Δημοψήφισμα; Ναι!

Το βράδυ των εκλογών μαζί με τη νίκη του ΣΥΡΙΖΑ, ή μάλλον εξαιτίας αυτής, πρόβαλλε και η πιθανότητα διενέργειας δημοψηφίσματος για την παραμονή, ή όχι, της Ελλάδας στην Ευρωζώνη. Δεν γνωρίζω αν ο κ. Τσίπρας εννοεί σοβαρά ότι σκέπτεται να ζητήσει τη διενέργεια δημοψηφίσματος. Νομίζω όμως ότι θα έπρεπε να το κάνει. Θα είναι ριψοκίνδυνο, αλλά θα μπορούσε να έχει ευεργετικό αποτέλεσμα τόσο για την Ελλάδα όσο και για την Ευρώπη. Εμείς έχει έρθει η ώρα να επιλύσουμε το ελληνικό παράδοξο, δηλαδή να θέλουμε το ευρώ αλλά όχι την πολιτική που ακολουθεί η Ευρωζώνη. Η Ευρώπη θα έχει την ευκαιρία να δείξει ότι παραμένει μια πραγματική Ένωση κυρίαρχων κρατών, ότι δεν περιφρονεί τη δημοκρατία όταν αυτή αφορά τις χώρες της «περιφέρειας».

Ο λόγος που το δημοψήφισμα άρχισε να αποκτάει σάρκα και οστά το βράδυ των εκλογών είναι ότι οι προεκλογικές υποσχέσεις του ΣΥΡΙΖΑ οδηγούσαν τη χώρα με μαθηματική ακρίβεια εκτός Ευρωζώνης. Αναπόφευκτα κάποια στιγμή ο ΣΥΡΙΖΑ και ο πρωθυπουργός θα βρίσκονταν προ αδιεξόδου. Είναι αλήθεια πως ο κ. Τσίπρας εξετάζει την επιλογή του δημοψηφίσματος επειδή δεν θέλει να αναλάβει την ευθύνη των επιλογών του. Ουδεμία πρωτοτυπία. Το ίδιο έκαναν και οι προκάτοχοι του με κραυγαλέες περιπτώσεις τον κ. Κ. Καραμανλή και τον κ. Γ. Παπανδρέου. Ας μεταθέσει λοιπόν ο κ. Τσίπρας την ευθύνη των αποφάσεων στον ελληνικό λαό. Θα απαλλαγούμε ίσως και από το προσβλητικό (για τους πολίτες) ιδεολόγημα ότι ο ελληνικός λαός δεν έχει ευθύνη για την οικτρή κατάσταση της χώρας. Όλοι έχουμε μερίδιο ευθύνης, απλώς δεν αναλογεί σε όλους το ίδιο μερίδιο. Όσοι πολιτικοί αντιτίθενται στην ιδέα του δημοψηφίσματος υποστηρίζουν ότι θα θέσει σε κίνδυνο την ευρωπαϊκή πορεία της χώρας. Η χώρα οδεύει εκτός Ευρώπης χρόνια τώρα. Όχι μόνο (ή τόσο) εξαιτίας της οικονομικής πολιτικής που ακολούθησε, ιδίως την περίοδο 2004-2009, αλλά εξαιτίας της υπονόμευσης βασικών ευρωπαϊκών αρχών όπως είναι το κράτος δικαίου, η λογοδοσία πολιτικών και δημοσίων λειτουργών, η αξιολόγηση στο δημόσιο τομέα, η απονομή δικαιοσύνης (την έχουμε αντικαταστήσει με την αρνησιδικία).

Τα πράγματα έχουν αλλάξει από τα τέλη του 2011 όταν ο κ. Παπανδρέου είχε εκφράσει, με τον παροιμιώδη ασυνάρτητο τρόπο του, την επιθυμία να κάνει δημοψήφισμα. Η Ελλάδα έχει πετύχει την μεγαλύτερη δημοσιονομική προσαρμογή των τελευταίων δεκαετιών παγκοσμίως. Μεγαλύτερη απ' όση έχουν πετύχει όλες οι υπόλοιπες χώρες της Ευρωζώνης μαζί. Έχει εφαρμόσει τις περισσότερες περιβόητες διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις από κάθε άλλη χώρα της Ευρωζώνης, παρ' όλο που δεν έχει εφαρμόσει τις σημαντικότερες εξ αυτών, όπως π.χ. ο εξορθολογισμός της λειτουργίας του δημοσίου τομέα, το σπάσιμο μονοπωλίων στις αγορές προϊόντων και υπηρεσιών. Αν ενδιέφεραν πραγματικά αυτές οι μεταρρυθμίσεις την Ευρωζώνη είχε την ευκαιρία να πιέσει για την εφαρμογή τους πέντε χρόνια τώρα. Δεν το έκανε. Κάτι λέει και αυτό. Επίσης δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι οι κοινωνίες αλλάζουν με αργό ρυθμό. Είναι λοιπόν η κατάλληλη στιγμή να αποφασίσουμε αν θέλουμε να παραμείνουμε στο ευρώ και να εφαρμόσουμε την πολιτική που το συνοδεύει με τα καλά της και τα κακά της.

Η διενέργεια δημοψηφίσματος προσφέρει στην Ευρώπη μια πρώτης τάξεως ευκαιρία να αποδείξει εμπράκτως την προσήλωση της στις αρχές της δημοκρατίας και του πλουραλισμού. Πώς; Κρατώντας ανοιχτές τις ελληνικές τράπεζες και αποτρέποντας την εφαρμογή ελέγχων στην κίνηση κεφαλαίων μέχρι τη διενέργεια του δημοψηφίσματος και την ολοκλήρωση της διαπραγμάτευσης με την Ελλάδα. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, δηλαδή οι ηγέτες των κρατών μελών της Ε.Ε., θα πρέπει να δώσουν το σήμα στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα ότι οφείλει να καλύψει την φυγή καταθέσεων που πιθανώς θα προκαλέσει η προκήρυξη δημοψηφίσματος. Ενδεχόμενη αντίθετη απόφαση θα προκαλέσει την επιβολή ελέγχου στις αναλήψεις από ελληνικές τράπεζες και στην κίνηση κεφαλαίων για δεύτερη φορά σε δύο χρόνια μετά την Κύπρο και θα αυξήσει τις πιθανότητες ενός «Όχι» στο δημοψήφισμα. Σε αυτή την περίπτωση η Ε.Ε. Θα έχει κερδίσει επάξια τον τίτλο της Ευρωπαϊκής Ενωσης Ελέγχου Κεφαλαίων. Το κυριότερο είναι ότι η Ε.Ε. υποστηρίζοντας εμπράκτως τη διενέργεια δημοψηφίσματος θα αποδοκιμάσει δημοσίως απόψεις του στυλ «οι εκλογές δεν αλλάζουν τίποτε» που εξέφρασε πριν από λίγους μήνες ο Φινλανδός επίτροπος κ. Γίρκι Κάταϊνεν, άποψη που εκφράζει τακτικά και ο υπουργός Οικονομικών της Γερμανίας κ. Βόλφγκανγκ Σόιμπλε. Η Ευρώπη πρέπει να περιορίσει το δημοκρατικό της έλλειμμα. Πρέπει να δείξει ότι σέβεται τις αποφάσεις των Ελλήνων, Πορτογάλων, Ιταλών, Ισπανών ψηφοφόρων εξίσου με τις αποφάσεις των Γερμανών, Φινλανδών, Ολλανδών ψηφοφόρων. Όσο γελοίο είναι το επιχείρημα του ΣΥΡΙΖΑ ότι ο ελληνικός λαός τού έδωσε εντολή να απαιτήσει την χρηματική κάλυψη των πολιτικών του φαντασιώσεων από την Ε.Ε., άλλο τόσο άστοχο είναι το επιχείρημα ότι και τα υπόλοιπα κράτη της Ευρωζώνης έχουν ψηφοφόρους και Βουλή που ενέκρινε το ελληνικό Μνημόνιο και απαιτούν την εφαρμογή του. Είναι βλακώδες να επιμένει κανείς στην εφαρμογή ενός προγράμματος που εκπονήθηκε πριν από τρία χρόνια και που, το κυριότερο, έχει αποτύχει σε πολλές πτυχές του, όπως στο ζήτημα της ανεργίας, της αύξησης της παραγωγικότητας, στην ενίσχυση των εξαγωγών. Επιπλέον έχει αποτύχει πολιτικά όπως απέδειξε η ανάδειξη του ΣΥΡΙΖΑ στην εξουσία. Το κυριότερο δε είναι ότι το ελληνικό Μνημόνιο δεν εφαρμόζεται στην Ολλανδία, ή στην Αυστρία ή στην Γερμανία, αλλά στην Ελλάδα. Η παραχώρηση κυριαρχικών δικαιωμάτων έχει και τα όρια της. Αν η γερμανική Βουλή θέλει να εφαρμόσει το ελληνικό Μνημόνιο δεν έχει παρά να το κάνει. Στη Γερμανία.

Είμαι πεπεισμένος ότι ο ελληνικός λαός θα ψηφίσει υπέρ της παραμονής της χώρας στο ευρώ, διότι αντιλαμβάνεται πολύ καλά την ορθότητα της άποψης που εξέφρασε κατά την πρόσφατη επίσκεψη του στην Ελλάδα ο νομπελίστας οικονομολόγος κ. Πωλ Κρούγκμαν: Ότι η είσοδος στο ευρώ ήταν πιθανότατα κακή ιδέα, αλλά ότι η έξοδος από αυτό θα είναι ακόμη χειρότερη. Ας ελπίσουμε ότι ο κ. Τσίπρας θα σεβαστεί την απόφαση του ελληνικού λαού μετά τη διενέργεια δημοψηφίσματος και ότι θα παρουσιάσει, επιτέλους, τις δικές του προτάσεις για την εκ θεμελίων αναδόμηση του ελληνικού κράτους και της οικονομίας προς το προοδευτικότερο. Ας ελπίσουμε ακόμη ότι η Ευρωζώνη θα εκλάβει την απόφαση των Ελλήνων για παραμονή στο ευρώ ως χειρονομία καλής θέλησης, ως προσφορά κλάδου ελαίας και όχι ως ευκαιρία να εξευτελίσει έναν ολόκληρο λαό. Αν όχι, εμείς θα χάσουμε το ευρώ και πιθανότατα θα χρειαστεί να αντιμετωπίσουμε την άνοδο λαϊκιστών, εξτρεμιστών και Ναζί του τύπου Χρυσής Αυγής. Η δε Ευρώπη θα χάσει τον τίτλο Ενωση, μαζί και την πολιτική της ψυχή.