Η απουσία των ... «πρώην» από την κηδεία του Κώστα Σημίτη

«Δεν έφταιγεν ο ίδιος, τόσος ήτανε
κι οι άνθρωποι γεμάτοι είναι τώρα απαιτήσεις
αφού σήμερα δε θα ’λεγε το ίδιο το ναι
τώρα περίσσεψαν η σύνεση κι η κρίσις

Τάχα η θέλησή σου λίγη
τάχα ο πόνος σου μεγάλος
η ζημιά ήτανε στο ζύγι
πάντα φταίει κάποιος άλλος»

Τρεις πρώην ανώτατοι αξιωματούχοι, δύο πρωθυπουργοί και ένας πρόεδρος της Δημοκρατίας, και οι τρεις γνήσια πολιτικά προϊόντα της Νέας Δημοκρατίας, απουσίαζαν από την κηδεία του Κώστα Σημίτη.

Προτίμησαν, ο ένας την απομόνωσή του στην ιδιοκτησία της Πηνελόπης Δέλτα της οποίας τη βαθιά ενσυναίσθηση μηδέποτε κατενόησε. Ο άλλος αρκέστηκε αυτάρεσκα στην ιδιότυπη σιωπή του, ένδειξη όχι σοφίας, όπως οι οπαδοί του φαντάστηκαν, αλλά ενοχής. Παρέλαβε μια χώρα και παρέδωσε ένα καράβι τσακισμένο στα βράχια. Ο τρίτος δεν έπαψε να πειραματίζεται φιλάρεσκα μεταξύ της συντηρητικής ρίζας του, της πολιτικής μυωπίας του και της λαϊκίστικης δίψας του. Μετέωρος μεταξύ της δεξιάς καταγωγής του και της ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ αυτοχειρίας.

Αλλά ο ποιητής το είχε πρώτος εξηγήσει. Βλέπετε, οι ποιητές ξέρουν:

«Δεν έφταιγεν ο ίδιος, τόσος ήτανε
η εποχή, τα βάρη, οι συνθήκες
κι άλλοι την πάθανε που τότε είπαν το ναι
και δεν ακούσανε των παλιών τις υποθήκες»

Δεν χαρίζεται του Μανόλη Αναγνωστάκη ο στίχος. Μα και αυτοί οι έρμοι, οι τοσοδούληδες, δεν του αφήνουν περιθώρια. Είναι τόσο έκδηλη η πολιτική δειλία τους και ο φόβος τους μήπως και γίνει αντιληπτή η αφόρητη ανεπάρκειά τους.

Πρέπει να είναι ευτυχής τελικά ο εκλιπών. Τον αποχαιρέτισαν οι φίλοι του. Μετρημένοι. Ζυγισμένοι. Δακρυσμένοι. Όταν σε αποχαιρετά με τέτοιο τρόπο ο φίλος και συνομιλητής σου, τότε από εκεί που αγναντεύεις τους θνητούς, μπορείς, έχεις το δικαίωμα, να χαμογελάς. Ακόμη και οι εχθροί σου σε τίμησαν. Με την έχθρα τους. Είναι και αυτό μια ένδειξη βαθιάς αναγνώρισης. Αλλά η απουσία; Αυτή η απουσία είναι τόσο εκκωφαντική.

Η μικρότητα είναι χαρακτηριστικό των δειλών. Είναι και «προσόν» των κουτοπόνηρων. Γενικώς η μικρότητα είναι το αντίτιμο που αναγκαστικά καταβάλει (για να επιβιώσει) ο κάθε λαθρεπιβάτης της Ιστορίας. Λαθρεπιβάτες της Ιστορίας είναι όσοι κατάφεραν να πείσουν τους πολλούς πως είναι απαραίτητοι. Δυστυχώς πρόκειται για μία διαχρονική συνήθεια σε αυτόν τον τόπο, τον μικρό, τον μέγα.

Δεν ήθελε να είναι αρεστός. Επεδίωκε να είναι χρήσιμος. Έτσι αυτός εξέλαβε την παρουσία του πάνω σε τούτη δω τη Γη. Ε λοιπόν, αυτοί οι άνθρωποι είναι επικίνδυνοι για τους άλλους. Τους τοσοδούληδες. Τους μικρούς. Τους μη χρήσιμους.

Πας μη χρήσιμος και άχρηστος.

Ο ποιητής δεν χαρίζεται στους άχρηστους. Απλά κατανοεί την μόνιμη πνευματική και ηθική κατατονία τους:

«Δεν έφταιγεν ο ίδιος, τόσος ήτανε
κι οι άνθρωποι γεμάτοι είναι τώρα απαιτήσεις
αφού σήμερα δε θα ’λεγε το ίδιο το ναι
τώρα περίσσεψαν η σύνεση κι η κρίσις»

Προφανώς δεν ήταν αλάνθαστος. Προφανέστατα υπέπεσε σε σφάλματα. Αλίμονο. Δεν ήταν δα ρομπότ. Της μετεμφυλιακής λαίλαπας, της δεκαετίας του 1960 και της Μεταπολίτευσης παιδί ήταν και αυτός. Δεκαετίες που μοιάζουν με ηλεκτροκαρδιογράφημα.

Ο φίλος του, ο συνομιλητής του, τον αποχαιρέτησε μία σπαρακτική κουβέντα. «Αποχαιρετώ συνάμα μία ολόκληρη εποχή που δεν υπάρχει πια» είπε. Τελικά αυτό που φοβίζει είναι η προφανής πενία που μας απειλεί. Το συνειδητοποιούμε κάθε φορά που κάνουμε ταμείο. Και αυτή η κηδεία. Περισσότερο από άλλες, ήταν μία ακόμη ευκαιρία να κάνουμε ταμείο. Η πενία, λοιπόν, αυτή η τόσο ηχηρή λέξη, είναι αυτή που μας απειλεί. Πενία ανθρώπων, δασκάλων, τολμηρών, θαρραλέων, αληθινών, φίλων. Πενία. Τη μισώ αυτήν τη λέξη.