Edito 523

«Είναι ανόητο να δανείζεσαι ως πτωχευμένος υπό τον όρο ότι θα μειώσεις τα εισοδήματά σου». Όταν οι 18 υπουργοί Οικονομικών ακούν τον Έλληνα υπουργό να λέει αυτή τη φράση, κατεβάζουν τα μολύβια, βγάζουν τα ακουστικά. Τους είναι αδύνατον να παρακολουθήσουν την ελληνική οικονομική σκέψη. Αν είναι ανόητο τότε γιατί ζητάς δανεικά; Ποιος ζήτησε να μειώσεις τα εισοδήματά σου; Είχες δηλαδή λεφτά και σου ζήτησε κάποιος να πετάξεις τα μισά στη θάλασσα; Το αντίθετο συμβαίνει, δεν έχεις εισοδήματα, σου προτείνουμε τους τρόπους που θα αυξήσεις την παραγωγή σου κι εσύ αρνείσαι. Ο υπόλοιπος πλανήτης δεν μπορεί να κάνει τη μετάφραση και γι’ αυτό δεν μας καταλαβαίνει. Όταν λέμε να μη μειώσουμε τα εισοδήματά μας, εννοούμε να συνεχίσουν να πληρώνουν όπως έκαναν πάντα για να συνεχίσουμε κι εμείς να ζούμε όπως το 2009 χωρίς να αλλάξουμε τίποτα. Εννοούμε τα δικά τους λεφτά. Έτσι, δεν είναι ανόητο να δανειζόμαστε πτωχευμένοι. Έτσι μάλιστα.

Υπάρχει ένα καλός κύριος αρμόδιος για τις συντάξεις που κάθε μέρα είναι σε κάποια τηλεόραση. Δευτέρα, Τετάρτη, Παρασκευή είναι πένθιμος, ανακοινώνει ότι δεν υπάρχει σωτηρία για τον ΟΑΕΕ, ότι καταρρέει με τρύπα 535 εκ. για το 2015, ότι έχουν μαζευτεί 400 χιλιάδες που περιμένουν να πάρουν σύνταξη αλλά δεν υπάρχουν λεφτά, ότι το ΕΤΕΑ δεν μπορεί να πληρώσει τις συντάξεις, ότι κάθε χρόνο χρειάζονται επιπλέον 1-2 δις για να λειτουργήσουν τα ασφαλιστικά ταμεία. Τρίτη, Πέμπτη, Σάββατο καταγγέλλει την τρόικα aka θεσμούς, ότι ζητάνε μειώσεις των συντάξεων, βάζει κόκκινες γραμμές, δίνει ηρωικές μάχες, αποκαλύπτει ότι οι μειώσεις του 2012 δεν έπρεπε να γίνουν. Ο προϊστάμενος υπουργός του καλού κυρίου προαναγγέλλει δικαστικές διώξεις εις βάρος εκείνων των ανάλγητων που μείωσαν τις συντάξεις, υπάρχουν μάλιστα και δικαστήρια που αποφασίζουν την επιστροφή αναδρομικά των χρημάτων που κόπηκαν.

Κάθε πρόταση που ξεκινάει με τη φράση «οι δανειστές ζητάνε», θέλουν, επιβάλλουν, είναι απάτη. Αφού δεν έχουν να πληρώσουν τώρα τις συντάξεις πώς θα κάνουν και αυξήσεις; Υπάρχει σχέδιο. Θα συστηθεί ένα Ταμείο που θα εκμεταλλεύεται τα έσοδα από την εξόρυξη πετρελαίου στις ελληνικές θάλασσες. Δεδομένου ότι δεν έχουν γίνει ακόμη οι έρευνες, δεν έχει συσταθεί κοινοπραξία, δεν έχει αρχίσει η εξόρυξη, δεν ξέρουμε καν αν υπάρχουν αποθέματα υδρογονανθράκων στη Μεσόγειο κατάλληλα προς εκμετάλλευση, τα αποτελέσματα του Ταμείου θα τα δούμε σε 50 χρόνια. Κανένα πρόβλημα, μακροπρόθεσμα όλοι θα είμαστε νεκροί. Μέχρι τότε μπορούν οι εταίροι μας να μας δανείζουν ώστε να μην αλλάξουμε το χρεοκοπημένο, κοινωνικά άδικο, ασφαλιστικό μας σύστημα.

Πώς μπορούν άνθρωποι να λένε αυτά τα πράγματα, και το κυριότερο, πώς υπάρχουν άνθρωποι που τα ακούν και τα πιστεύουν; Πρωτοσέλιδα στις εφημερίδες ανακοινώνουν ότι θα πάρουμε 5 δις προκαταβολή από τους Ρώσους για τα μελλοντικά κέρδη του Turkish stream, του αγωγού που θα περάσει στην Ευρώπη μέσω Ελλάδας. Το πρόβλημα μάλιστα του υπουργού είναι να διαβεβαιώσει ότι το όνομα θα αλλάξει, θα γίνει «ελληνικός» αγωγός, Greek stream, γιατί πάνω απ’ όλα είμαστε υπερήφανοι, είμαστε Έλληνες. Είναι ο τρίτος αγωγός την τελευταία δεκαετία που θα γίνει, κάποτε, αλλά ποτέ δεν γίνεται. Δηλαδή από έναν αγωγό που δεν έχει ακόμα κέρδη, που δεν έχει μεταφέρει αέριο στην Ευρώπη ώστε να έχει κέρδη, που δεν έχει κατασκευαστεί, που δεν έχει κόψει καν την κορδέλα για να ξεκινήσουν τα έργα, που δεν υπάρχει συμφωνία για την πραγματοποίησή του, που δεν έχει συσταθεί καν κοινοπραξία για τη δημιουργία του, εμείς παίρνουμε ήδη κέρδη έναντι. 5 δις από τους Ρώσους που δεν επενδύουν ούτε 5 ευρώ στα ελληνικά κρατικά ομόλογα. Την άλλη μέρα, φυσικά, ο αρμόδιος Ρώσος υπουργός το διαψεύδει. Στο σημερινό δικτυωμένο κόσμο, όλα γίνονται γνωστά μέσα σε λίγα λεπτά. Η πολιτική που διεξάγεται στα τηλεοπτικά πρωινάδικα έχει ημερομηνία λήξης το τέλος της εκπομπής.

Συνεχίζουμε μετά από τόσα χρόνια να επιμένουμε στη δική μας κατασκευασμένη πραγματικότητα. Και σιγά-σιγά η συμπάθεια με την οποία μας αντιμετώπιζε ο πλανήτης μετατρέπεται σε ειρωνεία και αντιπάθεια. Μέχρι τώρα είχαμε υποστηρικτές, δεν είναι εύκολο, είναι οδυνηρό να αλλάξεις διαμορφωμένες συνήθειες, ένα οικονομικό μοντέλο που χρεοκόπησε, να μεταρρυθμίσεις όλες τις κρατικές δομές. Χρειάζεσαι χρόνο, βοήθεια, κατανόηση. Τώρα τα πράγματα έχουν αλλάξει, η κατανόηση έχει μετατραπεί σε εχθρότητα, ιδίως από τους φτωχότερους από εμάς όπως η Σλοβακία. Γιατί, τώρα, αποκαλύπτεται όλη η αντιμνημονιακή παραφροσύνη. Η οποία στην πραγματικότητα ήταν αντιευρωπαϊκή, αντιδυτική, αντιμεταρρυθμιστική. Δεν είναι ότι δυσκολευόμαστε. Δεν θέλουμε να προσπαθήσουμε, δεν θέλουμε να ακολουθήσουμε τον ευρωπαϊκό τρόπο για να ξεπεράσουμε την κρίση. Θέλουμε να μείνουμε εκεί που είμαστε, στο 2009, και θέλουμε να μας χρηματοδοτούν γι’ αυτό. Όπως τη διετία 2008-09 μας έδωσαν πάνω από 60 δις για «να πέσουν στην αγορά», αυτό ζητάμε και τώρα. Δεν γίνεται καμιά σκληρή διαπραγμάτευση. Όχι σκληρή, δεν γίνεται καν διαπραγμάτευση. Διαπραγμάτευση σημαίνει προτάσεις, άλλες λύσεις, άλλη κατανομή των βαρών, άλλοι κοινωνικοί συσχετισμοί. Τρεις μήνες δεν υπάρχει ούτε ένα διαφορετικό, ούτε ένα καινούργιο πράγμα, σε έναν οποιονδήποτε τομέα, απ’ όσα ήδη ξέραμε, απ’ όσα ζήσαμε τα προηγούμενα χρόνια. Ξαναβλέπουμε την παλινόρθωση της μεταπολίτευσης στην πιο ακραία και γκροτέσκα μορφή της. Ένα πράγμα λέμε μόνο στην υπόλοιπη Ευρώπη: Η Ελλάδα είναι sui generis κράτος, έτσι θέλει να είναι και αν τη θέλετε στην Ευρώπη πρέπει να τη χρηματοδοτείτε.

Το 2015 θα είναι μια πολύ καλή χρονιά για την Ευρώπη. Προβλέπουν ότι το σύνολο των χωρών θα περάσει σε θετική ανάπτυξη, μετά από 7 χρόνια κρίσης, η ύφεση φαίνεται ότι τελειώνει. Η Πορτογαλία, μια πρώην μνημονιακή χώρα, δανείζεται ήδη με αρνητικά επιτόκια. Άρα δεν ήταν μόνο για Γερμανούς και Ολλανδούς και βόρειους, δεν ήταν κόλπο, όπως μας έλεγαν, οι χώρες που αποδεικνύονται αξιόπιστες αποκτούν την εμπιστοσύνη των αγορών, ο κόσμος επενδύει επάνω τους. Μηδενικά και αρνητικά επιτόκια, δηλαδή τέλος το πρόβλημα του χρέους, δηλαδή χρηματοδότηση για επενδύσεις και ανάπτυξη.

Στην Ελλάδα το τριετές ομόλογο έφτασε στο 29% επιτόκιο. Αυτά τα έντοκα που λήγουν κάθε μήνα και μας έχουν οδηγήσει σε ασφυξία, πριν μερικούς μήνες τα δανειζόμασταν με 2%. Σήμερα δεν μας δανείζει κανείς. Το τελευταίο εξάμηνο της πολιτικής ανασφάλειας, όλοι οι δείκτες γύρισαν αρνητικοί. Πάλι ύφεση, πάλι ανεργία, πάλι ελλείμματα. Τη Δευτέρα με μια Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου απ’ αυτές που κατηγορούσε, η κυβέρνηση αφαίρεσε όλο το ρευστό από τα νομικά πρόσωπα της Γενικής Κυβέρνησης. Ξεκίνησε ο υποχρεωτικός εσωτερικός δανεισμός για να πληρωθούν μισθοί και συντάξεις. Η Ελλάδα προχωράει προς την τελική πράξη. Το ερώτημα ξεπερνάει πια το αν θα καταλήξει ο πρωθυπουργός σε μια συμφωνία με τους εταίρους. Το ερώτημα πλέον είναι αν μπορεί αυτή η χώρα να προχωρήσει στην αναίρεση όλων των μύθων της 5ετίας, να τελειώσει με το παρελθόν της. Η μεταπολίτευση τελειώνει εδώ, όλοι οι πρωταγωνιστές της έπαιξαν το ρόλο τους, 5 χρόνια, 5 κυβερνήσεις, 6 κόμματα. Η τωρινή «αντιμνημονιακή» εκδοχή απλώς επιταχύνει το τέλος. Η πιο ακραία υπεράσπιση του παρελθόντος ανέδειξε και πιο καθαρά το αδιέξοδο. Η ελληνική κοινωνία έχει φτάσει στην ώρα που θα πρέπει να αποφασίσει σοβαρά και συνολικά το μέλλον της.