Το σύνδρομο του μεσσιανισμού

Συνήθως μετά από εκλογές οι αναλύσεις των εκλογικών αποτελεσμάτων βασίζονται σε λογικά δεδομένα και επιχειρήματα. Όμως μπορούμε πάντα να εξηγήσουμε ένα εκλογικό αποτέλεσμα μόνο βασιζόμενοι στον ορθό λόγο, στην πραγματικότητα;

Αποτελεί αναπάντητο ερώτημα εάν ένας ψηφοφόρος επιλέγει με βάση τη λογική ή την πολιτική του κρίση ή με βάση το συναίσθημα του∙ πολύ περισσότερο με βάση μια ψευδαισθητική πραγματικότητα και «φήμες». Λένε ας πούμε πολλοί ειδικοί ότι ένα κεντρικό επιχείρημα για να ψηφίσει κάποιος έναν υποψήφιο πολιτικό ηγέτη ή κομματικό οργανισμό, είναι ο οικονομικός παράγοντας. Ότι ο νέος πρόεδρος, π.χ. θα ρίξει τις τιμές και θα αυξήσει τους μισθούς. Κάπως έτσι όπως ψήφισαν οι ψηφοφόροι στις ΗΠΑ στις τελευταίες προεδρικές εκλογές. Πιθανώς. Είναι όμως αυτή η πραγματική εξήγηση ή μήπως πρόκειται για τον συνδυασμό πολλών παραγόντων, έμμεσα ή άμεσα εμπλεκόμενων με τις εκλογές;

Θα υποστήριζα το δεύτερο και θα επέλεγα δύο από αυτούς τους παράγοντες καθαρά ψυχολογικού ενδιαφέροντος που είναι η εξιδανίκευση και η ταύτιση του απλού ψηφοφόρου με τον ηγέτη. Πρόκειται για δύο παράγοντες οι οποίοι αναφορικά με τον ψηφοφόρο τον αφορούν βασικά στο ασυνείδητο επίπεδο, αφού για να λειτουργήσουν ως μηχανισμοί του εγώ, απωθούν ένα μεγάλο μέρος της πραγματικότητας που αφορά κυρίως και βασικά στην προσωπική και πολιτική πορεία του εξιδανικευμένου ηγέτη. Βασικά ταυτίζονται μαζί του σε μια βάση καθαρά ψευδαισθητική αφού η εξιδανίκευσή τους προς εκείνον προέρχεται από την εξιδανικευμένη εικόνα τους εαυτού τους. Πρόκειται για κάτι το οποίο προφανώς ανήκει στο χώρο της φαντασίας.

Έτυχε αυτές τις μέρες να συμβούν στον χώρο της πολιτικής δύο γεγονότα, το ένα παγκοσμίου ενδιαφέροντος, όπως είναι η εκλογή του προέδρου των ΗΠΑ και το άλλο στενά ελληνικού ενδιαφέροντος, όπως είναι η εκδίωξη του πρώην προέδρου του ΣΥΡΙΖΑ από το κόμμα. Και τα δύο γεγονότα, προφανώς εντελώς διαφορετικής πολιτικής βαρύτητας το καθένα, έχουν κάποια κοινά  χαρακτηριστικά, τα οποία όπως ανέφερα και παραπάνω είναι ψυχολογικού, αλλά και τελικά ουσιωδώς πολιτικού ενδιαφέροντος. Και τα δύο παραδείγματα αφορούν στους μηχανισμούς της εξιδανίκευσης και της ταύτισης και μάλιστα αγνοώντας σε ένα μεγάλο βαθμό την πραγματικότητα. Στην περίπτωση της ψήφισης του Τραμπ, βασικές ηθικές αρχές του δυτικού πολιτισμού, στην περίπτωση της προτίμησης του Κασσελάκη ως προέδρου του κόμματος, το παντελώς άγνωστο παρελθόν του.

Για διάφορους λόγους που ανήκουν στο πεδίο της φαντασίας οι ψηφοφόροι αυτών των δύο πολιτικών προσώπων ψήφισαν στη βάση μιας ψευδαισθητικής πραγματικότητας κάποιον τον οποίο θεωρούσαν ότι γνωρίζουν αρνούμενοι ωστόσο ότι δεν τον γνώριζαν, για δικούς τους λόγους άσχετους με τις πολιτικές προεκτάσεις της απόφασής τους. Πιθανώς για λόγους εκδίκησης των πολιτικών τους αντιπάλων ή και των πολιτικών τους συναγωνιστών αν παρατηρήσουμε ότι σε σχέση με τις προηγούμενες εκλογές ψήφισαν 13 εκατομμύρια «δημοκρατικοί» λιγότεροι!

Κάπως έτσι έχουν συμβεί στην παγκόσμια ιστορία, και βέβαια στην ευρωπαϊκή, να ψηφίζονται σε ηγετικές θέσεις διαταραγμένες προσωπικότητες, πιθανώς γιατί και οι ίδιοι οι ψηφοφόροι αυτών των πολιτικών να είναι εγκλωβισμένοι στη δικιά τους ναρκισσιστική παραδοξότητα, που αγνοεί την πραγματικότητα και φθονεί τη διαφορετικότητα κατασκευάζοντας έναν ψεύτικο άλλον εαυτό.

Κάπως έτσι και «κοιταζόμενοι» λοξά στον καθρέφτη, ελπίζουν πως με την εξιδανίκευση ενός άλλου «Μεσσία» θα μπορούν και εκείνοι να κυβερνήσουν, έστω μέσα από τη φαντασία τους. Ένα παράδειγμα από τα παλιά μας το θυμίζει «Το ΠΑΣΟΚ στην κυβέρνηση ο λαός στην εξουσία».