Το νέο νομοσχέδιο για το υποβοηθούμενο θάνατο στη Μεγάλη Βρετανία και μερικές σκέψεις γύρω από αυτό
Μια από τις ειδήσεις του 2024 που πέρασε στα ψιλά στη χώρα μας είναι η πρόσφατη ψήφιση του νομοσχεδίου για τον υποβοηθούμενο θάνατο στο Ηνωμένο Βασίλειο. Πιο συγκεκριμένα, το νομοσχέδιο αφορά ενήλικες ασθενείς που βρίσκονται σε τελικό στάδιο και περιλαμβάνει αρκετές δικλείδες ασφαλείας για να μην γίνει κατάχρηση του δικαιώματος στο θάνατο.
Το νομοσχέδιο για τον υποβοηθούμενο θάνατο στη Μεγάλη Βρετανία
Για παράδειγμα, το νομοσχέδιο δεν αφορά άτομα που πάσχουν από χρόνια νοσήματα ή άτομα με αναπηρίες αλλά επικεντρώνεται σε άτομα με λιγότερο από 6 μήνες ζωής. Οι ασθενείς πρέπει να έχουν τη διανοητική ικανότητα να λάβουν την απόφαση να τερματίσουν τη ζωή τους, οικειοθελώς, χωρίς εξαναγκασμό ή πίεση και λαμβάνουν οι ίδιοι τα θανατηφόρα φάρμακα (διαφέρει από την ευθανασία κατά την οποία η διακοπή της ζωής μπορεί να γίνει σε άτομα που να μην βρίσκονται στο τέλος της ζωής τους και η χορήγηση των θανατηφόρων φαρμάκων γίνεται από γιατρό). Επίσης, δύο ανεξάρτητοι γιατροί θα πρέπει να επιβεβαιώσουν ότι οι ασθενείς πληρούν τα κριτήρια. Επιπλέον, ένας δικαστής του Ανώτατου Δικαστηρίου πρέπει να ακούσει τουλάχιστον έναν από τους γιατρούς, και μπορεί επίσης να εξετάσει τον ασθενή ή οποιονδήποτε άλλον κρίνει. Τέλος, υπάρχει 14ημερη περίοδος προβληματισμού μετά τη δικαστική έγκριση.
Ήταν ένα νομοσχέδιο όπου η βουλή των κοινοτήτων ψήφισε ελευθέρα, χωρίς κομματική πειθαρχία. Η συζήτηση στη βουλή ήταν συναισθηματικά φορτισμένη, ενώ δεν έλειψαν συγκινητικές ομιλίες· παρόλα αυτά παρέμεινε πολιτισμένη όπως αρμόζει σε μια φιλελεύθερη δημοκρατία. Από τη μία πλευρά ακούστηκαν φωνές για την αξιοπρέπεια στο θάνατο και την ελεύθερη επιλογή του ατόμου, ενώ από την άλλη ακούστηκαν προβληματισμοί για το αν υπάρχουν αρκετές εγγυήσεις κατά του κινδύνου εξαναγκασμού για ευάλωτα άτομα, όπως επίσης και για τις ελλείψεις του εθνικού συστήματος υγείας σχετικά με την παρηγορητική φροντίδα. Πολιτικοί αρχηγοί αλλά και πρώην πρωθυπουργοί στήριξαν τη μία ή την άλλη πλευρά. Όπως και να ‘χει το ζήτημα είναι αρκετά ευαίσθητο και δύσκολα μπορεί κανείς να κατανοήσει τον πόνο και την αγωνία των ατόμων που βρίσκονται στο τέλος της ζωής τους.
Φυσικά το Ηνωμένο Βασίλειο δεν είναι η πρώτη χώρα που νομοθετεί για ένα τέτοιο ζήτημα. Στην Ευρώπη, η πρώτη χώρα που νομιμοποίησε το δικαίωμα στο θάνατο ήταν η Ελβετία το 1942. Έκτοτε, ακολούθησαν κι άλλες χώρες όπως η Ολλανδία, το Βέλγιο, το Λουξεμβούργο, η Ισπανία και η Αυστρία, η καθεμιά με το δικό της νομοθετικό πλαίσιο. Άλλες χώρες που προβλέπουν τον υποβοηθούμενο θάνατο είναι η Αυστραλία, η Νέα Ζηλανδία, κάποιες πολιτείες των ΗΠΑ και ο Καναδάς, όπου ένας στους 20 θανάτους είναι πλέον υποβοηθούμενος, χωρίς να λείπει η κριτική στις προϋποθέσεις του νομού (σ.σ. στον Καναδά ο νόμος συμπεριλαμβάνει και άτομα με χρόνια εξουθενωτικά νοσήματα).
Έτσι ερχόμαστε στην Ελλάδα όπου αναρωτιέται κανείς αν και πότε θα ανοίξει η συζήτηση για τον υποβοηθούμενο θάνατο και στη χώρα μας ή είναι ένα θέμα ταμπού το οποίο δεν θέλει να αγγίξει κανένας πολιτικός φορέας. Αν κρίνουμε από το επίπεδο της συζήτησης για το γάμο των ομόφυλων ζευγαριών και το κάζο που έπαθε κυρίως η κυβερνητική παράταξη, αμφιβάλω αν υπάρχει διάθεση για ανάλογα ευαίσθητα θέματα όπως π.χ. η αποποινικοποίηση της χρήσης κάνναβης. Αντίθετα, φαίνεται ότι υπάρχει ένα βολικό consensus στο να μην μπαίνουν τα ζητήματα αυτά στην πολιτική ατζέντα, ούτε καν από τα υποτιθέμενα πιο προοδευτικά κόμματα του ελληνικού κοινοβουλίου.
6°
