Τεχνητή νοημοσύνη και ανήλικοι: πού θα μπει η κόκκινη γραμμή;

Στο Ηνωμένο Βασίλειο, παιδόφιλος καταδικάστηκε σε 18 χρόνια φυλάκισης επειδή χρησιμοποίησε τεχνολογία τεχνητής νοημοσύνης για να μετατρέψει φωτογραφίες παιδιών σε deepfake εικόνες παιδικής κακοποίησης και πορνογραφίας, τις οποίες στη συνέχεια πούλησε σε διαδικτυακά δωμάτια συνομιλίας. Η Αυστραλία, προβληματισμένη από τους κινδύνους των social media για τους ανήλικους, εξετάζει την απαγόρευση της πρόσβασης στις πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης για άτομα κάτω των 16 ετών. 

Αυτές οι δύο πρόσφατες υποθέσεις δείχνουν ότι η τεχνητή νοημοσύνη, ενώ έχει φέρει αλματώδη πρόοδο, μπορεί να προκαλέσει σοβαρό κίνδυνο, ειδικά για τους ανήλικους. Η ανάγκη λοιπόν για ένα παγκόσμιο ισχυρό νομικό πλαίσιο που θα προστατεύει τους ανήλικους  είναι επιβεβλημένη από την ίδια την πραγματικότητα. Πρώτα από όλα διότι το πρόβλημα με την τεχνολογία των deepfake δεν σταματά απλώς στην κακή χρήση της για περιπτώσεις παιδικής κακοποίησης. Το ίδιο το εργαλείο της τεχνητής νοημοσύνης, όταν δεν ρυθμίζεται κατάλληλα, μπορεί να μετατραπεί σε απειλή για τα θεμέλια της δημοκρατίας και της κοινωνικής συνοχής. Παρά την θέσπιση του Ευρωπαϊκού Κανονισμού για την Τεχνητή Νοημοσύνη (AI Act), η κατηγοριοποίηση του deepfake περιεχομένου ως «χαμηλού ρίσκου» υποδηλώνει την υποβάθμιση των πραγματικών κινδύνων για τα δικαιώματα και τις ελευθερίες. Όταν τέτοιες τεχνολογίες μπορούν να καταστρέψουν ζωές ή να διασπείρουν ψεύτικες πληροφορίες, η κοινωνία δεν μπορεί να εφησυχάζει.

Tα social media, ενώ προσφέρουν έναν χώρο επικοινωνίας και ενημέρωσης, μπορούν να είναι επιβλαβή για την ψυχική και σωματική υγεία των ανηλίκων, από τον εθισμό και την παραμόρφωση της πραγματικότητας μέχρι τη στοχοποίηση από παιδόφιλους. Οι επικριτές αυτής της προσέγγισης υποστηρίζουν ότι τέτοιοι περιορισμοί μπορεί να οδηγήσουν τους εφήβους σε παράνομες πλατφόρμες που δεν υπόκεινται σε ρυθμιστικό έλεγχο αυξάνοντας τις πιθανότητες θυματοποίησής τους. Όμως σε αυτήν την περίπτωση η συζήτηση λανθασμένα επικεντρώνεται σε αποστέρηση ελευθεριών και … «ψηφιακών δικαιωμάτων» για τους ανήλικους χρήστες. Η συζήτηση κατά την άποψη μου θα έπρεπε να επικεντρώνεται στην διαφύλαξη της ψυχικής υγείας και της σωματικής ασφάλειας των παιδιών, αλλά και στην υποχρέωση της οργανωμένης πολιτείας να αντιμετωπίζει ουσιαστικά και όχι με επικοινωνιακά τεχνάσματα την παρανομία. 

Και πώς θα περάσουμε από τα λόγια στις πράξεις;

• Πρώτον, με την άμεση ενίσχυση των αρμοδίων Αρχών για την παρακολούθηση των πλατφορμών και των περιεχομένων τους. 
• Δεύτερον, με την αναβάθμιση του νομικού πλαισίου κατά της κακής χρήσης της τεχνολογίας. 
• Τρίτον, με τη εισαγωγή ειδικών μαθημάτων τεχνολογίας στα σχολεία και την εκπαίδευση των γονέων.

Όλα αυτά αποτελούν μια καλή αρχή, όμως αν θέλουμε να μιλήσουμε πραγματικά για προστασία των ανηλίκων η πρόταση της Αυστραλίας είναι η ενδεδειγμένη λύση. 

H απαγόρευση δηλαδή της χρήσης των πλατφορμών κοινωνικής δικτύωσης από ανηλίκους κάτω των 16 ετών, μία ηλικία-ορόσημο σύμφωνα και με τον Γενικό Κανονισμό Προστασίας Δεδομένων. Είναι ένας τρόπος να πούμε «όχι» σε ό,τι αποδεδειγμένα τα βλάπτει και «ναι» σε ό,τι τα θωρακίζει απέναντι σε έναν κόσμο που γίνεται ολοένα και πιο περίπλοκος και επικίνδυνος. Στην πολύτιμη δημοκρατία μας, η λέξη «απαγόρευση» δεν πρέπει να μας φοβίζει, καθώς αποτελεί μια αναγκαία συνθήκη προστασίας των ανθρώπων και των αξιών μας. Πόσω μάλλον όταν αφορά τα παιδιά μας. Γιατί η νέα εποχή απαιτεί νέα μέτρα, αλλά κυρίως απαιτεί κοινή δράση και ευθύνη.