National Populismus

«Η “αρρωστημένη” συμπεριφορά ορισμένων πολιτικών μπορεί να προσβάλει την υγεία της Κοινοβουλευτικής Δημοκρατίας». Πρόκειται για την κατακλείδα εν είδει υστερόγραφου με την οποία ολοκληρώνει τις σκέψεις του ο Γιάννης Πανούσης στο άρθρο του στην «Καθημερινή». Καταγράφει και άλλες ενδιαφέρουσες σκέψεις, αλλά ο παρατηρητής των εν Ελλάδι τεκταινομένων θα μπορούσε να περιοριστεί σε αυτή την ομολογουμένως αποκαλυπτική ατάκα.

Ο υπουργός Δημόσιας Τάξης, ή όπως αλλιώς ονομάζεται το υπουργείο του, αποφεύγει να κατονομάσει εκείνους που διακρίνονται από «αρρωστημένη» συμπεριφορά. Η επικαιρότητα ωστόσο «διευκολύνει» τον αναγνώστη.

Η συνάθροιση που έλαβε χώρα στη Βουλή την Παρασκευή που μας πέρασε ήταν ενδεικτική, χαρακτηριστική και δυστυχώς αποκαλυπτική. Η ατάκα της ημέρας προφανώς και ανήκει στον πρωθυπουργό. «Δεν φανταζόμουνα» είπε και στη συνέχεια εξήγησε πως δεν θα μπορούσε να φανταστεί ότι οι εταίροι τού παρέδωσαν ένα κείμενο με όρους τους οποίους ο ίδιος θεωρεί απαράδεκτους. Δυστυχώς, για τον κ. Τσίπρα, δεν δικαιούται να «φαντάζεται». Κανείς stateman δεν δικαιούται να «φαντάζεται». Είχε τη δυνατότητα να το κάνει ως μέλος του 15μελούς. Ως δημοτικός σύμβουλος, ως πνευματικό τέκνο του Αλαβάνου, ακόμη και ως ηγέτης ενός κόμματος του 4%. Δεν έχει το δικαίωμα να «φαντάζεται» ως πρωθυπουργός μιας πρωθυπουργοκεντρικής χώρας. Ή ξέρει ή δεν ξέρει. Ή αντιλαμβάνεται τι συμβαίνει ή δεν κατανοεί τις εξελίξεις. Στις υποθέσεις του κράτους δεν χωρούν μεσοβέζικες καταστάσεις. Αλλιώς πρόκειται για κάτι πολύ περισσότερο από έγκλημα. Πρόκειται για πασιφανές λάθος.

Αν ο σημερινός πρωθυπουργός «φαντάζεται», ο πρώην ομόλογός του Αντώνης Σαμαράς υπερέβη την ίδια τη φαντασία. Στην ίδια συνάθροιση υποστήριξε πως κατά τη θητεία του τα πράγματα ήταν, συνολικά και ειδικά, πολύ καλύτερα. Μεταξύ ενός πρωθυπουργού που τολμά να ομολογεί πως εξεπλάγη από τη στάση των δανειστών και ενός πρώην πρωθυπουργού που επιμένει να δημοσιοποιεί την παθογενή πλέον κατάθλιψή του αφού αναλώνεται σε περιγραφή οραμάτων, η χώρα δυστυχώς μπορεί να άγεται και να φέρεται από «αρρωστημένες» συμπεριφορές οι οποίες βλάπτουν πολύ σοβαρά τη Δημοκρατία. Ο κ. Σαμαράς έφερε στο πρωθυπουργικό προσκήνιο τον κ. Τσίπρα. Υφίσταται και κάποια διαλεκτική στην ιστορική εξέλιξη, βρε αδερφέ. Η αποτυχία του, πολιτική, μεταρρυθμιστική και οικονομική, κατασκεύασε το θρίαμβο του ΣΥΡΙΖΑ. Ο κ. Σαμαράς παρέδωσε την εξουσία την επομένη των ευρωεκλογών στην πραγματικότητα. Τα υπόλοιπα ήταν απλώς «συνοδευτικά» του κυρίως μενού που σε ορισμένο χρόνο και κάτω από συγκεκριμένες συνθήκες θα επέτρεπαν στο πρώην ΠΑΣΟΚ, τμήμα του πρώην ΚΚΕ, τον Πάνο τον Καμμένο και το πρώην 15μελές να αναρριχηθούν στην εξουσία. Ο Ταϋλεράνδος σηκώνει τα χέρια ψηλά. Ο Μακιαβέλι σκίζει τα διπλώματά του. Ο Μέτερνιχ καταφεύγει σε Μοναστήρι της σέκτας των «Σιωπηλών». Ποιος θα μπορούσε να φανταστεί τέτοια συνωμοσία της Ιστορίας. Μακάρι να ήταν συνωμοσία. Δεν είναι καν. Πρόκειται για την ξέφρενη πορεία ενός αλγόριθμου ο οποίος ανέλαβε την καθοδήγηση της χώρας με βασικούς συντελεστές τους πρωταγωνιστές ενός θιάσου λαϊκής μαριονέτας που περιοδεύει έκτοτε: Κώστας Καραμανλής, Γιώργος Παπανδρέου, Αντώνης Σαμαράς, Αλέξης Τσίπρας. Ούτε ο Γκινιόλ θα μπορούσε να φανταστεί τέτοια επιτυχία. Κανείς δεν θα μπορούσε να συλλάβει τέτοια πολιτική εναρμόνιση λαθεμένων, επιπόλαιων, παθολογικά αρρωστημένων, πολιτικά ανώριμων, τεχνοκρατικά ανίκανων επιλογών. Συνήθως η Ιστορία γράφεται από τα λάθη. Οι επιτυχίες αποτελούν παρενθέσεις. Σχεδόν πάντα οι κοινωνίες έχουν τις πολιτικές ηγεσίες που τους αξίζουν. Κανείς ωστόσο δεν αναρωτιέται ποιος και πώς σε καθεστώς δημοκρατίας φέρνει στο προσκήνιο αυτές τις ηγεσίες. Η απάντηση είναι μία και πονάει. Η ψήφος των πολιτών. Πρόκειται για επιλογή.

Από την 25η Ιανουαρίου συνηθίζουμε να μηρυκάζουμε δύο χαρακτηριστικά κλισέ: «Ο χρόνος τελειώνει» και «Η χώρα βρίσκεται στο χείλος του γκρεμού». Ούτε το ένα ούτε και το άλλο ισχύει.

Ο χρόνος έληξε και η χώρα έπεσε στη λαγκαδιά της ιστορίας που αποκαλείται χρεοκοπία. Θα χρειαστεί τουλάχιστον μία γενιά, τριάντα χρόνια, για να μπορέσει αυτή η κοινωνία να αναδιαταχθεί. Πώς είναι δυνατόν με τα σημερινά δεδομένα να αναμένει κανείς κοινωνική και οικονομική ανάκαμψη; Πώς είναι δυνατή η αναδιάταξη, όταν οι δεξιοί της Νέας Δημοκρατίας και οι απολύτως δεξιοί του ΠΑΣΟΚ ψήφισαν ΣΥΡΙΖΑ λόγω ΕΝΦΙΑ, αλλά και του φόρου αλληλεγγύης και του φόρου στους ελεύθερους επαγγελματίες. Δεν ψήφισαν ΣΥΡΙΖΑ για κοινωνική αλλαγή αλλά για τη διασφάλιση των κεκτημένων τους. Πώς είναι δυνατόν αυτοί οι πολίτες να φερθούν στο εξής κανονικά, να εργάζονται ως οφείλουν, να επιμορφώνονται όπως πρέπει, να αποδεχτούν να πληρώσουν το τίμημα των ανομημάτων; Η χώρα ζει σε «μη χρόνο» και οι πολίτες επιχειρούν να γαντζωθούν στις παριές του γκρεμού ώστε να μην καταλήξουν στην άβυσσο. Πιάνονται από κλαδάκια και ρίζες υποσχέσεων από τρεμάμενα λιθάρια θεωριών περί εξόδου από την κρίση, πιστεύουν μεταφυσικά οράματα, εναρμονίζονται με επικοινωνιακές κολακείες, ενστερνίζονται το ψεύδος και το εκλαμβάνουν ως αλήθεια. Η κοινωνία ζει και πάλλεται στο ρυθμό ενός ταμπούρλου που καθορίζει το «Θέαμα» που προβάλλεται ως το μόνο «πραγματικό»... έλεος.

Την Παρασκευή που μας πέρασε στο ελληνικό κοινοβούλιο συνυπήρξαν όλα εκείνα τα στοιχεία τα οποία από το 2004 έως σήμερα καθόρισαν την πορεία της χώρας προς τη βαρβαρότητα και την εξαθλίωση. Οι ίδιοι που ψήφισαν ΣΥΡΙΖΑ το 2015 είναι ικανοί να ψηφίσουν Χρυσή Αυγή το 2016 αρκεί να τους διαβεβαιώσει κάποιος πως θα καταργηθεί ο ΕΝΦΙΑ και πως θα ισχύσει η 13η σύνταξη και πως το αφορολόγητο θα πιάσει τα 12.000 ευρώ και πως θα χαριστούν τα κόκκινα δάνεια.

Ο Τάσος Γιαννίτσης και οι συνεργάτες του κατέληξαν στη διαμόρφωση μιας ολιστικής μελέτης επί 250.000 φορολογικών δηλώσεων από το 1ο μνημόνιο έως και το 2ο. Είναι περίεργο αλλά τα πορίσματα δεν αιφνιδιάζουν τελικά. Οι μικρομεσαίοι πλήρωσαν το μεγάλο τίμημα, οι πλούσιοι πλήρωσαν συγκριτικά σκανδαλωδώς λιγότερα, οι αγρότες συνέχισαν να πλουτίζουν με αύξηση του εισοδήματός τους κατά 26%, στα όρια δηλαδή της συνολικής απώλειας του Ακαθάριστου Εθνικού Προϊόντος. Αν αυτό δεν είναι αρρώστια τότε έχουμε απωλέσει το νόημα των λέξεων. Να πώς γίνεται η κατανομή του βάρους μιας χρεοκοπίας. Ακόμη και ως προς τη φορολόγηση της ακίνητης περιουσίας, η συνεισφορά των μικρομεσαίων ιδιοκτητών στις αστικές περιοχές ήταν ποσοστιαία μεγαλύτερη από τη συνεισφορά των πλουσίων.

Στη Βουλή ακούστηκε κατά κόρον η λέξη «αξιοπρέπεια». Πρόκειται για μία εξαιρετικά σχετική έννοια. Το εύρος της είναι τελικά τεράστιο. Είναι λοιπόν αξιοπρεπές να παρακολουθεί κανείς το διάλογο σε ελληνικά πεζοδρομίου μεταξύ της Ραχήλ Μακρή και του Άδωνι Γεωργιάδη προς τέρψη του τηλεπαρουσιαστή και των στηλών παραπολιτικής φιλολογίας. Είναι αξιοπρεπές να παρακολουθείς το βουλευτή Λαπαβίτσα να διαπραγματεύεται στα σοβαρά το μέγεθος της πτωχοποίησης της κοινωνίας επειδή επιθυμεί τη δραχμή, τον Βαρουφάκη να εξακοντίζει τα όρια της ανοχής ενός απλώς ενημερωμένου πολίτη διαπραγματευόμενος μπροστά στα μάτια μας τη μελλοντική καριέρα του ως κομφερασιέ σε διαλέξεις και σεμινάρια, την πρόεδρο της Βουλής να διαπραγματεύεται χωρίς καμία ενοχή την προσωπική πολιτική της επιρροή στη βάση της προσωπικής και όχι της συλλογικής-κομματικής ατζέντας. Είναι αξιοπρεπές να παρατηρεί κανείς τους συνταξιούχους να τρέχουν στα ΑΤΜ για την είσπραξη των συντάξεων λόγω φόβου, να διερωτάται ο πολίτης αν θα πρέπει να αποσύρει τα χρήματά του από τις τράπεζες, να εκλιπαρεί ο ίδιος πολίτης στο νοσοκομείο για την παροχή αναλωσίμων. Είναι αξιοπρεπές να χρωστάς έως και τα δισέγγονά σου αλλά να αρνείσαι να αλλάξεις εκείνα τα στοιχεία που σε οδήγησαν με μαθηματική ακρίβεια στη χρεοκοπία, προσωπική και συλλογική.

Μέχρι και σήμερα σε αυτή τη χώρα ηγεμόνευσε η έννοια της συλλογικής ευθύνης, που ήταν ο φερετζές που μασκάρεψε το δόλιο βόλεμα του καθενός έως ότου κυριάρχησε επί της ουσίας η απολιτικοποίηση. Από εκεί και πέρα η πόρτα για τη βαρβαρότητα άνοιξε διάπλατα. Λόγω χρεοκοπίας, γκρεμού και ελλείμματος χρόνου η συλλογική ευθύνη δεν είναι πλέον ικανή να κρύψει τα μασκαριλίκια. Στις εποχές που έρχονται ο καθένας θα δίνει εξετάσεις κάθε ημέρα και οι λέξεις θα αποκτήσουν άλλο νόημα. Η εποχή της ατομικής ευθύνης σε συνάρτηση με τις συλλογικότητες αναγκαστικά θα απαιτεί αλήθειες και πόνο γιατί σε αυτή τη γωνιά της γης οι καθάρσεις ολοκληρώνονται μόνο με μεγάλες καταστροφές. Τελικά μπορεί και να είναι αυτό το τίμημα της αλαζονικής συμπεριφοράς των αδαών έναντι της Ιστορίας.