SwissLeaks και αντιμετώπιση της φοροαπάτης και διαφθοράς

Η Ελλάδα δεν είναι η μόνη χώρα που αντιμετωπίζει σημαντικά θέματα φορο-απάτης, φορο-αποφυγής και διαφθοράς. Στην Ευρωπαϊκή Ένωση η απώλεια δημοσίων εσόδων από αυτές τις αιτίες ξεπερνάει το 1 τρις Ευρώ ετησίως. Δεν είναι τυχαίο λοιπόν που ακόμα και κατεστημένα μέσα ενημέρωσης και φορείς έχουν «σηκώσει» το θέμα της διαφθοράς, των φορολογικών παραδείσων και της φοροδιαφυγής.

Σε ένα τέτοιο πλαίσιο η συνεργασία μέσων ενημέρωσης και δημοσιογράφων ερευνητών έχει αποτελέσματα. Μετά την υπόθεση LuxLeaks, η ερευνητική δημοσιογραφία έφερε στο φως της δημοσιότητας νέες αποκαλύψεις, αυτή τη φορά για το ρόλο της ελβετικής τράπεζας HSBC (SwissLeaks) στην φοροδιαφυγή και φοροαπάτη αλλά και στην κάλυψη παράνομων δραστηριοτήτων μέσω του τραπεζικού συστήματος και offshore εταιριών. Τα στοιχεία που δημοσιοποιήθηκαν αφορούσαν private banking της HSBC λογαριασμών ύψους US$100 δις, ενώ μεταξύ των καταθετών περιλαμβάνεται και ένας αριθμός Ελλήνων, που δεν αναφέρονταν στη γνωστή «λίστα Λαγκάρντ».

Δεν είναι όλες οι καταθέσεις σε ελβετικές ή άλλες τράπεζες παράνομες ή κρύβουν φορο-απάτη ή ξέπλυμα μαύρου χρήματος. Είναι αλήθεια, όμως, ότι τράπεζες και offshore εταιρίες έκαναν τα στραβά μάτια ή και διευκόλυναν το ξέπλυμα μαύρου χρήματος, την φορο-αποφυγή ή και την διαφθορά σε πολλές περιπτώσεις. Όσον αφορά τη χώρας μας, δεν είναι τυχαίο ότι σε πολλές υποθέσεις που ερευνώνται από την δικαιοσύνη για διακίνηση μαύρου χρήματος βρίσκονται μπλεγμένες offshore εταιρίες ή/και τράπεζες.

Η νέα κυβέρνηση εξέφρασε στις προγραμματικές την δέσμευσή της να αντιμετωπίσει την φορο-απάτη και διαφθορά. Επειδή κι άλλες κυβερνήσεις στο παρελθόν είχαν διακηρύξει κάτι παρόμοιο αλλά στο τέλος δεν προχώρησαν σε όσα υπόσχονταν, η κυβέρνηση θα κριθεί από την αποφασιστικότητά της να λάβει άμεσα μέτρα κι όχι από τις διακηρύξεις. Απαιτούνται, λοιπόν, συγκεκριμένοι στόχοι, χρονοδιαγράμματα και δείκτες παρακολούθησης των εξαγγελιών.

Οι ΠΡΑΣΙΝΟΙ-ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ πρότειναν η ελληνική κυβέρνηση να προωθήσει άμεσα τέσσερεις ενέργειες, που θα συναντούσαν ευρύτερη αποδοχή τόσο στη χώρα μας όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο:

- να απαιτήσει, στο πλαίσιο των διαπραγματεύσεων για μια νέα ισορροπημένη Συμφωνία με την ΕΕ και αξιοποιώντας τις σχετικές ευρωπαϊκές Οδηγίες και στρατηγικές, την στενή συνεργασία με την Κομισιόν στο θέμα της διερεύνησης όλων των καταθέσεων Ελλήνων πολιτών σε ευρωπαϊκές τράπεζες, ιδιαίτερα σε αυτές της Ελβετίας και του Λουξεμβούργου. ώστε να υπάρξει πλήρη διαλεύκανση στο ποιες καταθέσεις είναι νόμιμες και φορολογημένες και ποιες όχι,

- να διασφαλίσει ότι εφαρμόζεται άμεσα η αναθεωρημένη Οδηγία 2011/16/ΕΕ για την Διοικητική Συνεργασία που αφορά στην υποχρεωτική αυτόματη ανταλλαγή πληροφοριών στον τομέα της φορολογίας,

- να ολοκληρώσει πριν την 1/1/2016 την προσαρμογή στο εθνικό δίκαιο της αναθεωρημένης Οδηγίας 2003/48/EC για την φορολόγηση των καταθέσεων,

- να συμμετάσχει ενεργά και ουσιαστικά στην Ομάδα Χωρών Ενάντια στην Διαφθορά Group of States against corruption (GRECO).

Σύμφωνα με εκτιμήσεις ερευνητών, σε ελβετικές και άλλες τράπεζες βρίσκονται καταθέσεις Ελλήνων πολιτών ύψους περίπου 220 δις ευρώ, Ένας ουσιαστικός έλεγχος θα ξεκαθάριζε ποιες καταθέσεις είναι νόμιμες ή όχι (δεν είναι φυσικά όλες οι καταθέσεις παράνομες ή ύποπτες), ποια ποσά έχουν φορολογηθεί κανονικά και ποια όχι, Θα μπορούσαν, επίσης, να εντοπιστούν ποσά που προέρχονται από μίζες κι άλλες παράνομες δραστηριότητες.

Έλεγχος θα μπορούσε να γίνει, επίσης, μέσω της επεξεργασίας όλων των εμβασμάτων από την Ελλάδα προς άλλες χώρες - από το 1970 έως σήμερα. Κάτι τέτοιο, σύμφωνα με γνώστες του τραπεζικού συστήματος, θα απαιτούσε μόλις 6 μήνες, εφόσον βέβαια υπήρχε η πολιτική βούληση και η κατάλληλη οργάνωση των υπηρεσιών.

Μεγάλο μέρος από τα 75 δις ευρώ των περικοπών στο πλαίσιο της δημοσιονομικής προσαρμογής που έχουν αφαιρεθεί από το εισόδημα των πολιτών θα μπορούσαν να είχαν εξευρεθεί από την αντιμετώπιση της διαφθοράς, του ξεπλύματος μαύρου χρήματος και της φορο-απάτης.

Παρόλο όμως ότι υπήρχε σχετική πρόβλεψη και στο πρώτο Μνημόνιο και κάθε κυβέρνηση υπόσχονταν ότι θα αντιμετωπίσει την διαφθορά και την φοροαπάτη, τελικά οι κυβερνήσεις προτίμησαν την «εύκολη λύση», των περικοπών μισθών, συντάξεων και κοινωνικών παροχών.

Είναι ενδεικτικό ότι ενώ η Ελλάδα συμμετέχει στην Ομάδα των Χωρών Ενάντια στην Διαφθορά –GRECO, δεν έχει ακόμα ολοκληρώσει την 4η έκθεση αξιολόγησης και συμμόρφωσης που ξεκίνησε το 2012, αν και μετείχε στον 3ο κύκλο αξιολόγησης (2007-2009).

Ως ευρωβουλευτής, τότε, των Πράσινων και η Ομάδα των Πράσινων στο Ευρωκοινοβούλιο ζητήσαμε, στις 8 Οκτωβρίου 2012, από τον τότε πρόεδρο της Κομισιόν Μ. Μπαρόζο να συνεργαστεί με την ελληνική κυβέρνηση ώστε να πιεστεί η Ελβετία και άλλες χώρες να δώσουν στοιχεία σχετικά με τις καταθέσεις Ελλήνων σε ελβετικές κι άλλες τράπεζες.

Σήμερα έχει βελτιωθεί το ευρωπαϊκό νομοθετικό πλαίσιο για αυτόματη ανταλλαγή πληροφοριών για τις τραπεζικές καταθέσεις (εδώ και εδώ): Η αναθεώρηση της Οδηγίας 2003/48/EC για τη φορολόγηση των αποταμιεύσεων, που εκδόθηκε στις 24 Μαρτίου 2014, καθώς και η αναθεώρηση της Οδηγίας 2011/16/ΕΕ για την Διοικητική Συνεργασία, ενισχύουν την αυτόματη ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ των φορολογικών αρχών των κρατών μελών, συμπεριλαμβανομένων των πληροφοριών που έχουν σχέση με δικαιούχους λογαριασμών που τηρούνται μέσω υπεράκτιων επενδυτικών δομών (offshore).

Η ανταλλαγή πληροφοριών από το 2017, σύμφωνα με την απόφαση του Ευρωκοινοβουλίου στις 13/12/2013, θα εφαρμοστεί σε πέντε κατηγορίες εισοδήματος και κεφαλαίου: την απασχόληση, τις αμοιβές των διευθυντικών στελεχών, την ασφάλιση ζωής, τις συντάξεις και το εισόδημα από ακίνητη περιουσία.

Οι Πράσινοι στο Ευρωκοινοβούλιο είχαν παρουσιάσει, επίσης, στην διάρκεια της ιρλανδικής προεδρίας της ΕΕ, τον Ιανουάριο 2013, ένα Ευρωπαϊκό Σύμφωνο για την Φορολογία - μια πρόσκληση για δράση για την ευρωπαϊκή φορολογική πολιτική, που καθορίζει τα βασικά μέτρα που πρέπει να ληφθούν σε επίπεδο ΕΕ για την αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής και φοροαποφυγής.

Σε απάντηση σχετικής ερώτησής μου για τον έλεγχο της διαφθοράς, η τότε Επίτροπος Malmström εξ ονόματος της Κομισιόν, τον Μάρτιο 2014, είχε τονίσει ότι η ΕΕ παρακολουθεί την εφαρμογή των πολιτικών κατά της διαφθοράς στην Ελλάδα μέσω της σχετικής έκθεσης, που δημοσιεύθηκε στις 3 Φεβρουαρίου 2014.

Καιρός να αλλάξουμε, λοιπόν, σελίδα ως χώρα και να μπούμε μπροστά στον αγώνα για αντιμετώπιση της διαφθοράς και της φορο-απάτης.