Ελληνοτουρκικά: Ο Παντελής Καψής γράφει με αφορμή την τελευταία παρέμβαση του Κώστα Καραμανλή για την εξωτερική πολιτική.
Κι αν οι Τούρκοι υποκρίνονται; Αν όλη αυτή η προσέγγιση δεν είναι παρά μια παγίδα για να παρασύρουν την Ελλάδα σε κάποιες υποχωρήσεις μόνο και μόνο για να πατήσουν πάνω τους και να προβάλουν νέες ακόμα πιο εξωφρενικές αξιώσεις; Ας μην καλλιεργούμε ψεύτικες ελπίδες, η Τουρκία είναι μια αναθεωρητική δύναμη, έχει σχέδια σε βάρος μας και αν βρει την ευκαιρία θα μας τη φέρει. Αυτό με απλά λόγια ήταν το κύριο επιχείρημα του Κώστα Καραμανλή στην τελευταία παρέμβαση του για την εξωτερική πολιτική.
Η επιχειρηματολογία του είναι πιο εκλεπτυσμένη από τις αντίστοιχες χοντροκομμένες επιθέσεις του Αντώνη Σαμαρά. Δεν κατηγορεί κανέναν για μειοδοσία, αντιθέτως λέει ρητά ότι σέβεται τον πατριωτισμό όλων. Ούτε είναι εναντίον του διαλόγου και της βελτίωσης των σχέσεων των δύο χωρών. Αντιθέτως επισημαίνει ότι πρέπει να «εξαντλήσουμε όποια ευκαιρία παρουσιαστεί» για την επίλυση της μοναδικής διαφοράς μας, την οριοθέτηση δηλαδή της ΑΟΖ. Προειδοποιεί ωστόσο ότι αν η Ελλάδα κάνει «εκπτώσεις» στις θέσεις της προκειμένου να πετύχει μια συμφωνία, αυτό θα θεωρηθεί από την Άγκυρα ως «κεκτημένο» το οποίο θα αξιοποιήσει για να πετύχει τον μακροπρόθεσμο στόχο της που δεν είναι άλλος από τον έλεγχο του μισού Αιγαίου και την ηγεμονία στην Ανατολική Μεσόγειο.
Η θέση αυτή του κ. Καραμανλή ακούγεται λογική και έτσι διατυπωμένη μάλλον βρίσκει σύμφωνο το σύνολο ίσως του πολιτικού κόσμου. Ουδείς άλλωστε έχει υποστηρίξει ότι η Ελλάδα πρέπει να κάνει «εκπτώσεις» στις θέσεις της. Τι λέει όμως στην πραγματικότητα; Ποιες «εκπτώσεις» θα μπορούσε να κάνει η Ελλάδα για να πετύχει μια συμφωνία με την Τουρκία; Αν αποκλείσουμε για αυτονόητους λόγους την εκχώρηση νησιών με ότι αυτό συνεπάγεται και για την άμυνα τους, η μόνη και προφανής «έκπτωση» η οποία έχει ουσία είναι να μην επιμείνει στην επέκταση των χωρικών υδάτων στα 12 μίλια. Καλώς ή κακώς βέβαια αυτή την έκπτωση την έχουμε ήδη κάνει. Όλες οι κυβερνήσεις, των κ. Καραμανλή και Σαμαρά περιλαμβανομένων, έχουν αποφύγει να επεκτείνουν τα χωρικά ύδατα γνωρίζοντας ότι μια τέτοια ενέργεια, πέραν των τουρκικών απειλών, θα έβρισκε αντίθετη τη διεθνή κοινότητα. Στην πράξη έχουμε αναγνωρίσει ότι στο Αιγαίο επικρατούν ειδικές συνθήκες κι έχουμε αφήσει ένα δικαίωμα μας να περιπέσει σε αχρησία.
Φυσικά είναι διαφορετικό πράγμα να μην ασκείς ένα δικαίωμα το οποίο επιμένεις ότι έχεις και διαφορετικό να παραιτείσαι ρητά. Τέτοιος κίνδυνος ωστόσο δεν υπάρχει. Κι ο λόγος είναι απλός: η διαπραγμάτευση γίνεται με βάση την αρχή πως καμία επιμέρους συμφωνία δεν ισχύει αν δεν υπάρξει συνολική συμφωνία. Με άλλα λόγια μόνο στο πλαίσιο μιας τελικής συμφωνίας για την παραπομπή της οριοθέτησης της ΑΟΖ στη Χάγη μπορεί να μπει και το ζήτημα των χωρικών υδάτων. Να συμφωνηθεί δηλαδή αν η οριοθέτηση θα γίνει με τα σημερινά χωρικά ύδατα ή όχι. Όπως ξέρουμε στη δεύτερη περίπτωση θα υπήρχε ελάχιστη υφαλοκρηπίδα προς διαμοιρασμό.
Εδώ όμως βρίσκεται και η ουσιαστική αδυναμία της επιχειρηματολογίας του Καραμανλή. Στην πραγματικότητα η συμφωνία με την Τουρκία δεν μπορεί παρά να είναι συνολική. Γιατί βέβαια αν οριοθετηθούν ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδα, όσα ιδεολογήματα και αν προβάλλονται για γαλάζιες πατρίδες ή γκρίζες ζώνες, θα είναι πλέον άνευ νοήματος. Με άλλα λόγια η Ελλάδα σωστά επιμένει ότι η μόνη διαφορά είναι η οριοθέτηση της ΑΟΖ, αυτό όμως συμβαίνει επειδή ουσιαστικά συμπαρασύρει όλες τις άλλες.
Όλα αυτά ωστόσο είναι στη θεωρία. Γιατί στην πράξη όπως δείχνουν τα πράγματα καμιά από τις δύο χώρες δεν είναι έτοιμη να αναλάβει το πολιτικό κόστος μιας συμφωνίας. Το καλύτερο που μπορούμε να περιμένουμε είναι η διατήρηση του ήπιου κλίματος. Πράγμα αρκετά πιθανό με την Τουρκία τόσο βαθειά βουτηγμένη στις εξελίξεις στη Συρία. Όποιες και αν μπορεί να είναι οι μελλοντικές αλλαγές στα γεωπολιτικά δεδομένα της περιοχής, βραχυπρόθεσμα δεν έχει λόγο να ανοίξει και άλλο μέτωπο. Έτσι το σημερινό αδιέξοδο είναι πολύ πιθανό ότι θα συνεχιστεί για αρκετό καιρό ακόμα. Μας ενοχλεί όμως αυτό;
Πριν από λίγους μήνες δόθηκε στη δημοσιότητα ένα φιλόδοξο σχέδιο για θαλάσσια πάρκα στο Αιγαίο. Δεν πρόκειται για πολυτέλεια αλλά για απόλυτα αναγκαία προστασία ενός κρίσιμου εθνικού πόρου. Μόνο που θα κουτσουρευτεί και θα περιοριστεί αναγκαστικά εντός των χωρικών υδάτων επειδή δεν υπάρχει οριοθετημένη ΑΟΖ. Αν το περιβάλλον δεν μας συγκινεί, μια άλλη είδηση ίσως μας κινήσει το ενδιαφέρον. Η Γαλλία λοιπόν, όπως ανακοίνωσε η Ελληνική Επιστημονική Ένωση Αιολικής Ενέργειας, προχώρησε σε διαγωνισμούς για υπεράκτια αιολικά πάρκα δυναμικότητας 9GW. Σε όλη την Ευρώπη, σημειώνεται στην ανακοίνωση, τα αιολικά πάρκα κερδίζουν έδαφος βοηθώντας σημαντικά στην επίτευξη των στόχων για την πράσινη ανάπτυξη. Στην Ελλάδα ωστόσο δεν μπορούν να προχωρήσουν χωρίς οριοθετημένη ΑΟΖ. «Αυτό είναι το πιο επείγον ζήτημα εξωτερικής πολιτικής» έγραψε χαρακτηριστικά ο καθηγητής Παύλος Ελευθεριάδης.
Θα μπορούσαμε να σκεφτούμε και άλλα παρόμοια προβλήματα. Την περιπέτεια για παράδειγμα με την πόντιση ενός απλού καλωδίου μεταφοράς ηλεκτρισμού για σύνδεση με την Κύπρο. Και βέβαια, αν πρόκειται ποτέ να προχωρήσει, ας φανταστούμε τι θα γινόταν με τον αγωγό αερίου. Για να μη πούμε για το φυσικό αέριο που όλο το ακούμε και όλο βρισκόμαστε στα ίδια.
Μας ενοχλεί λοιπόν το σημερινό αδιέξοδο; Πρέπει να μας ενοχλεί. Και το να προειδοποιούμε απλώς ότι δεν πρέπει να κάνουμε εκπτώσεις ή ότι συζητάμε μόνο για την ΑΟΖ το μόνο που πετυχαίνει είναι η διαιώνιση του αδιεξόδου. Το οποίο κάνει καλό στους επαγγελματίες του πατριωτισμού αλλά κακό στη χώρα.
