Ο εθισμός στις ειδήσεις και η αποτοξίνωση

«”Γεια σας, με λένε Ρολφ και είμαι εθισμένος στις ειδήσεις”. Αν υπήρχαν ομάδες αλληλοβοήθειας για τους τοξικομανείς των ειδήσεων, όπως υπάρχουν για τους αλκοολικούς, θα είχα ξεστομίσει αυτή τη φράση και θα συνέχιζα ζητώντας κατανόηση. Αλλά εδώ και πάνω από δέκα χρόνια δεν είμαι πια αυτός που ήμουν» γράφει ο Rolf Dobelli στο βιβλίο «Τέχνη της ψηφιακής ζωής».

Ο ελβετός συγγραφέας αποφάσισε να αποσυνδεθεί από τον ψηφιακό κόσμο ο οποίος κατανάλωνε τερατωδώς μεγάλο κομμάτι του χρόνου του και τον έκανε να ανησυχεί για το παρόν και το μέλλον της ανθρωπότητας. Προτείνει λοιπόν ένα πρόγραμμα απόσυρσης από τις ειδήσεις, κάτι σαν τα 12 βήματα που διαρκούν ένα μήνα. Να τι λέει:

Η πρώτη εβδομάδα της αποχής θα είναι η χειρότερη. Η απομάκρυνση από τις ειδήσεις απαιτεί πειθαρχία. Στην αρχή ζείτε με την παράξενη φοβία ότι κάτι κακό θα ξεσπάσει στον κόσμο και δεν θα το μάθετε. Θα αισθανθείτε κάτι σαν γαργαλητό, μια νευρικότητα: θα νομίζετε ότι είστε απροετοίμαστοι για την επικείμενη καταστροφή· ότι βρίσκεστε σε μειονεκτική θέση ενώ όσοι ασχολούνται με τις ειδήσεις έχουν συγκριτικό πλεονέκτημα. Καθώς θα αισθάνεστε αποκλεισμένοι, θα μπαίνετε στον πειρασμό να ρίξετε μια κλεφτή ματιά στις αγαπημένες σας ειδησεογραφικές σελίδες. Αντισταθείτε! Συγκεντρωθείτε στο σχέδιο της ριζικής αποχής. Ζήστε τριάντα ημέρες χωρίς ειδήσεις. Πείτε στον εαυτό σας: «Μετά από 30 ημέρες, θα είμαι ελεύθερος να επιστρέψω στην παλιά μου ζωή. Αλλά αυτές τις 30 ημέρες θα βάλω τα δυνατά μου». Γιατί 30 ημέρες; Επειδή τόσες χρειάζεστε για να νιώσετε γαλήνη, εσωτερική ηρεμία. Θα διαπιστώσετε ότι έχετε πολύ περισσότερο χρόνο, εστιάζετε περισσότερο σε ό,τι έχει αληθινή σπουδαιότητα και κατανοείτε καλύτερα τον κόσμο.

Οι 30 ημέρες είναι σημαδιακό όριο. Μετά από 30 ημέρες παραδέχεστε ότι, παρά την αποχή από τις ειδήσεις, δεν έχετε χάσει τίποτα σημαντικό. Αν υπάρχουν πληροφορίες που να αξίζουν να τις μάθετε, θα τις ακούσετε αργά ή γρήγορα – από τον ειδικό Τύπο, από τους φίλους σας, από τη μαμά σας ή από κάποιον άλλο με τον οποίο μιλάτε. Όταν συναντάτε τους φίλους σας, ρωτάτε αν έχει συμβεί κάτι σπουδαίο στον κόσμο. Η ερώτηση είναι μια ιδανική αρχή για συζήτηση. Αλλά η απάντηση που παίρνετε συνήθως είναι «Όχι… Μπα…»

Μετά από 30 ημέρες λοιπόν, μπορείτε να αποφασίσετε αν θέλετε να επιστρέψετε στην παλιά σας ζωή, τη μολυσμένη από τις ειδήσεις. Αν επιστρέψετε και θελήσετε αργότερα να ξαναπροσπαθήσετε την αποχή από τις ειδήσεις, θα βρεθείτε ξανά στο σημείο μηδέν· στις πρώτες 30 σκληρές ημέρες. Πάντως, οι περισσότεροι από τους ανθρώπους στους οποίους πρότεινα την αποχή από τις ειδήσεις την εφαρμόζουν μέχρι σήμερα: τα οφέλη του νέου τρόπου ζωής αντισταθμίζουν τα μειονεκτήματα στο εκατονταπλάσιο.

Αν έχετε περάσει τις πρώτες 30 ημέρες, επειδή ίσως αρχίσατε να διαβάζετε κάποιο βιβλίο, σας συγχαίρω εγκαρδίως! Μόλις κερδίσατε 90 λεπτά την ημέρα, δηλαδή μια ολόκληρη εργάσιμη μέρα την εβδομάδα – πάνω από έναν μήνα τον χρόνο. Το κάθε έτος σας αποκτά δώδεκα μήνες, δεν έχει πια μόνο έντεκα. Τι κάνετε με τον χρόνο που εξοικονομείτε; Ίσως διαβάζετε βιβλία, ίσως μελετάτε άρθρα ειδημόνων· ίσως κάνετε διαδικτυακά μαθήματα… Μπορείτε να γραφτείτε σε ένα σωρό δωρεάν μαθήματα – πολλά από αυτά έχουν άριστο επίπεδο. Σκοπός είναι να καταλάβετε τους μηχανισμούς που κινούν τον κόσμο. Προτιμήστε το βάθος αντί του εύρους. Μελετήστε ένα περιεχόμενο που βρίσκεται στον κύκλο των γνώσεων και των αρμοδιοτήτων σας, με σκοπό να εμβαθύνετε περισσότερο σ’ αυτό. Αρκεί να έχετε υπόψη σας ότι σε κάποιον τομέα ξέρετε πολύ περισσότερα πράγματα από ό,τι ο μέσος όρος (ή προσπαθείτε να υπερβείτε τον μέσο όρο): αυτός είναι εν συντομία ο τομέας της εμπειρογνωμοσύνης σας.

Χρειαζόμαστε χρόνο για να σκεφτόμαστε. Από τη στιγμή που ίδρυσε τη Microsoft, ο Μπιλ Γκέιτς αφιερώνει μια ολόκληρη εβδομάδα σκέψης δύο φορές τον χρόνο. Παίρνει μαζί του ένα σωρό βιβλία και μια στοίβα χαρτιά και εξαφανίζεται σε ένα νησί. Μπορείτε να το κάνετε κι εσείς τηρουμένων των αναλογιών. Τις έχετε αυτές τις δύο επιπλέον εβδομάδες – αν κάνετε αποχή από τις ειδήσεις: για να είμαι πιο ακριβής, δεν έχετε δύο εβδομάδες, έχετε τέσσερις. Δεν χρειάζεται να απομονωθείτε σε ιδιωτικό νησί· ένα ορεινό καταφύγιο φτάνει και περισσεύει.

Θα απολαύσετε ένα αχτύπητο πλεονέκτημα σε σχέση με τους συνανθρώπους σας και τους ανταγωνιστές σας (εκτός και αν αρχίσουν να σας μιμούνται). Όταν μια πληροφορία βρίσκεται στον κόσμο και κυκλοφορεί, προκαλεί συναίνεση, γίνεται δεκτή ως αληθινή. Ωστόσο, έχετε πλεονέκτημα αν αναγνωρίζετε πράγματα που είναι α) σωστά και β) δεν έχουν γίνει ακόμα δεκτά από όλους. Μόνο μέσω εντατικής σκέψης μπορείτε να επιτύχετε αυτό το πλεονέκτημα. Στο πρώτο στάδιο της αποχής από τις ειδήσεις, τις 30 πρώτες ημέρες, πρέπει να αναγκάσετε τον εαυτό σας να μην καταναλώσει ειδήσεις. Η παρόρμηση θα είναι πιεστική, αλλά η δύναμη της θέλησής σας πρέπει να αποδειχθεί ισχυρότερη. Μετά από λίγο, η παρόρμηση θα ατονήσει. Δεν θα χρειάζεστε περισσότερη θέληση, ούτε πια ειδήσεις. Έτσι συμπληρώνεται το δεύτερο στάδιο. Στο τρίτο στάδιο, αναπτύσσετε ένα είδος αποστροφής στις ειδήσεις. Ίσως γυρίζετε την πλάτη στις εφημερίδες των περιπτέρων και στις ειδήσεις των οθονών. Αν φτάσετε στο τρίτο επίπεδο, σας συγχαίρω θερμά! Είστε «καθαρός» από τις ειδήσεις και έχετε ξανακερδίσει τη ζωή σας.

Το βιβλίο κυκλοφορεί στα ελληνικά από τις εκδόσεις Πατάκη.