Edito 265

Μια φορά κι έναν καιρό, υπήρχαν πολλά ραδιόφωνα. Όποιος ήθελε άνοιγε ένα, άλλα πήγαιναν καλά, άλλα όχι, έκλειναν, άνοιγαν καινούργια. Το ραδιόφωνο ήταν εύκολο και φτηνό, όλοι μπορούσαν να δοκιμάσουν. Τότε υπήρχαν καμιά 50αριά σταθμοί. Τόσοι εκπέμπουν και τώρα. Μόνο που τους έχουν όλους λίγα μεγάλα οικονομικά γκρουπ. Απλά μαθήματα μαφιόζικης οικονομίας: όταν θέλεις να αυξήσεις το περιθώριο κέρδους σε μια αγορά, όταν θέλεις να δημιουργήσεις πολιτικό χρήμα, την απαγορεύεις.

Ξαφνικά ένα πρωί, επιστήμονες, υπηρεσίες του κράτους, εφημερίδες ανακάλυπταν ότι τα ραδιόφωνα παρεμποδίζουν τις συχνότητες των αεροπλάνων, ότι υπάρχει κίνδυνος ατυχήματος, ότι πρέπει να κλείσουν. Μόνο 20 ραδιοφωνικές συχνότητες επιτρέπονται στην Αττική. Το κράτος έδωσε τις άδειες. Οι άδειες έληξαν. Το κράτος έπρεπε να προκηρύξει νέο διαγωνισμό για να ανανεώσει τις άδειες, όσοι ραδιοφωνικοί σταθμού απέτυχαν, να αποσυρθούν, νέες βιώσιμες προτάσεις να εμφανιστούν. Το κράτος δεν το έκανε. Η ΝΔ, που κατηγορούσε το ΠΑΣΟΚ ότι διατηρεί το χώρο των ΜΜΕ σε καθεστώς συναλλαγής και εκβιασμών, επί δύο κυβερνητικές θητείες παρατείνει κάθε εξάμηνο το θολό τοπίο με νέες εξάμηνες παρατάσεις.

Η «αμέλεια» αυτή της πολιτείας, η βεβαιότητα ότι οι νόμοι δεν θα λειτουργήσουν, δημιουργεί ένα εμπορικό προϊόν. Οι συχνότητες, η περιουσία δηλαδή του κράτους, η οποία, κανονικά, απλώς παραχωρείται στις πιο βιώσιμες προτάσεις και για ορισμένο χρόνο, τώρα ξαφνικά αποκτούν εμπορική αξία. Ανοίγει ο δρόμος της συναλλαγής. Αρχίζουν οι αγοραπωλησίες. Εκατομμύρια αλλάζουν χέρια, συχνότητες μεταβιβάζονται, αντικείμενο της συναλλαγής ο αέρας, η περιουσία του κράτους.

Όταν η αγορά στηθεί, το επόμενο βήμα είναι να διευρυνθεί. Η καταπληκτική αυτή κυβέρνηση, που βρίσκεται πάντα «σε ευθεία σύγκρουση με τη διαπλοκή», ψηφίζει έναν παγκόσμιας πρωτοτυπίας νόμο. Νόμιμο είναι ό,τι είναι παράνομο. Όσοι παρανόμως εξέπεμπαν κάποτε χωρίς να έχουν άδεια, γίνονται νόμιμοι. Ένας ένας εμφανίζονται διάφοροι απίθανοι, οι οποίοι δηλώνουν ότι κάποια Δευτέρα πρωί, κάποιου Δεκέμβρη, κάποιου μακρινού έτους, εξέπεμψαν ερασιτεχνικά με εξωτικά ονόματα. Ραδιοτηλεοπτικά συμβούλια, υπουργεία, δικαστήρια αποφασίζουν το βάσιμο των ισχυρισμών. Νέες άδειες παραχωρούνται μία-μία, σιωπηλά, στο περιθώριο του νόμου. Μόλις παραχωρούνται οι άδειες, τα εξωτικά ονόματα παύουν να υφίστανται. Οι νέοι σταθμοί ανήκουν στα ίδια 5-6 μεγάλα οικονομικά γκρουπ, τα οποία πια κατέχουν από πέντε διαφορετικές συχνότητες. Επί πέντε χρόνια δημιουργείται μια αγορά εκατοντάδων εκατομμυρίων που αλλάζουν χέρια. Δημιουργείται μαύρο χρήμα, πολιτικό χρήμα. 50 σταθμοί υπήρχαν και πριν αρχίσει αυτή η επιχείρηση, 50 σταθμοί υπάρχουν και τώρα. Μόνο που πια διαμεσολαβητής είναι το κρατικοκομματικό σύστημα εξουσίας. Κανείς δεν ανησυχεί τώρα για τα αεροπορικά ατυχήματα.

Το ραδιόφωνο έγινε κλειστό επάγγελμα. Στο θολό τοπίο, στο γκρίζο πεδίο της ημιπαρανομίας, όλα συμβαίνουν στο χαμηλότερο κοινό παρανομαστή. Επικρατεί το μαύρο χρήμα, η παραοικονομία, η διαπλοκή, η υπερβολική συγκέντρωση της ενημέρωσης σε λίγα χέρια. Τα υπόλοιπα είναι απλά επακόλουθα του εξαρτημένου και διαπλεκόμενου μοντέλου. Σταθμοί-αλυσίδες, σταθμοί που παίζουν με ένα κομπιούτερ, που αλλάζουν ονόματα τρεις φορές κάθε σεζόν, που γίνονται όλοι μαζί ξαφνικά αθλητικοί, μετά χρηματιστηριακοί, μετά «μόνο επιτυχίες», μετά σκυλάδικοι, μετά κάτι άλλο, ανάλογα με ποια πακέτα κρατικής διαφήμισης είναι διαθέσιμα κάθε σεζόν, τι επιβάλλουν οι πολιτικές εξελίξεις. Σταθμοί χρεοκοπημένοι, συμβούλια και όργανα της πολιτείας απαξιωμένα, δημοσιογραφία εξαρτημένη. Οι μισοί ραδιοφωνικοί σταθμοί ανήκουν στο κράτος με την ευρύτερη μορφή του, κρατικοί, δημοτικοί, κομματικοί, εκκλησιαστικοί, και οι άλλοι μισοί σε 5-6 μεγάλα οικονομικά γκρουπ που μπορούν να συναλλάσσονται με το κράτος.

Σ’ ενδιαφέρει εσένα ποιος εκπέμπει στις ραδιοφωνικές συχνότητες; Κανένα τραγουδάκι θέλεις ν’ ακούσεις. Σ’ ενδιαφέρει. Γιατί ούτε το τραγουδάκι μπορείς ν’ ακούσεις. Όλο το ίδιο τραγουδάκι ακούς από παντού. Γιατί αυτό το μοντέλο επιβάλλει την ομοιομορφία, απαγορεύει την ποικιλία. Γιατί η υπερβολική συγκέντρωση των Μέσων Ενημέρωσης είναι εχθρός της δημοκρατίας. Γιατί αυτό το μοντέλο είναι το κυρίαρχο μοντέλο σε όλη την εξαρτημένη ελληνική οικονομία. Κάθε κρατικοδίαιτο μέσον της συναλλαγής αποκλείει την ύπαρξη δύο και περισσότερων κανονικών, υγιών επιχειρήσεων. Δεν δημιουργεί θέσεις εργασίας αλλά τις καταργεί. Φρενάρει τη δημιουργικότητα της κοινωνίας, δεν επιτρέπει την εμφάνιση καινοτόμων, νέων ιδεών.

Την επόμενη φορά που θα γυρνάς τη βελόνα στο καντράν του ραδιοφώνου σου ακούγοντας τις ίδιες πάντα εκνευριστικές φωνές και θα ψάχνεις κάτι διαφορετικό αλλά δεν θα το βρίσκεις, μη φανταστείς ότι όλοι είμαστε ηλίθιοι. Το πολιτικό πλαίσιο είναι αυτό που επιβάλλει αυτή την εικόνα, αυτό πρέπει ν’ αλλάξει. Δεν είναι περίεργο που κανείς όμως δεν μιλάει γι’ αυτό; Δεν είναι περίεργο που όταν την προηγούμενη Τετάρτη η κυβέρνηση έδωσε άλλη μια εξάμηνη παράταση στο καθεστώς παρανομίας των ΜΜΕ, ούτε ένα πολιτικό κόμμα ή συνδικαλιστικό όργανο δεν είπε τίποτα γι’ αυτό;