Η σφαγή των δημόσιων επενδύσεων

Tου Κώστα Θέου

Για άλλη μια φορά, η χώρα μας βαδίζει στο δρόμο της μοναξιάς και της απόκλισης από τη διεθνή τάση. Την ώρα που η οικονομική κρίση έχει οδηγήσει όλες τις κυβερνήσεις, ανεξαρτήτως ιδεολογικής απόχρωσης, στη συνειδητοποίηση της ανάγκης μεγαλύτερης κρατικής παρέμβασης στην οικονομία… Τη στιγμή που άπαντες υπερθεματίζουν σχετικά με τον καθοριστικό ρόλο των δημόσιων επενδύσεων στην ευστάθεια και ανάπτυξη της οικονομίας, ιδίως σε περίοδο κρίσης… Ετούτη τη στιγμή επέλεξε η δική μας κυβέρνηση προκειμένου να προβεί σε αιματηρή περικοπή των δημόσιων επενδύσεων!

Τα στοιχεία είναι αμείλικτα. Με τον προϋπολογισμό του 2009, οι δημόσιες επενδύσεις μειώνονται όχι μόνο ως ποσοστό του ΑΕΠ αλλά και σε απόλυτο μέγεθος, από 9,65 δις ευρώ το 2008 σε 8,8 δις ευρώ το 2009. Ως ποσοστό του ΑΕΠ οι δημόσιες επενδύσεις περιορίζονται από το ήδη χαμηλό επίπεδο του 3,8% του ΑΕΠ το 2008 στο 3,2% το 2009, δηλαδή σε πρωτόγνωρα χαμηλά επίπεδα για την πρόσφατη ιστορία της χώρας μας. Ως μέτρο σύγκρισης, το διάστημα 2000-2003 οι δημόσιες επενδύσεις κυμάνθηκαν κατά μέσο όρο στο 5% του ΑΕΠ. Για πρώτη φορά μετά από πολλά χρόνια οι επενδύσεις πάγιου κεφαλαίου προβλέπεται να μειωθούν το 2009 στο επίπεδο του μέσου όρου της Ευρωζώνης (2,6% του ΑΕΠ), ενώ μέχρι το 2004 η χώρα μας διατηρούσε θετική διαφορά άνω της μίας μονάδας.

Αν εξετάσει κανείς τις μακροοικονομικές επιδόσεις και τα δημοσιονομικά μεγέθη της τελευταίας δεκαετίας επαληθεύεται στην πράξη η υψηλή συσχέτιση του ρυθμού ανάπτυξης με το ύψος των δημόσιων επενδύσεων. Ας μην εκπλησσόμαστε λοιπόν για την επιβράδυνση της οικονομίας και την ανακοπή της σύγκλισης του εθνικού μας εισοδήματος με το μέσο όρο της ΕΕ. Και ούτε για το γεγονός ότι το ρολόι μοιάζει να σταμάτησε το 2004 όσον αφορά την κατάσταση των υποδομών στη χώρας.

Η παρούσα κυβέρνηση αποφάσισε να εφαρμόσει ένα ιδεοληπτικό μοντέλο σύμφωνα με το οποίο η ανάπτυξη θα προερχόταν από μέτρα όπως η μείωση των φορολογικών συντελεστών για τις επιχειρήσεις, η επέκταση των συμπράξεων δημόσιου-ιδιωτικού τομέα (στα χαρτιά ακόμη…) και η παροχή αυξημένων επιχορηγήσεων προς τις επιχειρήσεις. Σχεδόν πέντε χρόνια μετά, εντυπωσιάζει το γεγονός ότι η κυβέρνηση φαίνεται να εμμένει αταλάντευτη στην ίδια συνταγή, παρά την πασιφανή αποτυχία της.

Έτσι φτάνουμε σήμερα στο οξύμωρο οι πολίτες να πληρώσουν 7 δις ευρώ περισσότερους φόρους του χρόνου και παράλληλα οι δημόσιες επενδύσεις να μειώνονται κατά σχεδόν 1 δις ευρώ, μεγεθύνοντας την απορία: «Για ποιο λόγο πληρώνουμε φόρους;». Το ότι η ΝΔ στο πρόγραμμά της είχε υποσχεθεί το αντίθετο (αύξηση των δημόσιων επενδύσεων εις βάρος των καταναλωτικών δαπανών) αποτελεί ίσως πια λεπτομέρεια για ένα πρόγραμμα που δεν τηρήθηκε σε σχεδόν κανένα σημείο του.

Το μόνο βέβαιο είναι πως η μείωση των δημόσιων επενδύσεων θα περιορίσει κι άλλο την ήδη ασθμαίνουσα οικονομική δραστηριότητα και θα επιταχύνει το πέρασμα της χρηματοπιστωτικής κρίσης στο πεδίο της πραγματικής οικονομίας. Η «έμπνευση» αυτή θα καταγραφεί ως άλλη μια ιστορικής σημασίας συμβολή της σημερινής κυβέρνησης στην ευημερία της χώρας και την υπέρβαση της οικονομικής κρίσης. Σε άλλες (πρόσφατες) εποχές, θα επιχειρούσαν να παρουσιάσουν τη λαμπρή αυτή πρωτοβουλία ως «μεταρρύθμιση». Ευτυχώς, είναι λίγο ντεφορμέ τελευταία…