Μια νέα, ιδιαίτερη μορφή πολιτικού λόγου και κοινωνικής διαμαρτυρίας έρχεται να εμπλουτίσει το πραγματικά προβληματικό πολιτικό σκηνικό
Η δυναμική του Ανασχηματισμού εξουδετερώθηκε από μια δυσεξήγητη επιπολαιότητα του συστήματος Μαξίμου, η οποία προφανώς κατέδειξε τελεσίδικα πως, από την εποχή που απομακρύνθηκε ο Γρηγόρης Δημητριάδης, ο πρωθυπουργός δυσκολεύεται να συντονίσει αποτελεσματικά το επιτελείο του.
Δύο εικοσιτετράωρα μετά την αναβάθμιση από τη Moody’s της ελληνικής οικονομίας και των συστημικών τραπεζών, έρχεται η πικρή πραγματικότητα να «προσγειώσει» όσους προσπάθησαν να επενδύσουν επικοινωνιακά στην απόφαση του διεθνούς οίκου αξιολόγησης.
Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, το συνολικό χρέος του κράτους στον ιδιωτικό τομέα ανήλθε τον Φεβρουάριο του 2025 στα ίδια απαράδεκτα υψηλά επίπεδα που βρισκόταν την περίοδο που η Τρόικα υποχρέωνε τις ελληνικές κυβερνήσεις να προβαίνουν σταδιακά αλλά συστηματικά στην εξόφληση του χρέους αυτού.
Συνάμα και παρά τις εξαγγελίες περί «οικονομικού κλίματος», παρατηρείται εκ νέου ύψος ρεκόρ σφραγισμένων επιταγών στην αγορά καθώς και (αυτό είναι το χειρότερο) μια σαφής τάση περιορισμού της διαθέσιμης ρευστότητας (διά παν ενδεχόμενον), όπως σημειώνουν οι συνήθως άριστα πληροφορημένοι επιχειρηματικοί παράγοντες. Επισημαίνουν δε πως τα σούπερ μάρκετ από τα οποία περνά το διαθέσιμο χρήμα, για ευνόητους λόγους, εξοφλούν τους προμηθευτές τους έπειτα από 8 και 9 μήνες. Η εικόνα δηλαδή δεν είναι από τις καλύτερες. Στις επισημάνσεις αυτές δεν προβαίνουν, όπως θα ανέμενε κανείς, αναλυτές και ΜΜΕ που πρόσκεινται στην αντιπολίτευση, αλλά ο συστημικός Τύπος. Έχει δηλαδή ενδιαφέρον πως είναι η Καθημερινή αυτή η οποία προβαίνει σε μια αξονική τομογραφία και καταλήγει σ’ αυτά τα συμπεράσματα αμέσως μετά την από καιρό αναμενόμενη αξιολόγηση της Moody’s.
Η παραίτηση του Αρίστου Δοξιάδη και η εξωφρενική για αριστερό κόμμα επίθεση του ΣΥΡΙΖΑ κατά του Νίκου Τσάφου για όσα είχε γράψει προ καιρού για την Κύπρο είναι φαινόμενα που δεν πλήττουν το κύρος μόνο της κυβέρνησης, αν και αυτή εισπράττει το πολιτικό κόστος, αλλά και του πολιτικού συστήματος συνολικά. Ο «αχαλίνωτος πατριδολαγνικός πατριωτισμός» της Κουμουνδούρου, για λόγους άσκησης αντιπολιτευτικής γυμναστικής, έρχεται να επιβεβαιώσει τη συνεχή διολίσθηση της πρώην κυβερνώσας Αριστεράς σε μοτίβα βαλτώδους λαϊκισμού. Αυτά ως προς την υπόθεση Τσάφου. Τώρα, ως προς την υπόθεση Δοξιάδη, ο πρωθυπουργός όφειλε να γνωρίζει. Αλλά κι αν γνώριζε, όφειλε να στηρίξει σθεναρά την επιλογή του, εκτός κι αν στα παγκόσμια επιχειρηματικά χρονικά δεν έχει συμβεί ποτέ στέλεχος ιδιωτικής επιχείρησης να έχει εμπλακεί σε διαδικασίες αθέμιτου ανταγωνισμού. Σοβαρολογούμε τώρα; Αυτό ήταν το κρίσιμο ατόπημα του Αρίστου Δοξιάδη που μετά βδελυγμίας δημοσιοποίησε η άσπιλη Κουμουνδούρου; Δηλαδή ξεχάσαμε τόσο εύκολα την παρέλαση των Ολιγαρχών στο πρωθυπουργικό γραφείο στο Μαξίμου κατά την περίοδο εξουσίας της Αριστεράς;
Επί της ουσίας, ένας άσφαιρος ανασχηματισμός, ο οποίος εξαντλήθηκε στη διαμόρφωση των εσωτερικών ισορροπιών στη ΝΔ, και ένα τσουνάμι λαϊκισμού εκ μέρους μιας αποσυντεθειμένης συστημικής αντιπολίτευσης οδήγησαν στο αδιανόητο: την ανάδειξη της Ζωής Κωνσταντοπούλου ως πόλου έλξης οργισμένων, παραπλανημένων και πάντως ελευθέρως διακινούμενων ψηφοφόρων, οι οποίοι για άλλη μια φορά, δημοσκοπικά τουλάχιστον, αυτοπροσδιορίζονται ως αντισυστημικοί. Το έχουμε ξαναδεί και το έχουμε πληρώσει.
Με δεδομένο ότι η «Πλεύση Ελευθερίας» συλλέγει τα αγανακτισμένα ανακλαστικά ενός πραγματικά οργισμένου και στριμωγμένου οικονομικά και κοινωνικά κόσμου, θα ήταν άστοχο να προσδιοριστεί το κόμμα αυτό με κλασικά αριστερά χαρακτηριστικά. Η Πλεύση Ελευθερίας δημοσκοπικά συλλέγει από όλο το φάσμα της «οργής», με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Το αυστηρά αρχηγικό μοντέλο το οποίο υπηρετεί με πάθος η Ζωή Κωνσταντοπούλου, σε συνδυασμό με τα τόσο προφανή ελλείμματα στη δομή, τη λειτουργία, τη στελέχωση, την επικοινωνιακή διασπορά στελεχιακού κομματικού προσωπικού του κόμματός της, εξυπηρετεί προς το παρόν αυτή την εικόνα αυτάρκειας που με τόση θέρμη επιχειρεί να αποπνεύσει η αρχηγός αυτού του πολιτικού μορφώματος. Για πόσο όμως;
Το δημοσκοπικό εγχείρημα «Λατινοπούλου» κράτησε ελάχιστα. Από τη στιγμή που τα δεδομένα άλλαξαν, έπαψε να απασχολεί την επικαιρότητα ως κάτι το τουλάχιστον «αξιοπερίεργο». Η ίδια δε επέλεξε να μην εμπλακεί στη δυναμική των Τεμπών, επιλογή η οποία τότε χαροποίησε ιδιαίτερα το κυβερνών κόμμα. Κατέληξε να επιβεβαιώσει τον μακαρίτη τον Andy Warhol, οποίος μιλούσε για τα δεκαπέντε λεπτά δημοσιότητας, πρωταγωνιστώντας σε αμφίβολα πειράματα Vidcast.
Σε αυτό το σκηνικό συλλογικής διολίσθησης σε δυναμικές αντισυστημικής γυμναστικής και πολιτικής σκοτοδίνης, μια νέα, ιδιαίτερη μορφή πολιτικού λόγου και κοινωνικής διαμαρτυρίας, αυτόνομα ή σε συνδυασμό, έρχεται να εμπλουτίσει το πραγματικά προβληματικό πολιτικό σκηνικό. Η κυβερνητική αυτοχειρία στην υπόθεση διαχείρισης της τραγωδίας των Τεμπών και η αδυναμία της συστημικής αντιπολίτευσης να κεφαλαιοποιήσει τις κυβερνητικές απώλειες επέτρεψαν την εμφάνιση ενός νέου φαινομένου. Πρόκειται για την αιφνίδια ανάδειξη της ισχύος του δημόσια εκφρασμένου λόγου διαμαρτυρίας και οργής των συγγενών των θυμάτων.
Η πολιτική αναβάθμιση ενός ανάλογου φαινομένου πρωτοεμφανίστηκε στη Σερβία μέσω της παλλαϊκής διαμαρτυρίας κατά της διαφθοράς ενός εντυπωσιακά μεγάλου ποσοστού της σερβικής κοινωνίας. Η δυναμική του φαινομένου συνεχίζεται, την ώρα που αυξάνεται η ανασφάλεια του κυβερνώντος πολιτικού συστήματος.
Η διάχυση του αισθήματος οργής και αγανάκτησης, σε συνδυασμό με το ολοφάνερο έλλειμμα κράτους δικαίου στην υπόθεση των Τεμπών αλλά και την ολοένα και πιο πιεστική αποδόμηση των μεσο-μικρο-αστικών στρωμάτων κυρίως λόγω της συνεχιζόμενης ενίσχυσης των ανισοτήτων, έχει συντελέσει στη διαμόρφωση ενός κλίματος αμφισβήτησης. Δημιουργούνται για άλλη μια φορά συνθήκες ενίσχυσης κινηματικών νοοτροπιών, όπως συνέβη και προ δωδεκαετίας.
Στην ενίσχυση της κινηματικής αυτής τάσης συμβάλλουν καταλυτικά οι παρεμβάσεις των συγγενών των θυμάτων, ενώ σε ηγετική μορφή αυτής της ιδιότυπης δυναμικής τείνει να εξελιχθεί η Μαρία Καρυστιανού.
Ο δημόσιος λόγος της πολιτικοποιείται σταδιακά και προσλαμβάνει χαρακτηριστικά συνθηματολογίας. Μιας συστηματικά αποτελεσματικής συνθηματολογίας, η οποία συνδυάζεται με πραγματικά κοινωνικά αιτήματα, όπως είναι η απόδοση δικαιοσύνης και η πάταξη της διαφθοράς, και οδηγεί αναπόφευκτα στη διαμόρφωση συνθηκών εκφοράς πολιτικού λόγου. Η κοινωνική στήριξη αυτού του πολιτικού λόγου, όπως ήδη κατέδειξαν οι κινητοποιήσεις, πολύ σύντομα θα καταλήξει σε κάποια «πολιτική εφαρμογή». Είτε σε κάποια αυτοδύναμη πολιτική δομή είτε στην ενθυλάκωση της παρούσας δυναμικής σε κάποια υφιστάμενη πολιτική δομή ή κόμμα.
Η πρόωρη έκκληση στελεχών του ΣΥΡΙΖΑ με στόχο την επαναφομοίωση της κυρίας Καρυστιανού μάλλον καταλήγει σε αποτελέσματα αντίθετα από τις προφανείς επιδιώξεις της Κουμουνδούρου. Άλλωστε και η ίδια επιδεικνύει μια ασυνήθιστη πολιτική ωριμότητα για κάποια η οποία δεν ενεπλάκη στο παρελθόν σε προωθημένες πολιτικο-κομματικές διεργασίες. Όπως πανθομολογείται, ωστόσο, στα πολιτικά γραφεία όσο και στα πολιτικά καφενεία, δεν υπάρχει κόμμα αυτή τη στιγμή το οποίο δεν θα επιθυμούσε ή και δεν θα επιδίωκε να ενσωματώσει αυτόν τον δημόσιο λόγο και την πολιτική δυναμική που συνεπάγεται. Άλλωστε και η ίδια δείχνει να αναβαθμίζει τη δημόσια παρουσία της. Μέσα σε λίγα εικοσιτετράωρα εκφωνεί ομιλία στο Πάντειο στην Αθήνα και στο Πανεπιστήμιο της Θράκης, ενώ οι παρεμβάσεις της πλέον σε επίπεδο δηλώσεων ή ανακοινώσεων είναι εξαιρετικά συχνές, σε κάποιες δε στιγμές ακόμη και καταιγιστικές.
Ο ανασχηματισμός στόχευε στην αναμόχλευση των δυναμικών που παρήγαγε η κοινωνική πραγματικότητα τους τελευταίους μήνες, με αιχμή του δόρατος τα Τέμπη αλλά και όχι μόνο. Ο πρωθυπουργός προφανώς επιδίωξε να διασφαλίσει πολιτικό χρόνο που θα του επέτρεπε να ανασχεδιάσει τους στόχους του, δεδομένων και των αιφνίδιων διεθνών μεταβολών Είναι αμφίβολο εάν ο ανασχηματισμός υπό τις παρούσες πολιτικές συνθήκες διασφαλίζει τον χρόνο που επιδιώκει ο Κυριάκος Μητσοτάκης. Είναι επίσης αμφίβολο το κατά πόσο αυτή η φυγή προς τα εμπρός που επιχειρεί ο πρωθυπουργός θα είναι αρκετή για να διασφαλίσει την εξάντληση του πολιτικού χρόνου που διαθέτει μέχρι τις εκλογές του 2027. Όλες οι τελευταίες δημοσκοπήσεις δείχνουν πως οι ψηφοφόροι συμφιλιώνονται με την ιδέα μιας πρόωρης προσφυγής στις κάλπες.
Η μεταβολή της πολιτικής – εκλογικής συμπεριφοράς των πολιτών μέσα σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα, από τις τελευταίες βουλευτικές εκλογές μέχρι σήμερα, καταδεικνύει τον βαθμό ρευστότητας και το ευμετάβλητο που χαρακτηρίζει την εκλογική συμπεριφορά του Έλληνα ψηφοφόρου. Και μάλιστα χωρίς να υφίσταται αντιπολιτευτική δομή ικανή να απειλήσει την κυβερνώσα παράταξη. Οι πολιτικές συμπεριφορές μεταβλήθηκαν στη βάση κοινωνικών καταρχάς και οικονομικών στη συνέχεια παραμέτρων. Πρόκειται για μια αλληλουχία η οποία θα πρέπει να διδάσκεται στις πολιτικές επιστήμες ως παράδειγμα πολιτικής διαχείρισης κρίσεων προς αποφυγήν.
15°
