Στα τέλη της δεκαετίας του ’70, οι αναζητήσεις προσώπων μέσω του ελληνικού Ερυθρού Σταυρού μεταδίδονταν καθημερινά στο ραδιόφωνο. Η εκπομπή ξεκινούσε με μια λιτή αναγγελία και έπειτα μια φωνή με στακάτη άρθρωση έδινε με σαφήνεια τα στοιχεία. Εξώγαμα μωρά που είχαν κάποτε αφεθεί στο κατώφλι ενός πλουσιόσπιτου. Μετανιωμένες μητέρες που τα ήθελαν πίσω. Χωρισμένα αδέλφια που έλπιζαν να ενωθούν... Η οικονομία της αφήγησης ήταν θαυμαστή. Κάθε περίπτωση και μια μικρή σπαρακτική ιστορία. Όλες οι ιστορίες ανολοκλήρωτες: «Έκτοτε τα ίχνη του χάνονται. Όποιος γνωρίζει κάτι παρακαλείται να...».
Κάποιες αραχνιασμένες υποθέσεις κρατούσαν από την μικρασιατική καταστροφή. Αυτές ήταν και οι πιο συγκινητικές αφού μπορούσες να φτιάξεις στο μυαλό σου ολόκληρη την εικόνα: Ένα μωρό κλαίει παρατημένο, οι καπνοί σηκώνονται πάνω από τη Σμύρνη, μια βαρυφορτωμένη βάρκα μπατάρει μέσα στο λιμάνι κλπ. Η τηλεόραση έδειχνε συχνά αυτά τα πλάνα και τα είχαμε πρόχειρα. Λογικά θα υπήρχαν και υποθέσεις από την εισβολή στην Κύπρο, τα γεγονότα ήταν πολύ πρόσφατα. Αν θυμάμαι καλά όμως, οι περισσότερες αφορούσαν τη δεκαετία του ’40. Δεν είχαν περάσει απαγορευτικά πολλά χρόνια από τότε. Άλλο που οι συζητήσεις για την Κατοχή και τον Εμφύλιο ήταν πιο σπάνιες από ό,τι σήμερα.
Πρόσφατα ανακάλυψα ότι οι αναζητήσεις του Ερυθρού Σταυρού εξακολουθούν να μεταδίδονται. Όχι βέβαια καθημερινά. Όμως υπό μία έννοια έχουν αναβαθμιστεί. Εκτός από το ραδιόφωνο παίζονται πια και στην τηλεόραση, στην εκπομπή της Αγγελικής Νικολούλη! Μάλιστα, είτε γιατί το απαίτησε η υπηρεσία, είτε γιατί το vintage έχει πέραση, είναι σχεδόν ίδιες με παλιά. Ξεκινούν με το γνωστό ραδιοφωνικό σήμα, ενώ στη συνέχεια μια κυρία στέκεται μπροστά σ’ ένα ουδέτερο φόντο και διαβάζει χωρίς πολλές φιοριτούρες τις ανακοινώσεις.
Εκείνο που έχει αλλάξει είναι οι ίδιες υποθέσεις. Οι περισσότερες αφορούν πρόσφυγες από την Ασία και την Αφρική. Αυτή είναι άλλωστε η τραγωδία του καιρού μας. Παιδιά που έφτασαν ασυνόδευτα και δεν βρήκαν κανέναν να τα περιμένει, ναυαγοί που ξεβράστηκαν μόνοι σε μια ακτή, οικογένειες που χωρίστηκαν μόλις πάτησαν το πόδι τους στην Ελλάδα. «Αναζητείται η τετράχρονη Τίνα Σαμπερί του Ρεζβά και της Παρβί από το Αφγανιστάν. Αγνοείται από τις 20/5/2012 όταν πέρασε στην Ελλάδα με τους γονείς της, μέσω του ποταμού Έβρου. Την Τίνα Σαμπερί αναζητούν οι γονείς της».
Πρόσφυγες, σαν εκείνους που φτάνουν κατά εκατοντάδες, αυτές τις μέρες στα ελληνικά νησιά. Που βγαίνουν στη στεριά και παίρνουν αμέσως τον δρόμο προς το λιμάνι, βαδίζοντας ατελείωτα χιλιόμετρα, πεινασμένοι και μουσκεμένοι. Όποιος τους πάρει στο αυτοκίνητό του παρανομεί και μπορεί να βρεθεί στο αυτόφωρο. Η κεντρική εξουσία δεν δείχνει να συγκινείται και πολύ. Έχει άλλες προτεραιότητες (τη διαπραγμάτευση, τις διάφορες εξεταστικές επιτροπές, την επαναλειτουργία της ΕΡΤ). Έχει λοιπόν φορτώσει το βάρος στις πλάτες εκείνων που από τη φύση τους δεν μπορούν παρά να το σηκώσουν. Μεμονωμένοι άνθρωποι και φιλανθρωπικές οργανώσεις στη Λέσβο, στην Κω και σε άλλα νησιά, παλεύουν νυχθημερόν για να φροντίσουν τον κόσμο. Έπειτα –τί παραπάνω να κάνουν;- τους βοηθούν να φτάσουν στο λιμάνι και να μπουν στο πλοίο για τον Πειραιά.
Εκεί, στην αποβάθρα, πετύχαμε προχτές μια τέτοια ομάδα. Εμείς είχαμε πάει να χαζέψουμε τα πλοία. Εκείνοι είχαν μόλις αποβιβαστεί. Έδειχναν όλοι χαρούμενοι -πίστευαν προφανώς πως τα βάσανά τους είχαν τελειώσει. Ήταν πολλές γυναίκες και ακόμη περισσότερα παιδιά. Ανάμεσά τους και ένας έφηβος που προχωρούσε πηδηχτά στηριγμένος σε πατερίτσες. Στη θέση του ενός ποδιού του ανέμιζε ένα αδειανό μπατζάκι.
11°
