Μοντέρνα φτώχεια

Tax the rich, feed the poor / till there are no rich no more / I’d love to change the world

- Ten Years After, “I’ d Love to Change the World”

Πώς να αντιμετωπίσουμε την οικονομική πολιτική της κυβέρνησης: με δίαιτα· με συγκατοικήσεις· με κλοπές και ληστείες· με φοροδιαφυγή· με καθημερινές διαδηλώσεις, συλλαλητήρια, δολιοφθορές. Τουτέστιν, η κυβέρνηση μας ωθεί, όχι μόνον σε έναν καινούργιο τρόπο ζωής αλλά στην παρανομία· σε λύσεις που μπορούν να μας οδηγήσουν στη φυλακή. Όμως, αξίζει τον κόπο: αφού αναγγέλλει ότι θα γεμίσει το άδειο, λόγω κακοδιαχείρησης, δημόσιο ταμείο με τις εισφορές των φτωχών (αντί να φορολογήσει τα προκλητικά εισοδήματα της παλαιόπλουτης και της νεόπλουτης κάστας), πρέπει να οργανωθούμε και να αμυνθούμε.

Δυναμικά.

Η λεγόμενη γενιά των 700 ευρώ κινδυνεύει να μη χειραφετηθεί ποτέ: καθώς πάσχουμε από παρατεταμένο οιδιπόδειο σύμπλεγμα, η φτώχεια μάς βολεύει και επιδεινώνει την κοινωνική παθολογία. Τα «παιδιά» δεν φεύγουν ποτέ από την οικογενειακή εστία: το βόλεμα οφείλεται, μεταξύ άλλων, στην ανέχεια. Λύση: διαμαρτυρία κατά της κυβερνητικής επίθεσης (περί επίθεσης πρόκειται) και προσαρμογές μητροπολιτικού τύπου: μείωση του ατομικού χώρου διαβίωσης· πολλαπλές συγκατοικήσεις· μοίρασμα ενοικίων και άλλων εξόδων όχι μέσω του παραδοσιακού γάμου αλλά μέσω της σύμπτυξης του πληθυσμού. Λιγότερα τετραγωνικά μέτρα για τον καθένα, χαμηλότερες δαπάνες, εμφάνιση καινούργιων σχέσεων στην κοινωνία: ουδέν κακόν αμιγές καλού.

Η κυβέρνηση οφείλει να αποσύρει τα οικονομικά μέτρα –που καταδικάζουν πάνω από δύο εκατομμύρια Έλληνες σε μια όχι-και-τόσο-«μοντέρνα» φτώχεια και άλλα δύο εκατομμύρια σε συρρίκνωση των αναγκών τους– και να παραιτηθεί. Μέχρι να γίνει αυτό, προτείνω συλλογική δίαιτα, αγορά φτηνών ωμών τροφίμων από τις λαϊκές αγορές (φρούτα, λαχανικά) και απόρριψη των ακριβών προϊόντων. Το «καλάθι της νοικοκυράς» είναι μια μίζερη έκφραση που πρέπει να πέσει σε αχρησία: δεν θέλουμε «καλάθι», ούτε νοικοκυρές· θέλουμε απλά τρόφιμα, όσο το δυνατόν πιο υγιεινά και φτηνά που να γεμίζουν ένα μέτριο ψυγείο. Στην ανάγκη, φυτεύουμε ντομάτες στη βεράντα. Και πορτοκάλια. Και αχλάδια. Επίσης, μπορούμε να στραφούμε πάλι στο χωριό: να παρακάμψουμε το εμπορικό κύκλωμα αγοράζοντας τρόφιμα από τους ίδιους τους παραγωγούς· από αγρότες και συγγενείς μας στην επαρχία. Τέλος, για να αντιμετωπίσουμε την ακρίβεια και τη βαριά φορολογία των μικρών εισοδημάτων, ας κόψουμε το κάπνισμα: τα τσιγάρα στοιχίζουν στον κάθε Έλληνα (υπολογίζω) γύρω στα 100-150 ευρώ το μήνα. (Μου φαίνονται πολλά.)

Aν κρίνεται απαραίτητη η επίσκεψη στα μεγάλα σούπερ-μάρκετ προτείνω μικροκλοπές, αν όχι οργανωμένες ληστείες. Το πρόβλημα με τις κλοπές είναι ότι κινδυνεύουμε να συλληφθούμε (η κλοπή ειδών πρώτης ανάγκης δεν έχει αποποινικοποιηθεί σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες)· το πρόβλημα με τις ληστείες είναι ότι ενδέχεται να γίνει καμιά στραβή και να θρηνήσουμε θύματα. Οι σεκιουριτάδες δεν αστειεύονται, βαράνε στο ψαχνό. Ωστόσο, η ληστεία που έγινε την περασμένη εβδομάδα στην Άνω Πόλη της Θεσσαλονίκης, καθώς οι επιδρομές σε μπακάλικα των Εξαρχείων θα μπορούσαν να χρησιμεύσουν ως παραδείγματα της μαζικής στάσης που περιέγραφε ο Ντάριο Φο στο «Δεν πληρώνω, δεν πληρώνω!». Αν όλοι –όλοι!– αρχίσουμε να κλέβουμε συστηματικά από τις μεγάλες αλυσίδες σούπερ-μάρκετ, δεν πρόκειται να τιμωρηθούμε με ισόβια: θα προκληθεί πανικός και οι μεγαλέμποροι θα μειώσουν τις τιμές. Η κλοπή είναι ένας τρόπος ανάδρασης του συστήματος: μερικοί την ονομάζουν «λεηλασία» ή «πλιάτσικο» – προτιμώ τον όρο «δημοκρατική διόρθωση του τιμαρίθμου». (Παραμένω υπερβολικά αισιόδοξη σε πείσμα των συνθηκών.)

Θα ήταν ωραίο να τρώγαμε σε ακριβά εστιατόρια και να φεύγαμε χωρίς να πληρώσουμε· να βάζαμε βενζίνη και να γκαζώναμε («φάτε τη σκόνη μου!»)· να βουτάγαμε ρούχα και βιβλία από τα πολυκαταστήματα. Ξέρω, δεν είναι εύκολο: βγαίνοντας μαζί με τα κλοπιμαία αναβοσβήνουν φωτάκια και ακούγονται σειρήνες. Όπως δεν είναι εύκολο να μην πληρώσεις τη ΔΕΗ και τους λογαριασμούς τηλεπικοινωνιών, πράγμα που θα ήταν ευχής έργον. Δύσκολο, αλλά όχι αδύνατο είναι και το να κλέψεις αυτοκίνητο για να κάνεις μια δουλίτσα, ή μια βολτίτσα: υπάρχει σοβαρή πιθανότητα να βρεθείς στο κρατητήριο δεμένος χειροπόδαρα· μπορεί όμως και όχι. Ωστόσο, η οικονομική λύση, η φιλική για το περιβάλλον είναι φανερή: το μοίρασμα ενός αυτοκινήτου ανάμεσα σε περισσότερους από δύο ανθρώπους· δύο γείτονες λόγου χάρη. (Δευτέρα-Τετάρτη-Παρασκευή εσύ, Τρίτη-Πέμπτη-Σάββατο εγώ· Κυριακή ένας τρίτος). Η οικολογική εγρήγορση συμβάλλει στη μείωση των εξόδων χωρίς να δημιουργεί αίσθημα στέρησης.

Επιπλέον, χρειαζόμαστε λογιστές. Για να βρίσκουν τρόπους ώστε οι πολίτες με χαμηλά εισοδήματα να μην πληρώνουν φόρους. Οι Έλληνες που κερδίζουν κάτω από 1.600 ευρώ το μήνα δεν θα έπρεπε να αποδίδουν στο κράτος ούτε ένα σέντσι. Αρκεί να μην έχουν αδήλωτα έσοδα, κάτι που κανείς δεν μπορεί να εγγυηθεί: έχουμε μάθει στην πονηριά για να επιζήσουμε.

Τι δεν χρειαζόμαστε: εκκλησιαστικές και κρατικές ελεημοσύνες. Αν η εκκλησία θέλει να βοηθήσει τους φτωχούς και να τονώσει την οικονομία υπέρ των αδυνάτων, ας παραιτηθεί από την εξωφρενική της περιουσία: οι πολίτες δεν ζητούν ψίχουλα, ζητούν παραγωγικές και δημιουργικές εργασίες που να αμείβονται δίκαια· ζητούν δωρεάν παιδεία και δωρεάν περίθαλψη· στέγη και ασφάλεια. Αυτά ζητούν: τα υπόλοιπα τα τακτοποιούν μόνοι τους. Η οκνηρία και η επαιτεία δεν έχουν θέση σε μια εύπορη και ελεύθερη (μη κατασταλτική) κοινωνία· επίσης, δεν έχει θέση η ανεξέλεγκτη γεννητικότητα (ο καθένας πρέπει να αποκτά –ή να υιοθετεί– όσα παιδιά μπορεί να συντηρήσει: δηλαδή, στις περισσότερες περιπτώσεις ένα ή κανένα), η μαύρη εργασία, η καταφυγή σε ψευδαισθητικές ασχολίες (χαρτοπαιξία, στοιχήματα), το έγκλημα και η αναγκαστική πορνεία. Με την πολιτική που ακολουθεί η σημερινή κυβέρνηση κινδυνεύει να μετατρέψει ολόκληρη τη χώρα σε παράνομο μηχανισμό όπου θα αναπαράγεται ο φαύλος κύκλος της φτώχειας και όπου οι μισοί από μας θα σουφρώνουν γιαούρτια από τα ράφια του σούπερ-μάρκετ, θα χρησιμοποιούν τα μέσα μεταφοράς χωρίς να πληρώνουν εισιτήριο (θα μου άρεσε να πετιόμασταν με φόρα έξω από τα ταξί και να τρέχαμε κατοστάρι) και θα απεργάζονται ληστείες τραπεζών. Κοντολογίς, οι απλοί καπνιστές φούντας θα γίνουν χασισέμποροι (ή/και πρεζέμποροι: το περιθώριο κέρδους είναι μεγαλύτερο)· οι καθαρίστριες πρωινών γραφείων νυχτερινές πουτάνες· τα κλεφτρόνια ένοπλοι διαρρήκτες. Όσο για τις κλοπές αυτοκινήτων, αν σε κάποια περίσταση κριθούν χρήσιμες σε συμβολικό και πρακτικό επίπεδο, νομίζω ότι μπορώ να βοηθήσω με δυο-τρεις συμβουλές.