Στον πυρετό της κάλπης

Την Παρασκευή που μας πέρασε ο πρωθυπουργός εγκαινίασε την προεκλογική διαδικασία. Διέψευσε βεβαίως όλα τα περί ανασχηματισμού και πρόωρης προσφυγής στις κάλπες. Ο Κώστας Καραμανλής, όπως εξομολογούνται όλα ανεξαιρέτως τα σοβαρά στελέχη της Ρηγίλλης, δεν έχει καμία άλλη δυνατότητα από τo να προσπαθήσει να προσφέρει μερικά ψίχουλα στα χαμηλά εισοδήματα τον Ιανουάριο και να προσφύγει στην κάλπη αν οι δημοσκοπήσεις του δίνουν μια διαφορά συν πλην 2% τον Απρίλιο. Αν οι μετρήσεις καταδεικνύουν διαφορά άνω των 3% στις αρχές του χειμώνα, τότε ο Κώστας Καραμανλής θα προσπαθήσει με νύχια και με δόντια να εξαντλήσει τη θητεία του με μόνη υπαρκτή εφεδρεία το ΛΑΟΣ και τον Καρατζαφέρη. Αυτή η προοπτική θα σημάνει και τη δραματική υποχώρηση της Νέας Δημοκρατίας στο πολιτικό σκηνικό και τον ταυτόχρονο στιγματισμό του σημερινού πρωθυπουργού ως σωσίβιου της Ακροδεξιάς. Άλλο δυνατό σενάριο δεν υφίσταται ούτε υπάρχουν οι προοπτικές ανατροπής των συνεπειών της οργής της κοινωνίας. Η στρατηγική του Κώστα Καραμανλή συνίσταται στο να «ανεβάσει» τις ασύμμετρες απειλές προς το ΠΑΣΟΚ από το σκάνδαλο «Ζίμενς», αφού στελέχη του εμπλέκονται σε αυτό, και να εφεύρει και άλλα, υπαρκτά ή όχι, σκάνδαλα που αποκλείεται να μη διαθέτει ως εφεδρεία στα συρτάρια του Μαξίμου, προκειμένου να αποδομήσει το προφίλ του αδιάφθορου Γιώργου Παπανδρέου. Θα είναι η πολλοστή φορά από τα τέλη της δεκαετίας του ’70 που οι εκλογές θα διεξαχθούν όχι στη βάση προγραμμάτων αλλά σε περιβάλλον σκανδάλων.

Η κοινωνία δεν αντιμετωπίζει το ΠΑΣΟΚ με χαλαρότητα και η παγίωση μιας διαφοράς στις δημοσκοπήσεις της τάξης του 2% αποδεικνύει του λόγου το αληθές. Η κοινωνία αντιδρά στο δόγμα του «μη χείρον βέλτιστον», χωρίς να έχει ξεχάσει το παρελθόν. Αντιθέτως, το 2% εκφράζει το μέγεθος της καχυποψίας.

Σε αυτή τη λογική, το επιτελείο της Χαριλάου Τρικούπη επεξεργάζεται εισηγήσεις που επισημαίνουν τη ρευστότητα του υπό διαμόρφωση αβαντάζ του ΠΑΣΟΚ. Κανείς στο επιτελείο της αξιωματικής αντιπολίτευσης δεν αγνοεί πως ο σημερινός εκλογικός χάρτης αποκλείει εκλογικό θρίαμβο και αυτοδυναμία της ως έχει Κεντροαριστεράς.

Στερνή μου γνώση

Το συμπέρασμα αυτό οδηγεί τους συνομιλητές του Γιώργου Παπανδρέου να εισηγούνται μεθοδευμένα και προσεκτικά ανοίγματα κατ’ αρχή στο χώρο της Οικολογίας (απολιτίκ και μη), τοποθετώντας επικεφαλής του ευρωψηφοδελτίου άτομα που προέρχονται από αυτόν το χώρο με κοινωνικό και πολιτικό βεληνεκές. Τα ποσοστά που συγκεντρώνει στις δημοσκοπήσεις ο χώρος των «Πρασίνων» αποτελούν μείζονα πολιτική πρόκληση για τη Χαριλάου Τρικούπη. Είναι ο περισσότερο συγγενικός χώρος για τον ίδιο τον Γιώργο Παπανδρέου από τους χώρους που επηρεάζει ο ΣΥΡΙΖΑ.

Ένα δεύτερο μπαράζ εισηγήσεων αφορά τη συμπεριφορά του ΠΑΣΟΚ προς την Κουμουνδούρου. Αποτελεί δόγμα πλέον η βεβαιότητα πως ό,τι και να συμβεί μεταξύ των δύο σχηματισμών του ευρύτερου χώρου θα λάβει χώρα μετά από μία πρώτη εκλογική αναμέτρηση, είτε αυτή προσδιορίζεται τον Απρίλιο είτε τον Ιούνιο ως ευρωεκλογές. Το ζήτημα είναι πως ο ΣΥΡΙΖΑ πρέπει πρώτα να μετρήσει τις δυνάμεις του σε πραγματική κάλπη (και όχι σε δημοσκοπήσεις) και στη συνέχεια να διαπραγματευτεί το οτιδήποτε με το ΠΑΣΟΚ. Προς το παρόν, η πρώτη προτεραιότητα για την Κουμουνδούρου είναι να λεηλατήσει τη δεξαμενή ψηφοφόρων των Οικολόγων (εκτός ΣΥΡΙΖΑ) και να διατηρήσει έστω ένα μικρό ποσοστό δυσαρεστημένων βενιζελικών Πασόκων του παλαιού όμως ΠΑΣΟΚ, που εξακολουθούν να αρνούνται τον Γιώργο Παπανδρέου. Μόνο με αυτή τη διπλή συνταγή ο ΣΥΡΙΖΑ μπορεί να διασφαλίσει ένα διψήφιο ποσοστό σε βουλευτικές εκλογές, ποσοστό που θα του επιτρέψει να διαπραγματευτεί στα σοβαρά μία επόμενη συνεργασία με τους Έλληνες Σοσιαλδημοκράτες. Πρόκειται και για τη μοναδική σοβαρή ελπίδα που τρέφει και το Μαξίμου για τη διάσωση της Νέας Δημοκρατίας από την καταστροφή, τουλάχιστον σε πρώτη φάση.

Σε πολύ πρόσφατη δημοσκόπηση και για πρώτη φορά από τις αρχές της δεκαετίας του ’90, ο «αριστερός χώρος» στην Ελλάδα αγγίζει το 66% των προσδοκιών της δεξαμενής των ψηφοφόρων. Ο χώρος της Δεξιάς - Ακροδεξιάς δεν καταφέρνει παρά να συγκεντρώσει αυτή τη στιγμή ούτε το 39% των προτιμήσεων. Πρόκειται για κομβική πολιτική άλγεβρα, αν και εφόσον αυτά τα ποσοστά εξακολουθήσουν να ισχύουν και κατά το επόμενο εξάμηνο.

Άλλα λόγια ν’ αγαπιόμαστε

Η συγκρότηση από τον Γιώργο Παπανδρέου ειδικής επιτροπής διαλόγου με τον Συνασπισμό προφανώς εντάσσεται σε μία επικοινωνιακή τακτική, που για λόγους κομματικού οφέλους πρέπει να διατηρεί θεωρητικά έστω την προοπτική συνεργασίας. Την ίδια τακτική ακολουθεί και η Κουμουνδούρου και μάλιστα με μεγαλύτερη επιτυχία. Τις προτάσεις Αλαβάνου για συνεργασία σε ειδικούς τομείς διαδέχεται η «σκληρή γλώσσα» του Τσίπρα στις γιορτές και τα πανηγύρια της Νεολαίας του ΣΥΝ, για να αμβλυνθούν και πάλι οι εντυπώσεις από μειλίχια χαμόγελα άλλων στελεχών. Μία προεκλογική συνεργασία ΠΑΣΟΚ - ΣΥΝ είναι αδύνατη. Υπό προϋποθέσεις θα είναι δυνατή στο μέλλον, μόνο αν και εφόσον η ηγεσία του Συνασπισμού και προσωπικά ο Αλαβάνος φοβηθούν πως θα υποστούν την τιμωρία που επιφυλάσσει η ελληνική ιστορία της Αριστεράς σε όποιον αριστερό σχηματισμό αγνοεί το μήνυμα της κοινωνίας για κεντροαριστερή πανστρατιά. Αυτή την αλαζονεία του ΚΚΕ πλήρωσε η Αριστερά στα τέλη της δεκαετίας του ’50, αυτή την αλαζονεία του ΚΚΕ και πάλι πλήρωσε ο τόπος στα δύσκολα χρόνια του ’60.

Τελικά η Αριστερά βρήκε το μάστορά της στο πρόσωπο του Ανδρέα Παπανδρέου, που τη συρρίκνωσε σε επίπεδα μερικής εξαφάνισης. Μόνον η άτυπη συμμαχία του ΚΚΕ και του ΣΥΝ, επί Νίκου Κωνσταντόπουλου, με τη Ρηγίλλης μετά το «βρόμικο ’89» κατάφερε να επαναφέρει το χώρο του ΣΥΝ στο παιγνίδι και να εγγυηθεί στο ΚΚΕ, παρά τη διεθνή τάση για τη διατήρηση των ποσοστών του σε σταθερά επίπεδα. Η λεηλάτηση της Κεντροαριστεράς από τις δύο εκφράσεις της ελληνικής Αριστεράς εγγυήθηκε την εκλογική νίκη της Νέας Δημοκρατίας το 2004. Αυτό δείχνει η πολιτική άλγεβρα.

Τόσο κατά τον 1ο γύρο των πρόωρων βουλευτικών εκλογών σύμφωνα με το σενάριο 1 όσο και στις Ευρωεκλογές (σενάριο 2), οι εκλογείς θα ψηφίσουν με γνώμονα τη μαρτυρία και με προσδοκία καταγραφής ενός εναλλακτικού πολιτικού τοπίου, χωρίς να επενδύουν σε αυτό. Στο 2ο γύρο των πρόωρων βουλευτικών (επαναληπτικές βουλευτικές εκλογές) ή σε περίπτωση διπλών εκλογών τον Ιούνιο του 2009, οι εκλογείς θα έχουν την τάση να ψηφίσουν με προσδοκία διακυβέρνησης. Αν αυτό είναι το στοιχείο στο οποίο ποντάρει ο Κώστας Καραμανλής για να διασωθεί και αν είναι αυτή η προσδοκία στην οποία έχει επενδύσει ο Γιώργος Καρατζαφέρης για να αφομοιωθεί στη δεξιά πανστρατιά –την οποία προτείνει–, τότε είναι ξεκάθαρο πως αυτή θα είναι και η ευκαιρία μιας ευρείας Κεντροαριστεράς να ξαναμπεί στο πολιτικό παιγνίδι με αξιώσεις. Εκτός εάν στην Κουμουνδούρου πρυτανεύει η «λογική γκρουπούσκουλου» και στη Χαριλάου Τρικούπη η «ηγεμονική κυριαρχία».

Διότι σε εποχές παρακμής και οι δύο αυτές προοπτικές είναι εξίσου αληθοφανείς.