Το μεγάλο λάθος του Γ. Παπανδρέου

Το Μαξίμου καταλήφθηκε από κύμα πανικού, μετά την κοινοποίηση των αποτελεσμάτων των τελευταίων δημοσκοπήσεων. Στον παράδεισο της ελληνικής δημοκρατίας οι δημοσκοπήσεις διενεργούνται ως αυτοσκοπός και άρα θεωρούνται εχθρική κίνηση. Γι’ αυτό και απαγορεύονται 15 ολόκληρες μέρες πριν από τις εκλογές.

Ο πανικός, όμως, είναι ο χειρότερος σύμβουλος. Πήγαν περίπατο, λοιπόν, και οι στρατηγικές αναλύσεις και οι αναλύσεις τακτικής. Πάνω στην απελπισία τους επέλεξαν τη χειρότερη δυνατή λύση: Να θέσουν διλήμματα. Όπως, π.χ., το «νίκη ή χρεωκοπία» ή το άλλο με τον Τοτό «νίκη ή εκλογές».

Πριν από χρόνια, το 1986 στις δημοτικές εκλογές, το ΠΑΣΟΚ υπέστη θεαματική υποχώρηση. Ο Έβερτ ο Μπουλντόζας επέδραμε στην Αθήνα. Ο Ανδρέας Παπανδρέου το βράδυ της ήττας δήλωσε «κέρδισε η Αυτοδιοίκηση» και πήγε για ύπνο. Κυβέρνησε την επόμενη τριετία. Ο Σαρκοζί προ καιρού μέτραγε τις Περιφέρειες που απώλεσε η Δεξιά. Σχεδόν όλες, δηλαδή. Δήλωσε πως «το μήνυμα ελήφθη» και πήγε κι αυτός για ύπνο. Εξακολουθεί να κυβερνά παρά τους σοβαρούς κλυδωνισμούς.

Στο παρελθόν ο Γ. Παπανδρέου περιστοιχιζόταν από μπαρουτοκαπνισμένους συμβούλους. Ήταν εκείνοι που το βράδυ της δραματικής παραίτησης Πάγκαλου λόγω Οτσαλάν, τον «έσπρωξαν» με αποτελεσματικότητα στη θέση του υπουργού Εξωτερικών. Είναι οι ίδιοι που μετά την ήττα του 2007 και εν όψει της εσωκομματικής αναμέτρησης, του «έστησαν» τη στρατηγική η οποία εκμηδένισε τον Ευ. Βενιζέλο, αλλά δημιούργησε τις προϋποθέσεις για την εκλογική νίκη του 2009.

Αυτοί οι άνθρωποι δεν κινούνται πια γύρω από το πρωθυπουργικό περιβάλλον. Αντιθέτως, άλλα πρόσωπα συγκρότησαν τον πρωθυπουργικό πυρήνα. Δημιουργήθηκαν «κύκλοι επιρροής». Άλλος ο κύκλος του Ραγκούση, άλλος του Παμπούκη, άλλος του Νίκου Παπανδρέου με τον Σπύρο τον Κουβέλη και τη Λ. Κατσέλη, άλλος του Γερουλάνου, άλλος του Παπακωνσταντίνου και βεβαίως άλλος ο κύκλος των «Χαμένων συμβούλων». Ο Ιταλός ο Σκιόπα, ο Λουκάς Παπαδήμος, ο «Αμερικάνος», ο «Καμερουνέζος», ο «Εγγλέζος», ο κατάλογος είναι μακρύς. Αυτοί οι κύκλοι δεν λειτουργούν συντονισμένα. Τις περισσότερες φορές λειτουργούν με χαοτικές τροχιές, συνήθως αντιθετικές. Στόχος η δημιουργία πυρήνων εξουσίας για το μέλλον. Εντός ή εκτός ΠΑΣΟΚ. Εντός ή εκτός κυβέρνησης. Οι παραπάνω κύκλοι θυμίζουν συμπεριφορά χρηματιστών όταν επιδιώκουν «να λάβουν θέσεις» πριν την έναρξη των συναλλαγών στο ταμπλό. Ο Γ. Παπανδρέου ενέδωσε στη γραμμή που χάραξαν οι σύμβουλοί του και που είναι αποκύημα πανικού. Πρόκειται για συγκλονιστική στελεχιακή ανωριμότητα. Η πολιτικοποίηση μιας αυτοδιοικητικής αναμέτρησης και η αναγωγή της σε πολιτική σύγκρουση τύπου δημοψηφίσματος είναι δύο εντελώς διαφορετικές στρατηγικές. Οι παροικούντες το City της Αθήνας γνωρίζουν πως οι δανειστές της χώρας δεν δίνουν σημασία σε κανέναν Δημαρά, Τατούλη ή Καλούδη που διεκδικεί την Περιφέρεια των νησιών του Ιονίου. Αντιθέτως γνωρίζουν τον πρωθυπουργό, τον Σαμαρά και τον Παπακωνσταντίνου αυτοπροσώπως. Οι δανειστές της χώρας έχουν ως δεδομένες τις σχέσεις τους με το τραπεζικό και επιχειρηματικό κατεστημένο. Με αυτό συνδιαλέγονται. Ανησυχούν μόνο για το ενδεχόμενο ενίσχυσης ορισμένων συνιστωσών, οι οποίες πιθανόν να οδηγήσουν σε εκτροπές. Μία από αυτές είναι οι συνδικαλιστές της Αριστεράς, φερ’ ειπείν. Πέραν τούτου δεν δίνουν και πολύ σημασία στις εκφράσεις απελπισίας των λαϊκών στρωμάτων. Τις θεωρούν δεδομένες. Απαιτούν απλώς τον έλεγχο τυχόν παρεκτροπών. 

Ο Γ. Παπανδρέου έκλεισε ένα “deal” με αυτούς τους δανειστές, που το νομιμοποίησε η Βουλή της χώρας. Με λίγα λόγια, ανεξάρτητα με το αν ο πρωθυπουργός ονομάζεται Γιώργος, Αντώνης ή Ντόρα, ή ακόμη και Μπόμπος, το “deal” αυτό θα ισχύει με ή χωρίς χρεοκοπία, με ή χωρίς εκλογές, για έναν και μόνο λόγο. Διότι αυτά τα χρήματα τα χρωστά η χώρα και οι δανειστές της θα τα απαιτήσουν μέχρι και την τελευταία δεκάρα. Δεν υφίσταται θέμα μνημονίου, αλλά ζήτημα πολιτικής εντιμότητας. Οι «αντιμνημονιακοί»της Ρηγίλλης, αν βρίσκονταν στην εξουσία, θα διαχειρίζονταν το μνημόνιο με τον ίδιο ακριβώς τρόπο. Οι άλλοι «αντιμνημονιακοί» απλώς δεν θα βρεθούν ποτέ στην εξουσία. Το ΚΚΕ και ο ΣΥΡΙΖΑ ομιλούν εκ του ασφαλούς. Πρόκειται για την έσχατη υστερική κρίση του λαϊκισμού.

Η «ανωμαλία» που διαγράφεται στον κοντινό ορίζοντα αφορά την αδυναμία του πολιτικού συστήματος να διαχειριστεί την ίδια του την ανατροπή. Διότι το μνημόνιο επί της ουσίας απαιτεί τη διαμόρφωση ενός άλλου συστήματος όπου οι επιχειρηματίες δεν κλέβουν, οι επενδυτές δεν φοροδιαφεύγουν, οι πολιτικοί δεν είναι διαπλεκόμενοι και φορείς μίζας, όπου το δημόσιο δεν λαδώνεται, οι πολεοδομίες δεν είναι φαύλες, οι εφορίες δεν χρηματίζονται και οι τράπεζες ενεργούν εντός πλαισίων καπιταλιστική λογικής και όχι καπιταλιστικού ανορθολογισμού. Ο Γ. Παπανδρέου προφανώς φοβήθηκε τους «θυλάκους αντίστασης» των συνδικαλιστών των ΔΕΚΟ, σήκωσε τα χέρια μπροστά στις απαιτήσεις των τραπεζιτών, ευλόγησε τις εντολές των επιχειρηματιών οι οποίοι ασκούν εξουσία και μέσω των εκδοτικών συγκροτημάτων που ελέγχουν.

Ο Παπανδρέου δεν κυβέρνησε με την ισχύ της πλειοψηφίας που διαθέτει στη Βουλή και με τη δυναμική που του πρόσφεραν οι 11 μονάδες διαφορά με τη ΝΔ. Με ή χωρίς διακαναλική και με ή χωρίς Σγουρό στην Περιφέρεια Αττικής, ο πρωθυπουργός αντιμετωπίζει λόγω εσφαλμένων επιλογών ζήτημα αξιόπιστης διακυβέρνησης. Οι «νταβατζήδες» το έχουν προβλέψει. Συσκέπτονται και συν-προετοιμάζουν λύσεις εμβόλιμες. Άλλωστε, οι περισσότεροι από αυτούς λακίζουν. Άλλος για Λονδίνο τράβηξε και άλλος για τη Ζυρίχη. Εκ του μακρόθεν και με ασφάλεια μπορούν νε επεξεργάζονται σχέδια επί σχεδίων. Όχι… ο αντίπαλος του πρωθυπουργού δεν είναι οι λαϊκές μάζες που αγκομαχούν και που θα καταψηφίσουν, πολύ λογικά, τους υποψηφίους του ΠΑΣΟΚ. Είναι οι ίδιες του οι επιλογές και οι «λεπτές ισορροπίες» που επεβλήθησαν από το Μαξίμου στη διαχείριση των πόλων εξουσίας.  

n.georgiadis1@yahoo.com