Η σχάση ως η βασική ψυχοκοινωνική λειτουργία της εποχής
Το κεντρικό αποτέλεσμα είναι ο διαχωρισμός της κοινωνίας καθαυτής, σε «συστημικούς» και «αντισυστημικούς» με την ουσία να χάνεται στο απύθμενο χάος των αντιπαραθέσεων χωρίς ειρμό
Η σχάση σε κοινωνικό επίπεδο και ο ρόλος μιας δημοκρατικής ηγεσίας η οποία λειτουργεί στη βάση του διαλόγου και της επικοινωνίας
Η σχάση (splitting) αποτελεί κεντρικό ψυχικό μηχανισμό σε περιπτώσεις ατόμων όπου κυριαρχεί ο πρωτογενής παράγοντας. Όπου, δηλαδή, τα συγκεκριμένα άτομα ή κοινωνικές ομάδες λειτουργούν με βάση κυρίως αρχαϊκούς ψυχικούς μηχανισμούς, δηλαδή ανεπεξέργαστες ανάγκες και συναισθήματα. Παράδειγμα από το χώρο της πολιτικής, η ρήξη με ένα απόλυτο τρόπο μιας πολιτικής ομάδας με την κεντρική πολιτική αρχή στη βάση του ζεύγους αντιθέτων σύστημα vs αντισύστημα.
Ακριβώς γι’ αυτό οι πολιτικές δυνάμεις οι οποίες εκφράζονται μέσω των συγκεκριμένων ρήξεων, εκφράζονται απόλυτα, αφοριστικά, μονοσήμαντα και στερεοτυπικά, και αναφέρονται πάντα ενάντια στην «Αρχή», η οποία βέβαια είναι κυρίαρχη, παντοδύναμη, ωστόσο και μονίμως ένοχη, στη βάση της λειτουργίας του μηχανισμού της προβολής, με εκφράσεις του στιλ π.χ. «τους κάψατε!», «εσείς φταίτε!».
Βασικά η εποχή μας μοιάζει να χαρακτηρίζεται σε όλα τα επίπεδα, από πρώιμες ψυχικές λειτουργίες όπως η σχάση και η προβολή, οι οποίες έχουν απ’ ό,τι φαίνεται κυριαρχήσει σ’ ένα μεγάλο μέρος της κοινωνίας το οποίο είναι σε μια διαρκή αντιπαράθεση με την εξουσία μ’ έναν τρόπο ιδιαίτερα έντονο και ιδιαίτερα αδιαπραγμάτευτο.
Η σχάση δεν επιτρέπει επιμέρους αντιθέσεις και μεταξύ τους συγκρούσεις, π.χ. σύγκρουση δεξιάς/αριστεράς, αφού δεν εμπεριέχεται σ’ αυτές, και δεν αναφέρεται σ’ αυτές, αφού η βασική σύγκρουση είναι με την «Αρχή». Παράδειγμα, δεν αναφέρεται σε επί μέρους συγκρούσεις όπως ειδικός/ανειδίκευτος, αφού και αυτές οι διαφοροποιήσεις έχουν υποβαθμιστεί με βάση την αρχή του διαχωρισμού και της προβολής. Πρόκειται για μια λειτουργία η οποία είναι άκρως πρώιμη και ανεπεξέργαστη, π.χ. άσπρο/μαύρο, μια λειτουργία άκρως ναρκισσιστική, π.χ. «Εγώ ξέρω δεν θα μου πεις εσύ!».
Κάπως έτσι, εκείνο το μέρος της κοινωνίας που διεκδικεί συγκεκριμένα πράγματα με απόλυτο και αδιαπραγμάτευτο τρόπο, με τον ίδιο ακριβώς αντιπαρατίθεται με την εκάστοτε εξουσία, διεκδικώντας με γνώμονα κάθε φορά τη ρήξη και με τελικό κέρδος μια επιπλέον ρήξη που θα είναι και η ριζική.
Προφανώς πάνω σ’ αυτή τη βάση το κεντρικό αποτέλεσμα είναι ο διαχωρισμός της κοινωνίας καθαυτής, σε «συστημικούς» και «αντισυστημικούς» με την ουσία να χάνεται στο απύθμενο χάος των αντιπαραθέσεων χωρίς ειρμό.
Η σχάση τελικά δεν είναι παρά μια παθολογική εκδήλωση σ’ ένα άτομο ή μια κοινωνία, που εμφανίζεται εξαιτίας ενός τεράστιου φόβου ο οποίος προκαλείται εξαιτίας ενός έντονου δυσάρεστου για το άτομο ή την κοινωνία γεγονότος. Στη χώρα μας τα τελευταία 15 χρόνια ήρθαμε αντιμέτωποι με διαφόρων ειδών μεγάλα προβλήματα τα οποία προφανώς επηρέασαν ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού. Όλα αυτά είχαν ως αποτέλεσμα να δημιουργηθούν μόνιμες ή ημιμόνιμες βλάβες σε ένα μεγάλο μέρος της κοινωνίας και επίσης πάνω σ’ αυτές να προστεθούν και άλλες ίσως ισχυρότερες, αφού τα προβλήματα συνεχίζονταν. Η ίδια η κοινωνία αντέδρασε πολιτικά ψάχνοντας να βρει και να εξηγήσει τα αίτια δημιουργώντας νέους πολιτικούς οργανισμούς, ωστόσο απ’ ό,τι φαίνεται δημιουργήθηκαν πολιτικοί χώροι χωρίς να έχουν μια ρεαλιστική ικανότητα διακυβέρνησης της χώρας, αφού δημιουργήθηκαν στη βάση της σχάσης με τον εαυτό και της ρήξης με τον άλλον. Κάπως έτσι τα πράγματα έφτασαν σ’ ένα αδιέξοδο.
Ωστόσο, όπως αντιμετωπίζεται η σχάση σε ατομικό επίπεδο μπορεί να αντιμετωπισθεί και στο κοινωνικό στη βάση της επίκλησης της αρχής της πραγματικότητας. Αυτός είναι και ο ρόλος μιας δημοκρατικής ηγεσίας η οποία λειτουργεί στη βάση του διαλόγου και της επικοινωνίας. Μιας ηγεσίας η οποία θα καθησυχάζει και θα στηρίζει τους πολίτες όταν και η ίδια θα μπορεί και αναγνωρίζει τις ευθύνες της.
4°
