Σκέψεις για την ΠτΔ Κατερίνα Σακελλαροπούλου, με αφορμή τη χριστουγεννιάτικη συναυλία στον Κήπο

Κυριακή πρωί, λίγο πριν τα Χριστούγεννα, πλήθος κόσμου καταφτάνει στον κήπο του Προεδρικού Μεγάρου για την καθιερωμένη πια συναυλία, καλεσμένοι της Προέδρου της Δημοκρατίας, Κατερίνας Σακελλαροπούλου. Οι μπάντες των Ενόπλων Δυνάμεων, μαζί με τραγουδιστές και λυρικούς καλλιτέχνες, θα ερμηνεύσουν χριστουγεννιάτικες μελωδίες. Η μέρα είναι ηλιόλουστη και τόσο λαμπερή που σου φτιάχνει τη διάθεση, κι όταν οι μουσικοί παίρνουν τις θέσεις τους, η εορταστική ατμόσφαιρα απογειώνεται. Είναι, από κάθε άποψη, η Χριστουγεννιάτικη Συναυλία της Χρονιάς. Οι μπάντες του Στρατού Ξηράς, του Πολεμικού Ναυτικού και της Αεροπορίας είναι υψηλότατου επιπέδου, το ρεπερτόριο εξαιρετικό, από κλασικά τζαζ κομμάτια μέχρι άριες – ειδικά οι τενόροι και η σοπράνο μάς καθηλώνουν. Ακούμε με προσήλωση, είναι σχεδόν συγκινητικά, κι άλλοτε λικνιζόμαστε στον ρυθμό της μουσικής.

Δεν υπάρχει τίποτα το επιτηδευμένο. Η μουσική στο φυσικό περιβάλλον του Κήπου είναι ό,τι πιο ωραίο και ταιριαστό, μαζί με μια αίσθηση οικειότητας και ανεμελιάς. Απέναντί μου, στην άλλη πλευρά της «σκηνής», παρατηρώ μια οικογένεια με μικρά παιδιά που κάθονται στο γκαζόν και χαίρονται τη μουσική – τι ωραία εικόνα! Κάνω μια σκέψη: όταν απολαμβάνουμε κάτι, ένα προνόμιο ή κάτι που μας αξίζει δικαιωματικά, τείνουμε να ξεχνάμε ότι τίποτα δεν είναι αυτονόητο, ότι τα πράγματα γίνονται μόνο επειδή κάποιοι φροντίζουν να τα κάνουν. Ειδικά όταν συμβαίνουν με αυτή τη φυσικότητα, σαν να ήταν πάντα εκεί. Ε, δεν ήταν!

Οι χριστουγεννιάτικες στιγμές στον Κήπο, που παραμονές του 2025 χαρήκαμε 1.100 πολίτες της Αθήνας για τρίτη συνεχόμενη χρονιά, είναι αποτέλεσμα ενός συγκεκριμένου οράματος που είχε η Κατερίνα Σακελλαροπούλου, η πρώτη γυναίκα Πρόεδρος της Δημοκρατίας, από την αρχή της θητείας της. Είναι εδώ, δίπλα μας, ντυμένη με απλά ρούχα, χαίρεται κι αυτή μαζί μας. Κάθε τόσο, διάφοροι άνθρωποι έρχονται και της μιλούν: «Κυρία Πρόεδρε, σας ευχαριστούμε θερμά που ανοίξατε τον Κήπο, σας ευχαριστούμε για τη φιλοξενία, είναι σπουδαίο αυτό που κάνετε». Της σφίγγουν το χέρι με μάτια που λάμπουν κι εκείνη τους μιλάει στο ίδιο ύφος, με την ίδια ζεστασιά.

Το βλέμμα των ανθρώπων δεν λέει ποτέ ψέματα. Και όσοι καλύπτουμε προεδρικό ρεπορτάζ το έχουμε αντικρίσει πολλές φορές. Τον πρώτο καιρό με έκπληξη, καθώς ήταν κάτι πρωτόγνωρο. Όσο περνούσαν όμως οι μήνες και τα χρόνια, το αντιμετωπίζαμε με ένα ελαφρύ χαμόγελο. Όχι μόνο στον Κήπο, που από τον Οκτώβριο του 2022 άνοιξε ξανά για το κοινό κάθε Κυριακή 10 το πρωί με 4 το μεσημέρι, αλλά και τις αμέτρητες φορές που η Κατερίνα Σακελλαροπούλου κάλεσε τόσο πολλούς και διαφορετικούς συμπολίτες μας στο Προεδρικό Μέγαρο για να τους τιμήσει ή για να ρίξει φως στο πρόβλημα ή στην ιδιαίτερη συνθήκη τους. Αλλά και σε όλα τα μέρη που επισκέφτηκε, από ιδρύματα για παιδιά, γηροκομεία και φυλακές, άστεγους συμπολίτες μας, μέχρι πόλεις και χωριά στα οποία ταξίδεψε συναντώντας απλούς ανθρώπους από τις τοπικές κοινωνίες, Έλληνες πολίτες που δεν είχαν δει ποτέ από κοντά πολιτικό, ακόμα και στους πιο απομακρυσμένους τόπους – ειδικά εκεί. Θυμάμαι την πρώτη φορά σε αποστολή, τον Σεπτέμβριο του 2021, στην Κάλυμνο, την Ψέριμο και την Τέλενδο, πόσο συγκινητικά ήταν, όπως και στα χωριά του Έβρου την άνοιξη που μας πέρασε. Έχω πάει μόνο λίγες φορές ως δημοσιογράφος σε κάποια από αυτά τα ταξίδια κι έχω αμέτρητες στιγμές να θυμηθώ, πόσο μάλλον εκείνοι που έχουν ταξιδέψει σε όλη τη χώρα απ’ άκρη σ’ άκρη τα πέντε αυτά χρόνια.

Ακούγοντας, λοιπόν, τη χριστουγεννιάτικη συναυλία στον Κήπο, και με αφορμή τη συγκυρία της ολοκλήρωσης φέτος της πρώτης θητείας της Κατερίνας Σακελλαροπούλου στην Προεδρία, δεν μπορούσες να μην το σκεφτείς, γιατί το έβλεπες να συμβαίνει μπροστά στα μάτια σου και το χαιρόσουν. Είναι πραγματικά αξιομνημόνευτο στην ιστορία του θεσμού αυτό που έχει καταφέρει: να τον πάρει από το απρόσιτο βάθρο του και να του δώσει ανθρώπινο πρόσωπο, να τον φέρει κοντά μας, να του δώσει έναν ρόλο που να έχει νόημα –πέρα από το θεσμικό κομμάτι– για τους πολίτες αυτής της χώρας. Ας αναλογιστούμε τι σημαίνει αυτό, ειδικά σε μια εποχή που όλο και περισσότεροι άνθρωποι απομακρύνονται από την πολιτική και τείνουν να είναι επιφυλακτικοί απέναντι στο κράτος και τους θεσμούς, αν όχι εχθρικοί σε κάθε είδους ελίτ.

Ποιος μπορεί να πει ότι η νέα πνοή που έδωσε και συνεχίζει να δίνει η Κατερίνα Σακελλαροπούλου δεν ήταν ένα αναγκαίο βήμα εκσυγχρονισμού στον θεσμό της Προεδρίας της Δημοκρατίας τον 21ο αιώνα, που οι πολίτες ζητούν από τους πολιτικούς να ανταποκριθούν στον ρόλο τους με ενσυναίσθηση και ειλικρίνεια, και όχι με προσωπικές φιλοδοξίες και παραγοντισμούς; Είναι, προπάντων, ζήτημα δημοκρατίας.

Να το ξαναπούμε: τίποτα δεν είναι αυτονόητο. Το βλέπουμε πάντα και παντού. Σε όλες τις θέσεις αυτό που έχει σημασία είναι τα πρόσωπα, το όραμα που έχουν, το οποίο οφείλει να περιλαμβάνει πολλούς. Θυμάμαι, σε μια αποστολή στη Θεσσαλονίκη, τον Δεκέμβριο του 2021, ήμουν παρούσα σε μια σχεδόν προσωπική στιγμή της Προέδρου σε ένα bistro, όπου ήπιε κρασί με έντεκα γυναίκες της πόλης. Με αφορμή αυτό γράφαμε τότε για όλα αυτά τα πράγματα που δεν κάνουν οι ΠτΔ: δεν μιλάνε για την κακοποίηση των γυναικών ούτε για το αγαπημένο τους ζώο στην τηλεόραση, δεν ζητούν από τον μάγειρα της Προεδρίας να μαγειρέψει παραμονή Χριστουγέννων για τους αστέγους, δεν πηγαίνουν στις ακριτικές περιοχές, στις πόλεις και τα χωριά της περιφέρειας, δεν υποδέχονται παιδιά, Ελληνάκια και ξένα, στο Προεδρικό, δεν εγκαινιάζουν τόσες εκθέσεις σε μουσεία ούτε συναντούν ολόκληρες τάξεις παιδιών σε εκθέσεις βιβλίων. Η λίστα έχει μεγαλώσει πλέον πάρα πολύ. Eκείνο το βράδυ στο bistro, όμως, κατέγραψα κάποια λόγια της, που από τότε έχει πει πολλές φορές:

«Αυτό που προσπαθώ είναι να μην μπερδεύω την παράδοση με τα στερεότυπα. Επειδή κάποια δεν τα έκαναν οι προηγούμενοι, ποιος λέει ότι δεν πρέπει να γίνονται; Θέλω, και το προσπαθώ, να ανοίξει προς την κοινωνία όχι μόνο το Μέγαρο αλλά και ο ίδιος ο θεσμός, να νιώσουν οι Έλληνες ότι η Προεδρία της Δημοκρατίας τούς αφορά, ότι είναι εκεί ένας άνθρωπος δικός τους, γι’ αυτό πηγαίνω σε πάρα πολλά πράγματα και μετέχω όσο μπορώ. Τα θέματα που με συγκινούν είναι το περιβάλλον, τα δικαιώματα, ο ρόλος της γυναίκας, ή το να πάω στα προσφυγόπουλα… γύρω από αυτά κινούμαι και προσπαθώ να κάνω ό,τι μπορώ – γιατί και τα τρέχοντα είναι πάρα πολλά. Άρα κάνω αυτά που πρέπει να κάνω γιατί είναι στα καθήκοντά μου, και προσπαθώ να κάνω και κάποια που μου τα λέει η καρδιά μου, ή που τα κάνω κέφι, να το πω απλά, όπως είναι τα θέματα πολιτισμού – να πάω σε μια έκθεση ζωγραφικής, σε μια παράσταση…» «Προσπαθείτε να μείνετε άνθρωπος», της είχαν πει οι συνδαιτυμόνες της, κι εκείνη είχε δείξει να ξαφνιάζεται: «Αυτό ελπίζω να μην είναι μεγάλη φιλοδοξία, εγώ το θεωρώ αυτονόητο!».

Αυτονόητο, λοιπόν, είναι να ανοίγει ο Κήπος του Προεδρικού Μεγάρου στους πολίτες. Αυτονόητο είναι η ΠτΔ να καλεί, ως αρχηγός των Ενόπλων Δυνάμεων, τις εξαιρετικές μπάντες του Στρατού, της Αεροπορίας και του Πολεμικού Ναυτικού να παίζουν στις χριστουγεννιάτικες συναυλίες και στα δείπνα των επισήμων. Αυτονόητο οι μουσικοί να χαίρονται που τους δίνει χώρο να παίζουν και οι πολίτες να εκτιμούν τόσο ειλικρινά τη χειρονομία του ανοίγματος του Κήπου Κυριακές και γιορτές, όπως και όλες αυτού του είδους τις χειρονομίες της. Αυτονόητο οι στιγμές αυτές να έχουν αυθεντικότητα και αξία. Μέρες που είναι…