Η αθωότητα των πολιτών

«Δεν φταίνε οι πολίτες, απλώς δεν υπάρχει σωστή ενημέρωση». «Δεν λέει κανείς την αλήθεια γι’ αυτό κι ο κόσμος δεν ξέρει τι να ψηφίσει». «Ψηφίζουν Χρυσή Αυγή επειδή είναι παραπλανημένοι». «Αν δεν έλεγαν όλοι ψέματα, αν μας εξηγούσαν τι πραγματικά συμβαίνει, δεν θα είχαμε φτάσει ως εδώ».

Προτάσεις τέτοιου ύφους και περιεχομένου είναι στην ημερήσια διάταξη τα τελευταία πέντε χρόνια. Είναι γεγονός ότι ο λαϊκισμός έχει χτυπήσει κόκκινο στη χώρα μας. Παρανοϊκές ιδέες από δεξιά κι αριστερά έχουν πάρει τη θέση των προσεκτικών συλλογισμών και των επιχειρημάτων. Η προπαγάνδα κάθε χρώματος έχει καλύψει την πολιτική ζωή σ’ ένα σύννεφο λάσπης και μπουρδολογίας, με μόνο κοινό τόπο ότι οι Έλληνες δεν φέρουν καμία ευθύνη για τη δεινή κατάσταση στην οποία έχει περιέλθει η Ελλάδα.

Για την κοινωνική και οικονομική κατρακύλα υπαίτιοι είναι, υποτίθεται, μόνο οι πολιτικοί. Δεν ευθύνονται όμως επειδή στηρίζουν το πελατειακό κράτος, κακοδιαχειρίζονται τα ευρωπαϊκά κονδύλια και δεν τολμούν να επιβάλουν τις μεταρρυθμίσεις που έχουμε ανάγκη στο Σύνταγμα, τη Δημόσια Διοίκηση, τη Φορολογία, την Παιδεία, την Υγεία, ευθύνονται μόνο επειδή δεν έχουν επαρκές θάρρος ή τον δέοντα «πατριωτισμό» ώστε να αντισταθούν στους κακούς εταίρους.

Ναι, είναι γεγονός ότι ο λαϊκισμός έχει υπονομεύσει τον πολιτικό διάλογο. Υπάρχουν, ωστόσο, εφημερίδες, ρεπόρτερ, πολιτικοί σχολιαστές, κοινωνικοί επιστήμονες και, φυσικά, πολιτικοί που λένε ακόμα την αλήθεια. Ίσως να μη φωνάζουν τόσο δυνατά όσο οι υπόλοιποι, αλλά αν κάποιος πραγματικά ενδιαφέρεται, μπορεί να τους βρει και να πληροφορηθεί το τι πραγματικά συμβαίνει στην κοινωνία μας.

Είναι στο χέρι του κάθε πολίτη να ανακαλύψει τους αρθρογράφους, τους πολιτικούς, τους επιστήμονες που προσπαθούν να λένε και να γράφουν την αλήθεια. Αλλά για το κάνει αυτό κάποιος θα πρέπει να έχει μάθει από μικρός να διαβάζει συστηματικά τον έντυπο (και διαδικτυακό, πλέον) Τύπο – αν έχει τη δυνατότητα να διαβάζει και ξένη αρθρογραφία ακόμα καλύτερα.

Θα πρέπει, όταν οι συνθήκες το απαιτούν, να αναζητά και κάποια δοκίμια που θα τον βοηθήσουν να αποκτήσει μια πιο ολοκληρωμένη εικόνα για όσα τον αφορούν. Για την οικονομική κρίση, ειδικά, έχουν κυκλοφορήσει τα τελευταία χρόνια πολλά βιβλία γραμμένα από διαφορετικές οπτικές, που απευθύνονται στο ευρύ αναγνωστικό κοινό, και μέσω των οποίων ο κάθε σκεπτόμενος πολίτης θα μπορούσε να λύσει βασικές απορίες του για τις σχέσεις της Ελλάδας με την υπόλοιπη Ευρώπη.

Το μόνο που χρειάζεται είναι να διαβεί την πόρτα ενός βιβλιοπωλείου ή μιας βιβλιοθήκης, και να αποφασίσει να κάνει στοιχειώδη έρευνα, κάτι που οι υπόλοιποι Ευρωπαίοι διδάσκονται στο σχολείο. Στην Ελλάδα όμως –τη χώρα του ενός πανεπιστημιακού συγγράμματος, τη χώρα όπου στο Γυμνάσιο και το Λύκειο οι μαθητές περιορίζονται στην ανάγνωση αποσπασμάτων, και δεν τους ζητείται να διαβάσουν ολόκληρο ούτε ένα λογοτεχνικό έργο– αυτό που μοιάζει αυτονόητο είναι τελικά αδύνατο.

Θα αρκούσε να περάσει κανείς λίγη ώρα ξεφυλλίζοντας διάφορα βιβλία και να θυσιάσει για την αγορά τους το ποσό που ξοδεύει για μερικούς φρέντο καπουτσίνο, τους οποίους καταναλώνουμε αφειδώς ως έθνος ώστε να παρακολουθούμε εναργείς τις μεταμεσονύκτιες «αποκαλυπτικές» εκπομπές, όπου η παράνοια συναγωνίζεται την παραπληροφόρηση, κι ο στόχος μένει πάντα ο ίδιος: να μην αλλάξει τίποτα στη νοοτροπία και τα πολιτικά μας ήθη.