού στην Ita O’Brien που «συντόνισε τις ερωτικές σκηνές» της σειράς. «Ευχαριστούμε που υπάρχεις» είπε η Coel. «Όλες οι εταιρείες παραγωγής θα έπρεπε να ζητούν τις υπηρεσίες σου».  Η οργάνωση, το στήσιμο και η επιτήρηση των ερωτικών σκηνών αποτελούν πια μια ειδικότητα στο εσωτερικό των συνεργείων: η ανάγκη υπήρχε πάντοτε αλλά έγινε πιο φανερή από το κίνημα #MeToo το οποίο ωθεί τις οπτικοακουστικές τέχνες προς ερωτικές σκηνές που να μην ταπεινώνουν τους ηθοποιούς. Θεωρητικά, το άτομο που αναλαμβάνει αυτή τη δουλειά φροντίζει ώστε ο σκηνοθέτης να μην επιβάλει στους ηθοποιούς πράγματα που δεν θέλουν να κάνουν, ενώ ταυτοχρόνως δημιουργεί ένα είδος χορογραφίας ώστε να αποφεύγονται οι ανεπιθύμητες ερωτικές πράξεις μεταξύ των ηθοποιών. Εξασφαλίζει δηλαδή τον ρεαλισμό της εικόνας χωρίς οι ηθοποιοί να βρεθούν σε αμηχανία μπροστά στο συνεργείο και στην κλακέτα που σηματοδοτεί το γύρισμα.

Το επάγγελμα γεννήθηκε στο πλατό της γνωστής τηλεοπτικής σειράς του HBO «The Deuce», που αφηγείται την ιστορία της αμερικανικής βιομηχανίας της πορνογραφίας στη δεκαετία του 1970, όταν η ηθοποιός Emily Meade, που υποδυόταν μια πόρνη, ζήτησε κάποιον (κάποια) να τη βοηθήσει και να την προετοιμάσει για τις σεξουαλικές σκηνές. Το ΗΒΟ συμμορφώθηκε αμέσως και ακολούθησαν το Netflix και το BBC με αποτέλεσμα να γίνουν ξαφνικά διάσημες οι «συντονίστριες» σκηνών σεξ −όπως η Alicia Rodis στις ΗΠΑ και η Ita O’Brien στη Βρετανία− και να ιδρύσουν το συνδικάτο Intimacy Directors International. Σκοπός του συνδικάτου είναι να επεξεργάζεται τους όρους των ερωτικών σκηνών στην οθόνη και στο θέατρο ώστε να μη συμβαίνουν παρατράγουδα.

Η Ita O’Brien, που έχει συνεργαστεί μεταξύ άλλων στο «Normal People» και στο «Sex Education», λέει ότι για να γυριστούν σωστά τέτοιες σκηνές οι ηθοποιοί πρέπει να ξέρουν με ακρίβεια τι πρέπει να κάνουν και, προπάντων, να συναινούν στο να το κάνουν. Η O’Brien συζητάει μαζί τους ήδη από το στάδιο της ανάγνωσης του σεναρίου: Τι είναι πρόθυμοι να κάνουν; Τι φοβούνται; Ποια είναι τα όριά τους; Πού δεν θέλουν να τους αγγίζουν; «Χρειάζονται πολλές πρόβες όπως ακριβώς στις σκηνές μαχών» λέει η O’ Brien.

Πολλοί σκηνοθέτες δεν βλέπουν με καλό μάτι αυτό το καινούργιο επάγγελμα και ιδιαίτερα οι παλιότεροι το θεωρούν σαμποτάζ. Αλλά υπάρχουν και μερικοί που μπαίνουν στη θέση των ηθοποιών οι οποίοι, κατά κανόνα, δυσκολεύονται πολύ στις γυμνές σκηνές και στις σκηνές όπου έρχονται σε επαφή με άλλους ηθοποιούς − με ανθρώπους δηλαδή που τους είναι συνήθως άγνωστοι. Όσο νεότεροι και λιγότερο έμπειροι είναι οι ηθοποιοί τόσο μεγαλύτερη ανάγκη έχουν από τους συντονιστές αυτού του είδους των σκηνών. Ήδη τα νορβηγικά, γερμανικά, σουηδικά και ιταλικά συνεργεία ζητούν ειδικούς, όχι μόνο για το καλό των ηθοποιών αλλά διότι φοβούνται μήπως κατηγορηθούν για σεξισμό από τα σχετικά κινήματα. Κατηγορίες σαν εκείνες της Maria Schneider εναντίον του Μπερτολούτσι στο «Τελευταίο ταγκό στο Παρίσι» έχουν ακουστεί για πολλούς σκηνοθέτες παρότι έχει παρέλθει η εποχή που οι ηθοποιοί υπάκουαν τυφλά στις επιθυμίες των κινηματογραφιστών. Ωστόσο, είναι γνωστό ότι στη «Ζωή της Αντέλ» ο Abdellatif Kechiche τυραννούσε τη Léa Seydoux και την Adèle Exarchopoulos τις οποίες ανάγκασε να γυρίσουν την ίδια λεσβιακή σκηνή επί δέκα συνεχείς μέρες προκειμένου να βγει το αποτέλεσμα που επιθυμούσε. Επίσης, ο Maurice Pialat ανάγκασε τον Jean Yanne και τη Marlène Jobert να κάνουν κάτι στην ταινία «Δεν θα γεράσουμε μαζί» το οποίο φαινόταν απαράδεκτο και στους δύο ηθοποιούς. Ο Lars Von Trier, o David Fincher, o David O. Russell, o Oliver Stone θεωρούνται από εκείνους που χρειάζονται οπωσδήποτε μια Ita O’Brien στα γυρίσματα.