Η Κύπρια δημοσιογράφος Sevgul Uludag υποψήφια για το Νόμπελ Ειρήνης

Η Τουρκοκύπρια δημοσιογράφος Sevgul Uludag, γνωστή για τις έρευνές της που οδήγησαν στην ανακάλυψη τάφων Κυπρίων αγνοουμένων της περιόδου 1963-1974 και στις δύο πλευρές του νησιού, είναι η πρώτη υποψήφια από την Κύπρο για το Νόμπελ Ειρήνης.

Γεννημένη στη Λευκωσία τον Οκτώβριο του 1958, η Uludag εργάζεται ως δημοσιογράφος εδώ και τέσσερις δεκαετίες. Από το 2002 έχει εστιάσει τις έρευνές της στην αναζήτηση της τύχης των αγνοουμένων από τις δικοινοτικές συγκρούσεις στο νησί, συνδράμοντας στο έργο της Διερευνητικής Επιτροπής Αγνοουμένων που έχει συσταθεί για αυτό τον σκοπό. Μέχρι σήμερα, η ΔΕΑ έχει εντοπίσει και ταυτοποιήσει τα οστά 927 ανθρώπων, από τους οποίους οι 681 ήταν Ελληνοκύπριοι και οι 246 Τουρκοκύπριοι, ενώ αγνοείται ακόμη η τύχη 1075 ανθρώπων (829 Ε/Κ και 246 Τ/Κ).

Η Sevgul Uludag, η οποία διατηρεί καθημερινή στήλη στην τουρκοκυπριακή εφημερίδα Yeni Duzen και στην κυριακάτικη ελληνοκυπριακή εφημερίδα «Πολίτης» (αμφότερες συνταγμένες υπέρ της λύσης του Κυπριακού και με τακτική συνεργασία μεταξύ τους), έχει δημιουργήσει εθελοντικά ανοικτή τηλεφωνική γραμμή με τα κινητά της τηλέφωνα και στις δύο κοινότητες, καλώντας όσους έχουν πληροφορίες για την τύχη των αγνοουμένων να επικοινωνήσουν μαζί της. Η ίδια έχει επισκεφθεί πολλές φορές τόσο τους πληροφοριοδότες όσο και τους συγγενείς αγνοουμένων, καθώς και τους χώρους όπου έχει υποδειχθεί πως έγινε ταφή αγνοουμένων, εξιστορώντας στη συνέχεια τα γεγονότα μέσα από τα ρεπορτάζ της. Χάρη σε αυτά, έχουν εντοπιστεί σε αρκετές περιπτώσεις οστά αγνοουμένων, τα οποία ακολούθως ταυτοποιούνται με τη μέθοδο DNA και παραδίδονται στους συγγενείς για ταφή.

Παράλληλα, έχει φέρει σε επαφή τους συγγενείς των αγνοουμένων και από τις δύο κοινότητες, βοηθώντας τους να δημιουργήσουν μια δικοινοτική οργάνωση συγγενών αγνοουμένων και θυμάτων πολέμου που ονομάζεται «Μαζί Μπορούμε!». Το 2008 τιμήθηκε με το βραβείο Θάρρους στη Δημοσιογραφία του International Women’s Media Foundation, ούσα η πρώτη δημοσιογράφος που το κατέκτησε από την Κύπρο, ενώ το 2014 της απονεμήθηκε το «Βραβείο Ευρωπαίου πολίτη» από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.

Η αναζήτηση της τύχης των Κυπρίων αγνοουμένων δεν είναι εύκολη υπόθεση, λαμβάνοντας υπόψη ότι έχει περάσει μισός αιώνας από την εποχή που εξαφανίστηκαν και ότι οι θύτες –όσοι ακόμη ζουν- δεν έχουν πρόθεση να μιλήσουν για τα εγκλήματα που διέπραξαν, παρόλο που για την ώρα παρέχεται αμνηστία. Για την επιμονή που επέδειξε, η Sevgul, όπως είναι γνωστή στο νησί (το όνομά της σημαίνει «τριαντάφυλλο της αγάπης» - από τα πολλά τριαντάφυλλα που είχαν στον κήπο του πατρικού της), είχε να αντιμετωπίσει κατά καιρούς και επιθέσεις, κυρίως από παραστρατιωτικές οργανώσεις στα κατεχόμενα που την κατηγόρησαν ανοιχτά για κατασκοπία ή και προδοσία της κοινότητάς της, ενώ έχει δεχθεί και απειλητικά τηλεφωνήματα από άτομα που εμφανίζονταν ως θύτες μαζικών εκτελέσεων. Σε ένα περιστατικό, το 2006, προσπαθώντας να περάσει το κύριο οδόφραγμα της Λευκωσίας, δέχθηκε λεκτική επίθεση από φοιτητές – μέλη της Χρυσής Αυγής που κινήθηκαν εναντίον της, προτού τους σταματήσει η Αστυνομία.

Η ίδια στο βιβλίο της «Τα στρείδια που έχασαν το μαργαριτάρι τους», όπου περιγράφει προσωπικές ιστορίες από την εμπειρία της διχοτόμησης στην Κύπρο, αλλά και μαρτυρίες σχετικά με αγνοούμενους, γράφει: «Για να νικήσει η "αλήθεια" χρειαζόμαστε μια μακρά διαδικασία, διότι και στις δυο πλευρές της Πράσινης Γραμμής, η "αλήθεια" γίνεται αντικείμενο κακομεταχείρισης, παραποιείται, είναι κρυμμένη, είναι συγκεκαλυμμένη και πρέπει πρώτα να την ξεσκεπάσουμε με προβληματισμό σε όλα όσα έχουμε διδαχθεί στο σχολείο και όλα όσα ακούμε γύρω μας από το κοντινό μας περιβάλλον των φίλων, συγγενών, συναδέλφων και των ΜΜΕ... Όλη η κουλτούρα στην Κύπρο δεν είναι φιλική προς την "αλήθεια"... Αλλά, αν θέλουμε να κτίσουμε την ειρήνη σε αυτό το νησί σαν απλοί πολίτες, πρέπει να κοιτάξουμε ο ένας στα μάτια του άλλου και να δούμε τι πραγματικά έγινε, σε όλη την γύμνια του... Πρέπει να ξεσκεπάσουμε την αλήθεια, να ξέρουμε ποιος έκανε τι, ποιος είχε ποιους στόχους, ποιος έκρυψε τι... Πρέπει να αποδεχτούμε όλα όσα έγιναν σε αυτό το νησί-στο τέλος δεν υπάρχει "Τουρκική" ή "Ελληνική" καλοσύνη ή κακία.. Η καλοσύνη και η κακία των ανθρώπων ισχύει παντού-δεν έχει να κάνει με την εθνικότητα και καμιά κοινότητα δεν είναι καλύτερη ή χειρότερη από την άλλη».

Η υποψηφιότητα της Sevgul Uludag για το Νόμπελ Ειρήνης ήρθε μετά από πρόταση στη Νορβηγική Επιτροπή της Άννας Αγαθαγγέλου, επίκουρης καθηγήτριας Πολιτικών Επιστημών στο Πανεπιστήμιο York του Καναδά.

Σε κοινή τους δήλωση, οι διευθυντές των εφημερίδων «Yeni Duzen» και «Πολίτης», Cenk Mutluyakali και Διονύσης Διονυσίου, χαιρέτισαν την υποψηφιότητά της, δηλώνοντας πως αυτή η εξέλιξη τιμά και τις προσπάθειές της και τον ενεργό της αγώνα για ειρήνη και συμφιλίωση στην Κύπρο για σχεδόν μισό αιώνα.