Τι μας έμαθε φέτος η Eurovision για την Ευρώπη

1. Οι Σουηδοί ανέλαβαν να διορθώσουν το άσχημο image της Ρωσίας.

Σε αντίθεση με την Τουρκία, η Ρωσία δεν πραγματοποίησε τις απειλές της να φύγει από τον διαγωνισμό δημιουργώντας τη δική της εναλλακτική Intervision αποκλειστικά με πρώην σοβιετικές χώρες. Η Ρωσία εξακολουθεί να χρειάζεται την Ευρώπη για να πουλάει το φυσικό της αέριο, ενώ είναι φανερό ότι και οι δύο πλευρές επιδεικνύουν πλέον διάθεση συμβιβασμού σχετικά με το ουκρανικό ζήτημα. Επιπλέον το καθεστώς Πούτιν θεωρεί τον διαγωνισμό χρήσιμο βήμα για τις δημόσιες σχέσεις και την προβολή της χώρας. Μετά τα περσινά γιουχαΐσματα, τη λύση για μια θετική υποδοχή της Ρωσίας από τους δυτικούς έδωσαν οι σουηδοί που ανέλαβαν φέτος τη σύνθεση και την παραγωγή της ρωσικής συμμετοχής. Ταυτόχρονα οι αυστριακοί διοργανωτές φρόντισαν να αποθαρρύνουν τις αποδοκιμασίες σε βάρος της Ρωσίας από το κοινό. Το αποτέλεσμα ήταν οι δυτικές χώρες να μοιράσουν απλόχερα τη βαθμολογία τους στη Ρωσία, ενώ για να τους ευχαριστήσει το ανατολικό μπλοκ ψήφισε εξίσου απλόχερα δίνοντας τη νίκη στη Σουηδία.

2. Η αλαζονεία των βόρειων που θέλουν να ελέγχουν τα πάντα είναι υπαρκτό φαινόμενο.

Ο μοναδικός αστάθμητος παράγων που μπορούσε να στραβώσει το αμοιβαία επωφελές προξενιό μεταξύ σκανδιναβών και Ρώσων δεν ήταν άλλος από την ιταλική συμμετοχή: ένα τρίο του κλασικού μπελ κάντο που έβαλε φωτιά στο φεστιβάλ του Σαν Ρέμο και ήταν έτοιμο να κατακτήσει τις καρδιές της Ευρώπης. Πράγματι η Ιταλία αναδείχθηκε μακράν πρώτη στις προτιμήσεις του κοινού κατακτώντας την κορυφή της τηλεψηφοφορίας σε 14 χώρες. Τη «λύση» έδωσαν οι κριτικές επιτροπές που ανέλαβαν να μαυρίσουν το τραγούδι της Ιταλίας με βαθμολογίες υπερβολικά χαμηλές για να είναι συμπτωματικές (ορισμένα μέλη την κατέταξαν 26η – δηλαδή τελευταία). Η RAI επέστρεψε πρόσφατα στον διαγωνισμό και συνεχίζει να μην τον παίρνει τόσο σοβαρά όσο χρειάζεται, οικοδομώντας τις κατάλληλες συμμαχίες. Το αποτέλεσμα ήταν αντί να σαρώσει κάνοντας περίπατο προς τη νίκη, να αρκεστεί στο χάλκινο μετάλλιο.

3. Τα δικαιώματα των γκέι έχουν γίνει «κάρτα μέλους» για να γίνει δεκτή μια χώρα στο κλαμπ της Δύσης.

Απόδειξη η συμμετοχή της Λιθουανίας, μίας χώρας που μέχρι πρότινος ψήφιζε νόμους για την απαγόρευση των γκέι εκδηλώσεων. Καθώς, όμως, η ηγεσία της επιθυμεί να ξεφύγει από τον ασφυκτικό εναγκαλισμό της Ρωσίας και να στραφεί προς τη Δύση, οι ομοφοβικές προκαταλήψεις μπήκαν στην άκρη και η χώρα χρησιμοποίησε τη φετινή της συμμετοχή για να δείξει ένα διαφορετικό πρόσωπο στην Ευρώπη. Όπως βλέπουμε και στην κεντρική φωτογραφία, τον ασπασμό του λιθουανικού ντουέτου πλαισίωναν επί σκηνής δύο ακόμα παθιασμένα φιλιά, ένα μεταξύ δύο αντρών και ένα μεταξύ δύο γυναικών. Για την περίπτωση της Ελλάδας δύο πράγματα έχουμε να παρατηρήσουμε: Πρώτον, αν υπάρχει κάτι που έβαλε οριστικά την ταφόπλακα σε οποιαδήποτε λογοκριτική παρέμβαση του ΕΣΡ, αυτό είναι σίγουρα τα γκέι φιλιά που βλέπουμε πλέον κάθε χρόνο στη Eurovision. Δεύτερον, αναρωτιόμαστε αν η ελληνική δημόσια τηλεόραση θα επέτρεπε ποτέ κάτι αντίστοιχο σε ελληνική συμμετοχή.

4. Πάντως αν είσαι δυτικός και λίγο ομοφοβικός, αυτό δεν πειράζει και τόσο.

Οι σχέσεις του 29χρονου νικητή του φετινού διαγωνισμού, Μονς Σέλμερλεφ, με την γκέι κοινότητα πέρασαν κυριολεκτικά από 40 κύματα. Οι γυμνές εμφανίσεις του σε γκέι φεστιβάλ (όπως στη φωτογραφία επάνω) δεν τον εμπόδισαν να μιλήσει περί «ανωμαλίας» και «αντρών που πρέπει να πηγαίνουν με γυναίκες και να κάνουν παιδιά» στα πλατό τηλεοπτικής εκπομπής, δηλώσεις που ο ίδιος απέδωσε στην κατανάλωση αλκοόλ. Εν όψει της συμμετοχής του στον διαγωνισμό, οι σουηδικές γκέι οργανώσεις έσπευσαν να του βγάλουν συγχωροχάρτι, ενώ ο ίδιος υπερέβαλε τόσο στην ένδειξη μεταμέλειας που έφτασε στο σημείο να δηλώσει πως θα ...δοκίμαζε και με άντρα αν έβρισκε κάποιον που να του αρέσει! Τελικά, όλα αυτά μάλλον τον έβλαψαν αφού βγήκε μόλις τρίτος στο televoting. Σε αντίθεση, όμως, με τον Αρμένιο τραγουδιστή που έκανε κάποιες αντίστοιχες δηλώσεις πέρυσι, δεν τον εμπόδισαν τελικά να σηκώσει το πολυπόθητο βραβείο.

5. Η Αυστραλία ψυχολογικά αισθάνεται κομμάτι της Ευρώπης – όπως και το Ισραήλ.

Αν και από οικονομικής άποψης φυσικός χώρος της Αυστραλίας είναι η περιοχή της Ασίας και του Ειρηνικού, πολιτισμικά οι Αυστραλοί συνεχίζουν να αισθάνονται κομμάτι της Ευρώπης, όπως δείχνει και η έκτακτη συμμετοχή τους με αφορμή τα εξηκοστά γενέθλια του διαγωνισμού. Το ίδιο συμβαίνει εδώ και δεκαετίες και με το Ισραήλ που αισθάνεται ξένο και ανάδελφο στην περιοχή της Μέσης Ανατολής. Αντίστοιχα, η απόφαση της Τουρκίας να αποχωρήσει από τον διαγωνισμό, διοργανώνοντας τη δική της Türkvizyon με διάφορες μουσουλμανικές χώρες της κεντρικής Ασίας σηματοδοτεί την ψυχολογική στροφή των τούρκων από την Ευρώπη στον ισλαμικό κόσμο.

6. Αν δεν τραγουδάς στα αγγλικά, μην κάνεις τον κόπο

Όταν σχεδόν όλες οι χώρες χρησιμοποιούν πλέον την αγγλική γλώσσα για τις συμμετοχές τους, θα περίμενε κανείς ένας διαγωνισμός που προασπίζει τη διαφορετικότητα να θεσπίσει τουλάχιστον κάποια κίνητρα ώστε να ακούγονται και άλλες γλώσσες. Για παράδειγμα, θα μπορούσαν οι χώρες που δεν τραγουδάνε στα αγγλικά να επιλέγουν οι ίδιες τη σειρά εμφάνισής τους. Αντί γι’ αυτό, μέσω των κριτικών επιτροπών, οι ιθύνοντες στέλνουν το μήνυμα ότι το μόνο αποδεκτό πρότυπο είναι αυτό της αγγλόφωνης ποπ. Οι επιτροπές δεν αρκέστηκαν μόνο στο να θάψουν την Ιταλία (που σε διαφορετική περίπτωση θα ήταν ο πρώτος μη αγγλόφωνος νικητής εδώ και 8 χρόνια) αλλά αρνήθηκαν να βοηθήσουν και την αρκετά προσεγμένη φετινή συμμετοχή της Γαλλίας που επιμένει να τραγουδάει στα γαλλικά. Αντίθετα, η αγγλόφωνη μπαλάντα της Νορβηγίας πλασαρίστηκε μέσα στην πρώτη δεκάδα χάρη στις επιτροπές, όταν το κοινό την είχε κατατάξει 17η. Μπορεί να θεωρούν ότι έτσι ο διαγωνισμός γίνεται πιο εμπορικός αλλά στην ουσία γίνεται περισσότερο φτωχός. Γιατί αν σε ενδιαφέρει μόνο η αγγλόφωνη ποπ, υπάρχουν χιλιάδες μέρη για να τη βρεις πέρα από τη Eurovision.

7. Ελληνικές συμμετοχές: Τι μπορούμε να περιμένουμε στο μέλλον;

Από άποψης θεαματικότητας και εσόδων η Eurovision αποτελεί αδιαμφισβήτητα το χρυσωρυχείο της κρατικής τηλεόρασης. Και η Ελλάδα συνεχίζει να διατηρεί το ρεκόρ των 12 συνεχόμενων συμμετοχών στον τελικό. Την ίδια στιγμή, όμως, η απόφαση της νέας κυβέρνησης για ανασύσταση της ΕΡΤ με πρόεδρο έναν τραγουδιστή που έκανε καριέρα στα φεστιβάλ του ΚΚΕ δεν προοιωνίζεται τα καλύτερα για έναν διαγωνισμό που πολλοί στην αριστερά συνεχίζουν να αντιμετωπίζουν ως «πανηγυράκι». Στην τελική ανάλυση, όπως είδαμε και πιο πάνω, η συμμετοχή στη Eurovision ουσιαστικά αντανακλά την ψυχολογική ταύτιση της κάθε χώρας με την ιδέα της Ευρώπης. Την ίδια στιγμή, τα φετινά αποτελέσματα δείχνουν ότι η Ελλάδα έχει αποκοπεί από τις συμμαχίες της, ενώ οι πολύ καλές επιδόσεις του Ισραήλ με ένα μουσικό στιλ που είχε καθιερώσει η χώρα μας δείχνει ότι πλέον κάτι δεν πάει καλά με τον τρόπο επιλογής του ελληνικού τραγουδιού. Υπάρχουν πάντως πολλοί τρόποι για να βρεθεί μία χώρα εκτός κλίματος και εκτός τελικού ακόμα κι αν συνεχίσει να συμμετέχει στον διαγωνισμό. Φτάνει να θυμηθούμε αυτή εδώ τη συμμετοχή της Πορτογαλίας πριν από τέσσερα χρόνια: